Angela Merkel ostrzega przed powrotem narodowych stereotypów w Europie

Kanclerz Niemiec Angela Merkel ostrzegła podczas Forum Europejskiego w Berlinie przed szybkim powrotem dawnych stereotypów obciążających relacje między narodami w Europie. Szef MSZ Frank-Walter Steinmeier wskazał na zagrożenie ze strony populistów.

- Moim zadaniem jest zwracanie uwagi na to, jak szybko powstają stereotypy. Widzieliśmy to podczas kryzysu euro, gdy zaraz zaczęto mówić: Grecy są tacy, Niemcy owacy, a Włosi jeszcze inni. Gdy zaczynamy w ten sposób klasyfikować całe narody, pomijając poszczególnych ludzi, to bardzo szybko wkraczamy na drogę prowadzącą do umacniania się stereotypów - powiedziała Merkel.

Szefowa niemieckiego rządu uczestniczyła w Forum Europejskim zorganizowanym w siedzibie niemieckiego MSZ przez WDR - jedną ze stacji tworzących pierwszy program niemieckiej telewizji publicznej ARD. Hasło przewodnie tegorocznego spotkania brzmiało: "Europa bez Europejczyków - odwrót od europejskiej integracji?".

Wśród przyczyn wywołujących populizm kanclerz Niemiec wymieniła niepokój spowodowany procesem globalizacji. - Widzimy, że miejsca pracy wędrują do innych krajów, że firmy przegrywają w procesie cyfryzacji z Ameryką czy Azją; to niepokoi ludzi i powoduje, że szukają prostych rozwiązań - tłumaczyła Merkel.

Odpowiadając na pytanie, czy najlepszym rozwiązaniem nie byłoby stworzenie "jądra Europy" złożonego z dawnych państw UE, Merkel powiedziała, że Europa różnych prędkości już istnieje, czego dowodem są m.in. strefa euro oraz Schengen. - Musi jednak obowiązywać zasada, że każdy kraj członkowski ma prawo do uczestniczenia, jeśli tego chce - zastrzegła Merkel.

Szef niemieckiego MSZ poświęcił swoje wystąpienie zagrożeniom ze strony populizmu. - Pierścień ognia wokół Europy zacieśnia się, kryzysy wywołują lęki - mówił. Zdaniem Steinmeiera w Europie w siłę rosną populiści, którzy "uprawiają politykę za pomocą lęków" i oferują "proste odpowiedzi" oraz "jednoznaczny wizerunek wroga i czarno-biały obraz świata".

Steinmeier powiedział, że populiści proponują "powrót do narodowych rozwiązań" i domagają się izolacji od świata zewnętrznego, a o wszelkie zło oskarżają Brukselę. Za "naiwne i nieprawdziwe" uznał sugerowanie wyborcom, że istnieją "proste narodowe odpowiedzi" na skomplikowane międzynarodowe problemy.

Polityk niemieckiej SPD ostrzegł przed "siłami odśrodkowymi" zagrażającymi Wspólnocie. - Jeżeli za rok UE będzie jeszcze istniała w obecnym kształcie, to będzie znaczyło, że sporo osiągnęliśmy - ocenił minister.

Po Steinmeierze na Forum Europejskim miał wystąpić szef polskiej dyplomacji Witold Waszczykowski, jednak odwołał on swoją wizytę. Zapowiadający poszczególne punkty programu Michael Strempel, szef redakcji zagranicznej WDR, skomentował nieobecność polskiego polityka. Jak powiedział, Waszczykowski "wiążąco zapowiedział" swój przyjazd, a następnie odwołał wizytę "bez podania szczególnych przyczyn". Zdaniem WDR strona polska nie zgodziła się na zaproponowane rozwiązania alternatywne - w tym nagranie wideo z przemówieniem, które zostałoby odtworzone podczas konferencji.

W czasie przeznaczonym na wystąpienie Waszczykowskiego odbyła się dyskusja o sytuacji w Polsce, z udziałem niemieckiego politologa Kaia-Olafa Langa oraz korespondenta ARD w Brukseli, Rolfa-Dietera Krausego.

Według polskiego MSZ, Waszczykowski nie mógł wziąć udziału w Forum "z uwagi na poselskie zobowiązania w kraju". W środę przez wiele godzin w Sejmie trwało przedstawianie wyników raportu o rządach PO-PSL, przygotowanego przez obecny gabinet.

Jak powiedział dyrektor Biura Rzecznika Prasowego MSZ Rafał Sobczak, "głosowania w Sejmie zakończyły się bardzo późno w nocy, stąd niemożliwy był m.in. poranny lot do Berlina, jak również zorganizowanie specjalnego nagrania z przesłaniem ministra do uczestników Forum".

- Tym bardziej chciałbym wyraźnie podkreślić, że nieuzasadnione są pojawiające w niektórych mediach sformułowania o rzekomym zlekceważeniu przez szefa polskiej dyplomacji organizatorów czwartkowego wydarzenia, co nie jest prawdą. Organizatorzy zostali poinformowani o tej sytuacji tak szybko, jak było to możliwe. Jednocześnie pragnę zauważyć że formuła "Europaforum" nie zakłada bezpośrednich spotkań z politykami uczestniczącymi w wydarzeniu. Udział w Forum polega jedynie na solowym występie dla mediów niemieckich - podkreślił Sobczak.

"Chciałbym przypomnieć, że minister Witold Waszczykowski jest w kontakcie z naszymi niemieckimi partnerami, w tym z szefem niemieckiej dyplomacji Frankiem-Walterem Steinmeierem. Najbliższą okazją do bezpośredniej dyskusji ministrów, jak również rozmowy szefa polskiej dyplomacji z innymi naszymi partnerami, będzie m.in. zbliżające się spotkanie ministrów spraw zagranicznych państw NATO w Brukseli w przyszłym tygodniu" - dodał szef biura prasowego MSZ.

Forum Europejskie WDR odbyło się po raz 19. Udział wzięli w nim także m.in. ministrowie spraw zagranicznych Luksemburga i Słowacji, Jean Asselborn i Miroslav Lajczak, a także szef komisji spraw zagranicznych Parlamentu Europejskiego Elmar Brok. Przewodniczący PE Martin Schulz przysłał nagranie wideo, które odtworzono.