odkrycie(strona 15/29)

Słona woda w lodowej skorupie Europy, księżycu Jowisza, może transportować tlen do pokrytego lodem oceanu – twierdzą amerykańscy naukowcy z UT Jackson School of Geosciences. Badacze sądzą, że może to potencjalnie pomóc w utrzymaniu obcego życia pod księżycowymi krajobrazami złożonymi z pęknięć, grzbietów i bloków lodowych, które pokrywają jedną czwartą księżyca Europa. Ilość tlenu transportowanego do oceanu może być równa ilości tlenu obecnego w oceanach na Ziemi. Teoria ta została zaproponowana już wcześniej, ale eksperci z University of Texas w Austin poddali ją testowi, tworząc pierwszą na świecie komputerową symulację tego procesu. Księżyc Jowisza Europa jest najlepszym miejscem do poszukiwania śladów obcego życia, ponieważ naukowcy wykryli na nim ślady tlenu i wody, a także chemikaliów, które mogą służyć jako składniki odżywcze. Jednak lodowa powłoka Europy — której grubość szacuje się na około 24 km — jest barierą między wodą a tlenem. Jeśli życie, jakie znamy, istnieje w oceanie, musi istnieć sposób, aby tlen mógł się do niego dostać. Marc Hesse, profesor na Wydziale Nauk Geologicznych UT Jackson School of Geosciences uważa, że najbardziej prawdopodobnym scenariuszem jest przenoszenie tlenu przez słoną wodę. Stworzony przez naukowców model komputerowy pokazał, że spływa ona w wyraźny sposób, przybierając postać porowatych fal. Ta "solanka" powoduje, że pory w lodzie chwilowo się rozszerzają — umożliwiając przepłynięcie słonej wody przed ponownym uszczelnieniem.

Archeolodzy z Polski i Rosji odkryli duży kurhan w syberyjskiej "Dolinie Królów" sprzed ponad 2500 lat. Został on wykryty dzięki wykorzystaniu lotniczego skanowania laserowego terenu. Ma około 25 metrów średnicy, zniszczone, spłaszczone centrum i tylko 30 centymetrów wysokości. W starożytnym grobowcu znajdują się szczątki pięciu osób, w tym kobiety i dziecka, które zostały pochowane wraz z szeregiem przedmiotów grobowych, takich jak wisiorek w kształcie półksiężyca, lustro z brązu i złote kolczyki. Naukowców zaskoczyła szczególnie jedna rzecz. Chodzi o pochówek kobiety z unikalną męską biżuterią – wisiorkiem z półksiężycem, który był domeną męskich pochówków w tym miejscu. Szczątki ok. 50-letniej kobiety znajdowały się w komorze otoczonej drewnem. Duża ilość drewna była prawdopodobnie symbolem bogactwa i wysokiego statusu społecznego zmarłej. W centrum kurhanu, badacze znaleźli też splądrowaną komorę grobową z bronią, w tym strzałami, co sugeruje, że został tam pochowany wojownik. Grobowiec został usypany przez Scytów, koczowniczy lud irański, który żył na stepach między Morzem Czarnym a Chinami od ok. 800 r. p.n.e. do ok. 300 r. Całość znajduje się zaledwie 20 metrów od wykopanego wcześniej kurhanu scytyjskiego wodza. - Biorąc pod uwagę tę odległość i pochowane wraz z kobietą cenne artefakty, myślę, że była to osoba o wysokim statusie wśród ludu nomadów – powiedział cytowany przez serwis livescience.com Łukasz Oleszczak, archeolog w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, który kierował polskim zespołem pracującym u boku archeologów rosyjskich. Archeolodzy wiedzą o "Dolinie Królów" od ponad wieku. Ta rozległa dolina w rosyjskiej republice Tuwy jest pełna licznych scytyjskich pochówków królewskich.

