Weto budżetu Unii? "Ostry konflikt w rządzie. Ale decyzję podejmie Jarosław Kaczyński"

- Nie ma ostatecznej decyzji w sprawie weta unijnego budżetu po stronie rządu PiS, bo ten czeka, czy druga strona ustąpi - mówi nam prof. Antoni Dudek, politolog z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Przypomnijmy: Polska i Węgry sprzeciwiają się, by w budżecie UE środki były powiązane z praworządnością i grożą wetem. Wciąż trwają negocjacje na najwyższym szczeblu. Weto oznaczałoby dla Polski utratę 64 mld euro w ciągu trzech lat.

Polskie weto dla unijnego budżetu przyniesie straty. Dotkliwie odczuje to m.in. edukacja - zabraknie pieniędzy na program Erasmus+. Z zagranicznych wyjazdów skorzystało dotąd ponad 200 tys. polskich studentów. Pisaliśmy o tym tutaj.

Według prof. Antoniego Dudka, zawetowanie unijnego budżetu jest możliwe. - Weto jest realne, ale zanim prezes Jarosław Kaczyński podejmie decyzję, bo to on będzie ją podejmował, będzie chciał wiedzieć, jak wygląda propozycja unijnego kompromisu - mówi w rozmowie z Wirtualną Polską prof. Dudek.

Politolog uważa, że prezes PiS podejmując decyzję oprze się też na wynikach sondażowych, które przedstawi Rządowe Centrum Studiów Strategicznych. - To jednostka, w która wykonuje takie badania. Jeżeli Jarosław Kaczyński zobaczy w ich wyniku, że Polacy są za wetem i im się to nie podoba, to zawetuje unijny budżet - mówi prof. Dudek.

Ekspert twierdzi jednak, że scenariusz kompromisu w sprawie powiązania unijnych funduszy z praworządnością jest możliwy, ale tylko pod jednym warunkiem. - Na stole musi znaleźć się propozycja, którą będzie dało przedstawić się jako sukces dla Polski - wyjaśnia prof. Dudek.

Chodzi o politykę solidarnościową i narrację, którą - według eksperta - prowadzi rząd. - Prezes Jarosław Kaczyński chce utwierdzić Polaków w przekonaniu, że to niepodległość i suwerenność Polski jest najważniejsza - twierdzi politolog.

I przypomina, że kilka dni temu Mateusz Morawiecki zagwarantował, że Polska poradzi sobie bez funduszy z Unii Europejskiej.

Zgodnie z ustaleniami WP, rząd zakłada kilka wariantów rozwoju wypadków, włącznie z czarnym scenariuszem, w którym trzeba będzie zerwać negocjacje, a unijne finanse na 2021 r. - powiązane z wieloletnimi ramami finansowymi (WRF), czyli siedmioletnią perspektywą struktury wydatków Unii - staną pod znakiem zapytania. W takiej sytuacji premier Morawiecki ma liczyć na "szczyt ostatniej szansy", który miałby się odbyć w grudniu albo na początku przyszłego roku.

Mimo że politycy PiS chcą weta, a Zbigniew Ziobro wręcz jednoznacznie się go domaga, z obozu władzy dochodzą sprzeczne sygnały w sprawie powiązania budżetu z praworządnością. Ma tam dochodzić do konfliktów z tego powodu.

- Jarosław Gowin chce kompromisu, bo jest zwolennikiem silnej pozycji Polski w Unii Europejskiej. Z kolei Zbigniew Ziobro jest przeciwnikiem pójścia na ugodę w sprawie praworządności i atakuje PiS za słynną "miękiszonowatość" - mówi nam prof. Antoni Dudek. - Wykorzystuje to do ataków na Jarosława Kaczyńskiego - dodaje.

To właśnie z tego powodu - według prof. Antoniego Dudka - decyzja o zawetowaniu unijnego budżetu będzie dla Jarosława Kaczyńskiego niezwykle trudna. Oprócz tego, co zaproponuje UE w kompromisie i głosów Polaków w sprawie funduszy z UE, będzie musiał wziąć pod uwagę również obóz rządzący i zadbać o to, aby decyzja w sprawie praworządności nie zaważyła na jego stabilności.

- Jarosław Kaczyński musi wziąć pod uwagę, że jeżeli dojdzie do weta unijnego budżetu, to Jarosław Gowin ucieknie z rządu, który straci wtedy większość. Liczy się tutaj nie tylko podejście Unii Europejskiej do całej sytuacji i polska publiczność, ale także kwestia jednolitości w obozie władzy - mówi prof. Dudek.

I dodaje: - Hipotetycznie Zbigniew Ziobro też może się postawić, jeżeli dojdzie do kompromisu. Jest to jednak mało prawdopodobne, bo nie ma dokąd odejść.

Dlaczego decyzję w sprawie unijnego budżetu ma podejmować Jarosław Kaczyński? - Bo Mateusz Morawiecki nie jest samodzielnym premierem. To nie jest człowiek, który realnie jest szefem rządu - wyjaśnia prof. Antoni Dudek. - Formalnie to prezes PiS jest wicepremierem, ale w rzeczywistości jest zupełnie na odwrót - dodaje.

Według informacji Wirtualnej Polski, rząd nie zawaha się zawetować budżetu UE, jeśli unijni decydenci nie zrobią kroku wstecz w sprawie oceny stanu praworządności w krajach członkowskich. Liderzy koalicji rządzącej w Polsce przyjęli wspólne stanowisko w tej sprawie. Ale na naradzie w centrali PiS doszło do "spięcia" podczas dyskusji o ewentualnym wecie.