kosmos(strona 6/39)

Węgierski astronom Krisztián Sárneczky na stacji górskiej Piszkésteto pod Budapesztem odkrył małą asteroidę. Miała 3 metry szerokości i została zauważona zaledwie dwie godziny przed uderzeniem w ziemską atmosferę. Nazwano ją 2022 EB5. Obiekt wszedł w naszą atmosferę 11 marca o godzinie 22.22 w pobliżu wyspy Jan Mayen, na północ od Islandii. Droga 2022 EB5 ku naszej planecie nie została zarejestrowana nawet przez agencję NASA. Jest to piąta asteroida odkryta tuż przed wejściem w atmosferę Ziemi. Szacuje się, że poruszała się z prędkością około 18,5 km/s. Jej lot powinien spowodować powstanie jasnego meteoru lub spadającej gwiazdy, często nazywanej kulą ognia. Międzynarodowa Organizacja Meteorów poszukuje osób, które były świadkami tego wyjątkowego zjawiska. Do tego momentu nie znaleziono żadnego meteorytu, który byłby dowodem na to, że asteroida przetrwała swój ognisty lot przez naszą atmosferę.

Europejska Agencja Kosmiczna zdecydowała się zawiesić współpracę z Rosją. Inwazja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę opóźniła nadchodzącą misję Rosalind Franklin na Marsa. W opublikowanym w poniedziałek (28 lutego) oświadczeniu, agencja wyraziła ubolewanie nad ofiarami i tragicznymi konsekwencjami wojny na Ukrainie. Podkreśliła, że sankcje spowodowały sytuację, w której uruchomienie w 2022 roku programu ExoMars jest mało prawdopodobne. Łazik ExoMars stanowi wspólny projekt europejskiej i rosyjskiej agencji kosmicznej. Miał wylecieć w kosmos we wrześniu tego roku z południowego Kazachstanu. Spodziewano się, że wyląduje na Marsie w połowie przyszłego roku. Rosja miała zaprojektować lądownik, który służyłby rozmieszczeniu łazika na Czerwonej Planecie. Dyrektor generalny Korporacji Państwowej ds. Działalności Kosmicznej Roskosmos Dmitrij Rogozin poinformował w mediach społecznościowych, że "Europejska Agencja Kosmiczna na przekór rosyjskiej babci, postanowiła odmrozić uszy". Obecnie na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej przebywa siedmiu astronautów – czterech z USA, dwóch z Rosji i jeden z Niemiec. Europejska Agencja Kosmiczna jest międzyrządową organizacją zarządzaną przez 22 państwa członkowskie.

Firma SpaceX należąca do Elona Muska straciła 40 z 49 satelit Starlink, które zostały wysłane na orbitę okołoziemską kilka dni temu. Zniszczenie satelit spowodowała potężna burza magnetyczna, która miała miejsce w piątek 4 lutego. Astronomom z Karaibskiego Towarzystwa Astronomicznego w Puero Rico udało się nagrać moment upadku Starlinków na Ziemię i ich spalenia. Naukowcy sądzą, że burza słoneczna sprawiła, że ziemska atmosfera stała się gęstsza, co było bezpośrednią przyczyną awarii satelit. SpaceX nadal ma ok. 2000 nadajników* Starlink orbitujących wokół Ziemi. Dostarczają usługi internetowe do najodleglejszych zakątków Ziemi. Krążą wokół Ziemi na wysokości 550 kilometrów. Burze magnetyczne są wywołane silnymi eksplozjami na powierzchni Słońca. Dzięki temu możemy np. zobaczyć m.in. zorze polarne. Silne burze słoneczne mogą jednak być niebezpieczne dla urządzeń elektrycznych, które zostają uszkodzone lub całkiem zniszczone.

NASA ogłosiła, że w 2031 roku Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS) zakończy swoją misję i zostanie ściągnięta na Ziemię. Podano również lokalizacje, gdzie spadną jej pozostałości. W planach jest, aby był to tzw. Punkt Nemo w odległej części Oceanu Spokojnego. Jest to miejsce na Pacyfiku położone pomiędzy Nową Zelandią a wybrzeżem Chile, oddalone o ponad 2500 km od najbliższego skrawka lądu. Jest to cel dla spadających szczątków obiektów kosmicznych. Setki rozbitych satelit lub promów, a także rosyjska stacja kosmiczna Mir, zostały w przeszłości sprowadzone do Punktu Nemo. Rezygnacja z dalszego prowadzenia ISS wynika z coraz bardziej zaawansowanych technicznie i coraz częstszych lotów komercyjnych w kosmos. - Sektor prywatny jest technicznie i finansowo zdolny do rozwoju i obsługi komercyjnych miejsc docelowych na niskiej orbicie okołoziemskiej. Oczywiście NASA włączy się w pomoc - powiedział Phil McAlister z NASA. Informacja o końcu działalności stacji pojawiła się miesiąc po decyzji administracji prezydenta Joe Bidena o przedłużeniu misji ISS z 2024 r. do 2030 roku. Naukowcy z NASA sądzą, że stacja poradzi sobie technicznie przez kolejnych 9 lat funkcjonowania. W grudniu 2021 roku NASA przyznała łącznie 415,6 mln dolarów trzem komercyjnym zespołom - na czele z Blue Origin, kosmicznym przedsięwzięciem Jeffa Bezosa, Nanoracks i Northrop Grumman - aby rozpoczęły pracę nad koncepcjami komercyjnych stacji kosmicznych. NASA oczekuje, że do 2025 roku wybierze co najmniej jeden komercyjny projekt stacji kosmicznej, który będzie certyfikowany do goszczenia astronautów w przyszłych misjach.