Astronomowie wykryli obłok pyłu wielkości całej gwiazdy, oddalony o 330 lat świetlnych. Przyczyną jego powstania było zderzenie dwóch egzoplanet, które dopiero się formowały. Miały one wielkość planet karłowatych, o średnicy od około 400 do 600 kilometrów. Początkowe zderzenie musiało wytworzyć tak dużo ciepła, że część materiału wyparowała; reszta rozleciała się na fragmenty, które nadal zderzały się ze sobą, a także z innymi skałami w pobliżu, tworząc jeszcze więcej pyłu. Astronomowie przeanalizowali podczerwoną poświatę wspomnianego obłoku pyłu, wraz ze zmianami w świetle gwiazdy macierzystej, okresowo zamazanymi przez szczątki na orbicie wokół niej, dzięki czemu znamy teraz rozmiar obiektów i inne kluczowe szczegóły dotyczące kolizji. Gwiazda, o której mowa, ma zaledwie 10 milionów lat i nazwana została HD 166191. Ze względu na młody wiek, wciąż jest otoczona sporą ilością materiału pozostałego po procesie formowania. Gwiazdy powstają z gęstego węzła w obłoku gazu, który zapada się pod własną masą; wirując, gwiazda rośnie, kreując więcej materii z otaczającego obłoku, a ten układa się w dysk zasilający gwiazdę. Gdy gwiazda zakończy formowanie, wszystko, co pozostanie na dysku, może uformować inne elementy układu planetarnego. - Po raz pierwszy uchwyciliśmy zarówno podczerwoną poświatę pyłu, jak i zamglenie, jakie wprowadza pył, gdy obłok przechodzi przed gwiazdą - powiedział astronom Everett Schlawin z Obserwatorium Steward Uniwersytetu w Arizonie. Według naukowców odkrycie to pozwoli zobaczyć nieznane dotychczas procesy, które mogły ukształtować nasz Układ Słoneczny.

Jak poinformowało na swoim Facebooku Stowarzyszenie Templum, grupa archeologów prowadzona przez dr Przemysława Kołosowskiego dokonała niecodziennego odkrycia w woj. zachodniopomorskim. Przeszukując pole uprawne w poszukiwaniu śladów osady, odkrytej w listopadzie 2021 roku, badacze natrafili na mogiłę z końca II wojny światowej. W dole, który w przeszłości służył jako rów strzelecki, znaleziono szczątki pięciu lub sześciu niemieckich żołnierzy i liczne artefakty. Kości były rozczłonkowane i płytko pochowane. To efekt wybuchu moździerza lub innego pocisku. Ku zaskoczeniu ekspertów, rolnicy mimo orki pola, przez 77 lat na nic w tym miejscu nie natrafili. - Na owym polu i w jego okolicy "okopały" się wojska Kriegsmarine. Żołnierze niemieckiej marynarki wojennej ulokowani w dołkach strzeleckich, mieli ochraniać drogę, którą niemieccy uchodźcy - cywile uciekali w stronę Wolina - przekazał lokalny regionalista. Podejrzewa się, że zabitych Niemców pochowała ludność cywilna, lokalni rolnicy. Zrobiono to szybko i dość powierzchownie. Potwierdza to fakt, że przy szczątkach, oprócz rzeczy osobistych, znaleziono kompletne oporządzenie: buty, hełmy, pasy, ładownice, maski gazowe, bagnety, granaty, amunicję czy karabiny. Były wśród nich też dwa nieprzełamane wojskowe znaki tożsamości. Na miejsce wezwano policję i saperów, którzy przejęli nadzór nad zawartością wykopanej mogiły. Późniejszym badaniem szczątków zajmie się specjalista od antropologii sądowej dr hab. Andrzej Ossowski. Jego ekipa ustali również czy zidentyfikowani żołnierze z II wojny światowej mają jeszcze żyjących krewnych, którym można byłoby zwrócić znalezione przy nich przedmioty osobiste.

