Atak na Izrael. O co chodzi? Kolejny akt niekończącego się konfliktu

Początek konfliktu zbrojnego pomiędzy Izraelczykami a Palestyńczykami sięga połowy XX wieku. Od tego czasu jego eskalacja nie ustała - niemal przez trzy czwarte wieku regularnie wybuchają walki, których kolejną eskalację rozpoczął atak Hamasu rozpoczęty w sobotę 7 października.

Zarzewiem konfliktu palestyńsko-izraelskiego, są pretensje terytorialne. Tereny, stanowiące obecnie część a Izraela, Strefy Gazy oraz Zachodniego Brzegu Jordanu przez cztery wieki były kontrolowane przez Imperium Osmańskie. Po I Wojnie Światowej część z tych terenów weszło w skład brytyjskich terytoriów mandatowych. Wśród społeczności żydowskiej narastały natomiast dyskusje na temat powrotu do "Syjonu - ziemi obiecanej".

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Naród zaczął osiedlać się w Palestynie, co nie podobało się ludom zamieszkującym wówczas te tereny. Już w latach 20. XX wieku pomiędzy ludnością arabską i żydowską dochodziło do pierwszych konfliktów. Ich nasilenie nastąpiło po proklamowaniu niepodległości Izraela w 1948 roku.

W 1947 roku na mocy Zgromadzenia Ogólnego ONZ, tereny ówczesnego terytorium mandatowego Wielkiej Brytanii, Mandatu Palestyny na dwa państwa - żydowskie oraz arabskie. Rok później państwo Izrael ogłosiło niepodległość, co spotkało się ze sprzeciwem okolicznych państw arabskich. Egipt, Transjordania, Irak, Syria, Liban oraz Arabii Saudyjskiej wypowiedziały wojnę Izraelowi. Wojna zakończyła się zwycięstwem Izraela, jednak niosła ze sobą masowe migracje oraz przymusowe przesiedlenia - zarówno Palestyńczyków terenów państwa żydowskiego, jak i Żydów do Izraela.

Śledź najnowsze wydarzenia w Izraelu w naszej RELACJI NA ŻYWO

Kolejną odsłoną konfliktu izraelsko-arabskiego była wojna, trwająca od 1948 do 1949 roku. I wojna izraelsko-arabska skutkowała kolejnymi migracjami ludności Palestyńskiej z terenów Izraela oraz poszerzeniem wpływów Państwa Żydowskiego o zachodnią Galileę, zachodni Negew oraz część Jerozolimy.

Pomiędzy 1949 a 1956 roku między Izraelem a państwami arabskimi dochodziło do kilku mniejszych odsłon konfliktu. Jednak w połowie lat 50. XX wieku narastać zaczęły spory dotyczące Kanału Sueskiego - szlaku wodnego, który w 1956 roku został znacjonalizowany przez Egipt. W tym samym roku wybuchł Kryzys sueski. Stronami konfliktu był Izrael, Wielka Brytania oraz Francja, występujące przeciwko Egiptowi. Walki, w wyniku nacisków Stanów Zjednoczonych oraz ZSRR zakończono jeszcze w tym samym roku.

W czerwcu 1967 roku pomiędzy Izraelem a państwami arabskimi wybuchła kolejna wojna, nazywana wojną sześciodniową. Poprzedziły ją konflikty na terenach przygranicznych, które z czasem eskalowały do rozmiarów wojny. Ta z powodu przewagi Izraela zakończyła się zawieszeniem broni na froncie izraelsko-syryjskim. Skutkiem walk była również uchwalona w 1967 r. rezolucja ONZ wzywająca do "utworzenia sprawiedliwego i trwałego pokoju na Bliskim Wschodzie". Z powodu rosnących napięć, doszło do kolejnej eskalacji konfliktu.

Wojna Jom Kipur rozpoczęła się 6 października 1973 roku. Jej stronami były Egipt i Syria, wspierane przez państwa arabskie i ZSRR oraz Izrael, wspierany przez amerykanów. Termin jej rozpoczęcia zbiegał się z żydowskim świętem Jom Kipur. Konflikt, początkowo wygrywany przez armie arabskie, zakończył się militarnym zwycięstwem Izraela oraz zawieszeniem broni, przyjętym na podstawie rezolucji ONZ.

XX wiek jest również czasem izraelskich najazdów na Liban. W 1982 roku rozpoczęła się I wojna libańska, która ostatecznie zakończyła się wycofaniem izraelskiej armii z Libanu w 1985 roku. Chwilowe zażegnanie konfliktu nastąpiło w 1993 roku, kiedy podpisane zostało porozumienie z Oslo. Jego wynikiem było wzajemne uznanie Izraela i Organizacji Wyzwolenia Palestyny - ruchu wyzwoleńczego, którego przywódcą był Jasir Arafat. Arafat w uznaniu za prowadzone przez niego rozmowy pokojowe otrzymał w 1994 roku Pokojową Nagrodę Nobla. Porozumienie kończyło okres I intifady, czyli powstania Palestyńczyków w Okręgu Gazy i na Zachodnim Brzegu Jordanu, które trwało od 1987 roku.

Konflikt izraelsko-arabski narodził się na nowo w 1996 roku - operacja wojskowa, nazwana Operacją Grona Gniewu trwała trzy tygodnie i zakończyła się bez rozstrzygnięcia.

Na początku kolejnego tysiąclecia doszło do powstania Palestyńczyków, nazwanego Drugą intifadą. Ta, spowodowana była zamieszkami wywołanymi wizytą Ariela Szarona na Wzgórzu Świątynnym w Jerozolimie. Eskalacja konfliktu trwała do 2005 roku - wówczas wypracowane zostało porozumienie, mające zakończyć konflikt Izraelitów i Palestyńczyków.

W 2005 roku Izrael wycofał się ze Strefy Gazy. W kolejnym roku ponownie jednak wkroczył na te tereny - powodem było porwanie przez Hamas kaprala izraelskiej armii w 2006 r. W tym samym roku doszło do wybuchu konfliktu, znanego jako II wojna libańska. Jej zakończenie zostało wypracowane na mocy rezolucji ONZ, która weszła w życie 14 sierpnia 2006 roku.

W kolejnych latach ponownie dochodziło do eskalacji konfliktu izraelsko-arabskiego. Rosnące napięcia pomiędzy państwami doprowadziły do walk na bliskim wchodzie. Ich największa eskalacja miała miejsce w 2008, 2009, 2014, 2018 oraz 2021 roku.

Konflikt pomiędzy Izraelitami a Palestyńczykami zaognił się ponownie na początku października 2023 roku. W sobotę 7 października Hamas zaatakował Izrael, rozpoczynając akcję "Powódź Al-Aksa". Izrael w związku z atakiem postanowił "podjąć znaczące działania militarne", rozpoczynając obronę, pod nazwą "operacja Żelazne Miecze".