armia krajowa(strona 5/7)

12 sierpnia 1943 roku w centrum Warszawy przeprowadzono jedną z najbardziej błyskotliwych akcji Armii Krajowej. W środku dnia kilkudziesięcioosobowy oddział bojowy przejął niemiecki transport 106 milionów złotych. Uderzenie planowane przez ponad rok zakończyło się wielkim sukcesem stając się jedną z największych tego typu operacji w okupowanej Europie - pisze Wojciech Königsberg w artykule dla WP.PL.

- Kiedy przyszedł moment ataku, mamy opaski, po jednym lub dwa granaty, a co piąty ma karabin. Nie ma, ani ciężkiej broni maszynowej, ani saperów, ani broni stromotorowej. To był pierwszy głęboki zawód, że coś jest nie tak, jak oczekiwaliśmy - mówi w rozmowie z WP.PL podpułkownik Edmund Baranowski, wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich, uczestnik powstania. Twierdzi również, że decyzja o wybuchu powstania została oparta na fałszywych przesłankach. - I tu jest najciekawsza historia, która do dzisiaj nie jest i nigdy nie będzie rozstrzygnięta: z kim na przedpolach Pragi rozmawiał "Monter" i kto mu przekazał tak sugestywnie wypowiedź, że na obrzeżach Pragi już są rosyjskie czołgi - wyjaśnia.

We wsi Bogusze NKWD podstępnie rozbroiło i aresztowało zaproszonych na rozmowy dowódców AK okręgu wileńskiego.

71 lat temu ukraińscy nacjonaliści dokonali mordów na polskiej ludności. Działania te zostały zaplanowane i przeprowadzone przez Ukraińską Powstańczą Armię - UPA. Kulminacja zbrodni nastąpiła 11 lipca 1943 roku, kiedy oddziały UPA jednocześnie zaatakowały około 100 polskich miejscowości w trzech powiatach: kowelskim, horochowskim i włodzimierskim. Dzień zapisał się w historii jako "krwawa niedziela". Wielu mordów dokonano w czasie mszy św., gdy Polacy gromadzili się w kościołach - ułatwiało to zabicie jednocześnie większej liczby ludzi.

Oddziały Armii Krajowej rozpoczęły operację "Ostra Brama", mającą na celu zdobycie Wilna. Wsparte przez wojska radzieckie, wyzwoliły Wilno 13 lipca. Po zdobyciu miasta Rosjanie rozbroili żołnierzy AK, a następnie większość z nich uwięzili.

Pamiętam rzeczy straszne, potworne, patrzę na nie w pamięci i boli mnie wszystko: oczy, dłonie, serce - wspomina Stanisław Likiernik, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego w wywiadzie-rzece "Made in Poland". - To było zbyt kosztowne jeśli chodzi o ludzi, miasto, zabytki - mówi o powstaniu. Bohater walk w Warszawie krytycznie ocenia decyzję o rozpoczęciu powstania w stolicy 1 sierpnia 1944 r. - Jakie wartości wychowawcze ma totalna klęska? Jakie ma pozytywne działanie przez wiele wieków? Chyba to, że już nigdy kretyni nie będą wiedli dzieciaków na barykady! - twierdzi Stanisław Likiernik.

Generał Stefan Rowecki "Grot", komendant Armii Krajowej, został aresztowany przez Gestapo w Warszawie. Zginął prawdopodobnie 4 sierpnia 1994 roku w obozie w Sachsenhausen. Urodził się 25 grudnia 1895 roku.

Gdy tylko ziemie polskie opuściły wojska hitlerowskie, nowa, komunistyczna władza przejęła budynki i zaplecze wykorzystywane przez okupantów - między innymi więzienia i areszty. Powołany aparat bezpieczeństwa przy pomocy radzieckiego NKWD i Smiersza zaczął masowe aresztowania ludzi związanych z Polskim Państwem Podziemnym. W krótkim czasie cele wypełniły się więźniami. Zdarzały się nawet przypadki, gdy te same pomieszczenia aresztanci znali jeszcze z czasów poprzedniego okupanta. Najbardziej spektakularnymi akcjami podziemia antykomunistycznego w Polsce było uwalnianie uwięzionych konspiratorów.

70 lat temu, 16 czerwca 1944 roku, w Bohdanach na Nowogródczyźnie swą ostatnią walkę stoczył jeden z najsłynniejszych dowódców partyzanckich - cichociemny por. Jan Piwnik "Ponury". Idąc na czele batalionu atakującego umocnioną niemiecką strażnicę graniczną, otrzymał śmiertelny postrzał w brzuch. Konając na rękach podkomendnego, w ostatnich słowach podkreślił, że umiera jak Polak. Także całe jego życie było przykładem, co oznacza bycie Polakiem - pisze Wojciech Königsberg w artykule dla WP.PL.

Urodził się Antoni Chruściel "Monter", generał brygady Wojska Polskiego, komendant Okręgu Warszawa ZWZ. Brał udział w wojnie obronnej Polski 1939 roku. W powstaniu warszawskim faktyczny dowódca całości sił powstańczych. Od 20 września 1944 dowodził Warszawskim Korpusem AK. Za udział w powstaniu awansowany rozkazem generała Kazimierza Sosnkowskiego do stopnia generała brygady. Po kapitulacji powstania w niemieckiej niewoli, gdzie doczekał końca wojny. Pozostał na emigracji w Londynie. Władze PRL pozbawiły go polskiego obywatelstwa, co uniemożliwiło mu powrót do kraju. Decyzję tę uchylono 11 lat po jego śmierci, w 1971 roku. Ostatnie lata życia spędził w Stanach Zjednoczonych. Zmarł w Waszyngtonie, 30 listopada 1960 roku. W 2004 roku jego prochy spoczęły na warszawskich Powązkach w kwaterze żołnierzy Polski Walczącej.

Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej jest uznawana przez historyków za największą bitwę partyzancką na ziemiach polskich podczas II wojny światowej. Walki toczyły się 70 lat temu, od 9 do 25 czerwca 1944 roku, w Lasach Janowskich i w Puszczy Solskiej. Brali w nich udział partyzanci Armii Krajowej, Armii Ludowej i Batalionów Chłopskich. Teren bitwy był na tym etapie wojny bezpośrednim zapleczem wojsk niemieckich, dającym możliwość szybkiego przerzucania wojska i zaopatrzenia dla frontu wschodniego.

Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej jest uznawana przez historyków za największą bitwę partyzancką na ziemiach polskich podczas II wojny światowej. Walki toczyły się 70 lat temu, od 9 do 25 czerwca 1944 roku, w Lasach Janowskich i w Puszczy Solskiej. Brali w nich udział partyzanci Armii Krajowej, Armii Ludowej i Batalionów Chłopskich. Teren bitwy był na tym etapie wojny bezpośrednim zapleczem wojsk niemieckich, dającym możliwość szybkiego przerzucania wojska i zaopatrzenia dla frontu wschodniego.

Latem 1942 roku na jednej z warszawskich ulic zastrzelono dowódcę "Nadwywiadu Rządu Londyńskiego" płk. "Wujka" - Józefa Hammera-Baczewskiego vel Henryk Szweycer. Nadwywiad, który funkcjonował jako sieć wywiadowcza utworzona na polecenie premiera Władysława Sikorskiego w celu kontrolowania poczynań konspiracji w kraju, tak naprawdę był jedną wielką niemiecką mistyfikacją, a sam Hammer agentem Gestapo i Abwehry. Jego likwidację przeprowadził oddział bojowy kontrwywiadu Armii Krajowej o kryptonimie "Wapiennik".

Zmarł Kazimierz Leski, słynny oficer wywiadu i kontrwywiadu KG Armii Krajowej. Od 1942 roku był organizatorem przerzutu kurierów z okupowanej Polski na Zachód. Kilkanaście razy w mundurze niemieckiego generała udawał się z okupowanej Polski do Francji. Po wojnie spędził 10 lat w stalinowskich więzieniach. Urodził się w 1912 r.

Patrol Armii Krajowej odnalazł nad Bugiem niewypał niemieckiej rakiety V-2, którą przekazano później w częściach do Londynu.

Akcja pod Celestynowem. Oddział "Kedywu" Komendy Głównej AK pod dowództwem Tadeusza Zawadzkiego "Zośki" odbił 49 więźniów przewożonych z Lublina do Oświęcimia.

Kiedy kilka miesięcy temu Rada miasta Pieniężno na Warmii postanowiła o rozebraniu pomnika gen. Iwana Czerniachowskiego, Rosjanie przyjechali, aby go odmalować, a potem - znów bez jakiejkolwiek zgody - urządzili obchody 69. rocznicy śmierci swojego bohatera, który dla Polaków był mordercą - pisze w artykule dla WP.PL Tadeusz Płużański. Czerniachowski jest odpowiedzialny za likwidację Armii Krajowej na Wileńszczyźnie.

"Ojciec miał rozpłataną głowę i odcięte ręce, żona była zmasakrowana zaś dwaj synowie (7-9 lat) mieli odrąbane palce, a 6-miesięczna córeczka była uduszona sznurkiem" - piszą Władysław i Ewa Siemaszkowie o masakrze 14 Polaków zgromadzonych na kolacji wigilijnej 24 grudnia 1943 roku. Pozostałych Polaków udało się uratować dzięki świetnej organizacji samoobrony. Uratowani z Rzezi Wołyńskiej podjęli walkę i ocalili 10 tys. ludzi. Ochotnicy dostali broń m.in. od Niemców, a amunicję zdobyli za łapówkę w niemieckim magazynie.

1 września 1943 r. 70 partyzantów pod dowództwem cichociemnego ppor. Waldemara Szwieca "Robota", opanowało miasto Końskie, w którym stacjonowało 1,8 tys. Niemców. W brawurowej akcji nie zginął żaden z polskich żołnierzy. Po tym ataku Niemcy nadali miejscowości miano "Banditenstadt" - "bandyckiego miasta". - Dysproporcja sił była miażdżąca, jednak w żaden sposób nie deprymowała cichociemnego - pisze w artykule dla WP.PL Wojciech Königsberg.

NKWD aresztowało w Pruszkowie 15 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, na czele z komendantem głównym Armii Krajowej generałem Leopoldem Okulickim "Niedźwiadkiem", przewodniczącym Rady Jedności Narodowej Kazimierzem Pużakiem, Delegatem Rządu RP na Kraj Janem Stanisławem Jankowskim, członkami Krajowej Rady Ministrów - Adamem Bieniem, Stanisławem Jasiukowiczem i Antonim Pajdakiem, przewodniczącym Zjednoczenia Demokratycznego Eugeniuszem Czarnowskim. Wszyscy zostali wywiezieni do Moskwy i tam, wraz z aresztowanym wcześniej przewodniczącym Stronnictwa Narodowego Aleksandrem Zwierzyńskim, sądzeni w tak zwanym "procesie szesnastu" (w dniach 18-21 czerwca 1945 r.). Z ZSRR nie wrócili generałowie: Okulicki, Jankowski i Jasiukowicz.