Naukowcy z New York University w Abu Dhabi odkryli nowy rodzaj fali akustycznej o wysokiej częstotliwości rozchodzącej się na Słońcu. Wydaje się on przeczyć dotychczasowym oczekiwaniom. Fale pojawiają się na powierzchni Słońca jako wzór wirów, poruszających się w kierunku przeciwnym do obrotu Słońca. Fale te wydają się poruszać trzy razy szybciej niż przewidywała teoria. Fizycy zajmujący się energią słoneczną nie byli w stanie określić, co może być tego przyczyną. Odkrycie to sugeruje, że istnieje nowa fizyka Słońca, której naukowcy jeszcze nie znają, a także daje nowy wgląd w wewnętrzne właściwości i aktywność Słońca. Chociaż tak naprawdę nie możemy zajrzeć do jego wnętrza, to gwiazdy, takie jak słońce, są wyjątkowe, ponieważ ich wewnętrzne procesy często można wywnioskować na podstawie aktywności powierzchniowej. Szczególnie dużo mogą powiedzieć właśnie fale akustyczne. Są one generowane blisko powierzchni, a następnie są odbijane, w kierunku wnętrza, gdzie rezonują, tworząc drgania akustyczne. - Te nowe fale nie wydają się być wynikiem znanych dotychczas procesów i jest to ekscytujące, ponieważ prowadzi do zupełnie nowego zestawu pytań - zaznacza fizyk słoneczny, Chris Hanson. Jednak zmiany dzieją się też bliżej Ziemi. Naukowcy odkryli w oceanie fale o wysokiej częstotliwości, rozchodzące się do czterech razy szybciej niż przewidywała teoria. Wspólne badanie obu zjawisk może pomóc w rozwikłaniu kryjącej się za nimi tajemnicy.

Naukowcy odkryli wrak jedynego znanego statku wielorybniczego, który zatonął w Zatoce Meksykańskiej. Eksperci w lutym potwierdzili, że wrak ten leżący na głębokości ponad 1,5 km u wybrzeży Luizjany to prawie na pewno “Industry”, dwumasztowy drewniany bryg, który został zbudowany w 1815 roku i wypłynął z Westport w stanie Massachusetts. Statek o długości prawie 20 m polował na kaszaloty około 100 km od ujścia rzeki Missisipi 26 maja 1836 roku. Wtedy uderzył w niego szkwał, łamiąc oba maszty i rozrywając kadłub. 15-osobowa załoga, w skład której wchodzili mężczyźni różnych ras, została uratowana z wywróconego statku przez innego wielorybnika z Westport i bezpiecznie wróciła do domu. “Industry” ścigał wieloryby przez Ocean Atlantycki, Morze Karaibskie i Zatokę Meksykańską przez prawie 20 lat. Głównym celem wielorybników był olej, który był używany do lamp naftowych. Polowania na kaszaloty odbywały się w Zatoce Meksykańskiej do końca XIX wieku, głównie wokół delty Missisipi. Wrak został po raz pierwszy zauważony w 2011 roku i ponownie oglądany w 2017 roku, ale nigdy nie został w pełni zbadany ani zidentyfikowany, dopóki statek badawczy NOAA nie odwiedził miejsca w lutym. Udało im się zidentyfikować wrak jako “Industry” na podstawie kombinacji czynników, w tym charakterystycznych obrazów żeliwnego pieca z parą dużych kotłów używanych do przetwarzania tłuszczu wielorybów w olej. - Wielorybnictwo było pierwszym wielkim światowym przemysłem Ameryki. Myślę, że odkrycie jest znaczące, ponieważ kontynuując eksplorację oceanów, poznajemy niesamowite eksponaty – powiedział James Delgado, archeolog i starszy wiceprezes SEARCH Inc.