Australijscy astronomowie z Międzynarodowego Centrum Badań Radia Astronomicznego (ICRAR) odkryli w kosmosie niezidentyfikowany obiekt, który nie pasuje do żadnego dotąd znanego. Znajdował się on w Drodze Mlecznej i emitował w 2018 roku bardzo silne wybuchy energii, co 18 minut, przez jedną minutę. Astronomowie nie są w stanie powiedzieć, czym jest ten obiekt. Obiekt kosmiczne, które również emitują energię poprzez wybuchy, np. pulsary, czynią to bardzo szybko, w ciągu kilku sekund, natomiast odkryty obiekt aktywny był w ten sposób aż przez 18 minut. Naukowcy są jednak pewni, że nie była to obca forma życia. Dziwny obiekt zobaczono podczas analiz zapisów teleskopu Murchison Widefield Array (MWA). Specjaliści z tej okazji przygotowali animację, która obrazuje potencjalny wygląd tajemniczego ciała niebieskiego. Ich analizy zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym Nature.

Naukowcy z NASA dokonali kolejnego przełomowego odkrycia na temat Marsa. Okazuje się, że była to planeta wypełniona wodą nie 3 miliardy lat temu, a jeszcze około 2 miliardy lat temu. Badacze swoje najnowsze ustalenia oparli na zdjęciach sondy Mars Reconnaissance Orbiter, która została wysłana w kosmos w 2005 roku. Wykonała ona obrazy z obszaru o nazwie Bosporos Planum, który znajduje się na południowej półkuli Marsa. Wiadomo było, że tereny te są bogate w glinę. Zdjęcia ujawniły tam wiele wyżłobionych kanałów oraz znajdujące się w nich białe osady. Okazało się, że są to pozostałości soli, a owe kanały to nic innego, jak dawne koryta rzek. Ich wiek można było ustalić dzięki ogromnym kraterom, które znajdują się obok i łączą te kanały. Według badaczy, w kraterach znajdowała się słona woda, a koryta rzek tworzyły całą sieć, która łączyła ze sobą ogromne jeziora i umożliwiała przepływ wody. Analizy tych kraterów pokazały właśnie, że woda zniknęła z Marsa dużo później, niż początkowo sądzono. Pewne jest również, że w tamtym okresie na czerwonej Planecie musiało żyć wiele różnych organizmów. Mogły mieć formę biologiczną podobną do tych żyjących na Ziemi, ale badacze nie wykluczają, że mogły tam żyć również zupełnie obce nam stworzenia.

Astronomowie z Curtin University of Technology w Bentley w Australii odkryli tajemniczy obiekt, który emituje sygnały radiowe. Znajduje się około 4 tysiące lat świetlnych od Ziemi. Nazwali go GLEAM-X. Nie jest podobny do niczego, co wcześniej widzieliśmy – napisali naukowcy w badaniu opublikowanym 26 stycznia w czasopiśmie "Nature". Migoczący obiekt znajduje się w obrębie Drogi Mlecznej. Średnio 3 razy na godzinę emituje w kierunku Ziemi ogromne ilości energii. Został wykryty podczas przeglądu fal radiowych Drogi Mlecznej. Według naukowców GLEAM-X pojaśniał gwałtownie w ciągu około 60 sekund, na krótko stając się jednym z najjaśniejszych obiektów na niebie, po czym nagle ponownie zniknął w ciemności. Około 20 minut później pojawił się z powrotem – stale świecąc, osiągając maksymalną jasność, po czym po minucie zgasł raz jeszcze. Możliwe, że tajemnicza struktura kosmiczna jest dowodem na istnienie nowego typu obiektu gwiezdnego, który do tej pory istniał tylko w teorii. - Ten obiekt pojawiał się i znikał w ciągu kilku godzin podczas naszych obserwacji. To było zupełnie nieoczekiwane – podała główna autorka badania Natasha Hurley-Walker, radioastronom z Curtin University of Technology w Bentley w Australii. – To było trochę straszne dla astronoma, ponieważ na niebie nie ma nic takiego – dodała. Obserwacje będą kontynuowane, a naukowcy zapowiadają badanie obiektu na innych długościach fal radiowych. Jednocześnie rozpoczną się poszukiwania podobnych struktur kosmicznych.

Na Marsie odkryto skały wulkaniczne w rejonie południowego bieguna Marsa. Takie informacje podali naukowcy z Uniwersytetu Teksańskiego w Austin i Instytutu Nauk o Środowisku w Grenoble. Badania z 2018 roku sugerowały, że w tym rejonie znajduje się ogromne jezioro pod czapą lodową. Najnowsze obserwacje NASA przy użyciu sondy Mars Express temu zaprzeczają. Wykazały, że fale radiowe, które miały pochodzić od powierzchni wody, w rzeczywistości odbijają się od skał wulkanicznych. - Aby woda była utrzymywana tak blisko powierzchni, potrzebne jest zarówno bardzo słone środowisko, jak i silne, lokalnie generowane źródło ciepła, ale to nie pasuje do tego, co wiemy o tym regionie – twierdzi autor badania Cyril Grima. Naukowcy podejrzewają, że planeta ta zawiera duże ilości wody, ale większość z nich jest przechowywana w formie lodu. Zdaniem autora badania Cyrila Grima, istnieją dowody wskazujące na to, że formacje wulkaniczne znajdują się pod czapą lodową. To wciąż jednak tylko hipoteza. Badania mają umożliwić w przyszłości lądowanie ludzi na Marsie oraz pomóc w poszukiwaniu śladów życia. Szczegółowe wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie "Geophysical Research Letters".