Zabójcze dla dinozaurów następstwa uderzenia asteroidy, okazują się być jeszcze bardziej okrutne dla wszystkich żyjących wówczas stworzeń. Kiedy wyniszczająca dinozaury asteroida zderzyła się z Ziemią 66 milionów lat temu, ogromne ilości siarki zostały wyrzucone wysoko nad ziemią aż do stratosfery. Powstała w ten sposób ogromna chmura gazów zawierających siarkę, która blokowała Słońce i chłodziła Ziemię przez nawet stulecia. Następnie opadła jako śmiertelny kwaśny deszcz, zmieniając skład chemiczny oceanów na dziesiątki tysięcy lat. Do takich wniosków doszli naukowcy z Uniwersytetu w Bristolu. - Nie doceniliśmy ilości siarki, jaką wytworzyło uderzenie asteroidy – powiedział współautor badań James Witts, wykładowca School of Earth Sciences z Bristolu. Fakt, że siarka tak długo spływała na powierzchnię Ziemi, może pomóc wyjaśnić, dlaczego życie, zwłaszcza morskie, odbudowywało się tak długo. Odkrycie było przypadkowe. Naukowcy badając geochemię starożytnych muszli w pobliżu rzeki Brazos w Falls County w Teksasie, pobrali kilka próbek osadów. Wtedy natknęli się na coś nietypowego – izotopy siarki wykazywały nieoczekiwane zmiany w swojej masie. Dzieje się tak, gdy siarka dostaje się do atmosfery i wchodzi w interakcję ze światłem ultrafioletowym (UV). Obecność takiego sygnału w skale morskiej z okresu kredy potwierdziła, że po uderzeniu asteroidy, do atmosfery przedostały się ogromne ilości siarki.

21 marca NASA potwierdziło, że znaleziono już 5000 światów poza Układem Słonecznym, a każdy z nich ma swoje unikalne cechy. Wszystkie egzoplanety pojawiły się w recenzowanych badaniach i były obserwowane przy użyciu wielu technik wykrywania lub metod analizy. - To nie tylko liczba. Każdy z nich to nowy świat, zupełnie nowa planeta. Jestem podekscytowany każdym z nich, ponieważ nic o nich nie wiemy - mówił astronom Jessie Christiansen z NASA. Pierwsze dwa kiedykolwiek potwierdzone światy odkryto w 1992 roku. Były to egzoplanety o masie 4,3 i 3,9 masy Ziemi. Odkrycie sugerowało, że galaktyka musiała roić się od rzeczy. Dzięki obserwacjom astronomów wiemy, że we Wszechświecie istnieją egzoplanety bardzo różne od tych, które mamy w naszym własnym Układzie Słonecznym. Gorące Jowisze to na przykład ogromne gazowe olbrzymy na niewiarygodnie bliskich orbitach wokół swoich gwiazd, a bliskość ta powoduje, że temperatury egzoplanet mogą być nawet wyższe niż temperatury niektórych gwiazd. Mini Neptuny zajmują przestrzeń porównywalną do rozmiarów i masy między Ziemią a Neptunem i mogą potencjalnie nadawać się do zamieszkania. Istnieją również superziemia, które są skaliste jak Ziemia, ale nawet kilka razy cięższe. Bezpośrednie badanie egzoplanet jest bardzo trudne – są małe, bardzo ciemne, bardzo odległe i często bardzo blisko jasnej gwiazdy, której światło zagłusza wszystko, co może odbijać egzoplaneta. Z tego powodu wciąż jest wiele rzeczy, o których nie wiemy. Istnieje również wiele światów, które wciąż przekraczają nasze obecne progi wykrywania. - Czuję prawdziwą satysfakcję i podziw dla tego, co tam jest. Nikt z nas nie spodziewał się tak ogromnej różnorodności układów planetarnych i gwiazd. To po prostu niesamowite - mówił William Borucki, astronom z NASA.

Nad powierzchnią Marsa sonda Mars Reconnaissance Orbiter należąca do NASA, wyposażona w system optyczny HiRISE, zarejestrowała niezwykłe obrazy. Krater Danielsona, nad którym znajduje się sonda, zawiera jedne z najbardziej spektakularnych i najlepiej zachowanych złóż warstwowych jakie można znaleźć na całym Marsie. Region ten jest niezwykle interesujący dla geologów badających kosmos. Złoża te wydają się być równomiernie rozmieszczone, z różnymi stopniami erozji: silniejsze warstwy tworzą stopnie, które w środku zawierają słabszy materiał. Równość tych warstw oznacza, że nie mogły powstać w wyniku procesów losowych, takich jak uderzenia. Naukowcy uważają raczej, że są one efektem regularnych, powtarzających się procesów. "Skała powstała miliony lub miliardy lat temu, kiedy luźne osady osiadły w kraterze, warstwa po warstwie, a później zostały zacementowane w miejscu" – wyjaśniał blog NASA w 2019 roku. Niektórzy eksperci sugerują, że proces mógł być wynikiem zmian klimatycznych w związku ze zmianami orbity Marsa. Inne badanie sugeruje, że odpowiedzialne za to może być zjawisko podnoszenia się wód gruntowych.

Podczas prac nad odbudową paryskiej katedry Notre Dame po zniszczeniach spowodowanych pożarem w 2019 roku, odkryto starożytne grobowce i ołowiany sarkofag z XIV wieku. Według archeologów wśród grobowców znajduje się "całkowicie zachowany", wykonany z ołowiu sarkofag o ludzkim kształcie dla "starszego dostojnika". Prawdopodobnie pochodzi z 1300 roku - stulecia po wybudowaniu słynnego budynku. Prace wykopaliskowe zostały zlecone zapobiegawczo przed montażem rusztowania potrzebnego do naprawy dachu, który zawalił się na skutek pożaru. Okazało się to sprytnym posunięciem, ponieważ archeolodzy odkryli również dół bezpośrednio pod posadzką, który prawdopodobnie powstał około 1230 r., gdy trwała budowa katedry. "Miejsce wykopalisk leży pod kamienistą warstwą z XVIII wieku, ale niektóre niższe poziomy sięgają XIV, a niektóre nawet początku XIII wieku" – przekazało w komunikacie francuskie ministerstwo kultury. - Udało nam się wysłać do środka małą kamerę, która pokazywała pozostałości tkanin, materię organiczną, taką jak włosy i szczątki roślin. Fakt, że te rośliny nadal tam są, wskazuje, że ich zawartość została bardzo dobrze zachowana – podkreślił Christophe Besnier z francuskiego Narodowego Instytutu Archeologicznego.

Archeolodzy prowadzący wykopaliska w strefie archeologicznej Tehuacán el Viejo w Puebla w Meksyku ogłosili odkrycie dwóch prehiszpańskich świątyń. Tehuacán el Viejo było starożytnym miastem chroniącym kulturę Nguiwa lub Popoloca, które stanowiło centrum kultu i przewodziło polityce regionu od 1000 do 1456 roku, gdy miasto zostało podbite przez Mexica-Tenochca, którzy wysiedlili ludność. Miasto wyróżniało się rozproszoną grupą budynków na zboczach płaskowyżu, na którą składają się ceremonialne place, siedziby elity miejskiej i władców oraz piramidy, w których pierwotnie znajdowały się świątynie. Archeolodzy odkryli piramidę świątynną i ołtarz poświęcony Xipe Totecowi. Xipe Totec, czyli „Nasz Pan Obdarty” w języku nahuatl, był mezoamerykańskim bogiem wiosny, nowej roślinności i patronem złotników. Archeolodzy odkryli także drugą świątynię poświęconą Ehecatlowi Quetzalcoatlowi, mezoamerykańskiemu bogowi powietrza i wiatru, uważanemu za manifestację wielkiego, pierzastego boga-węża Quetzalcoatla. Wykopaliska wciąż trwają i jak dotąd tylko 12 proc. całego obszaru zostało w pełni zbadane.

To było przypadkowe odkrycie amerykańskiego turysty. Mężczyzna w ruinach starożytnej osady Kumran, znajdującej się na Pustyni Judzkiej w pobliżu Morza Martwego, trafił na coś zaskakującego. Odkrył dobrze zachowane naczynie ceramiczne z wczesnej epoki brązu. Odnaleziony dzban może mieć nawet 5 tysięcy lat i może być pierwszym kompletnym naczyniem odkrytym na tym obszarze, które w dodatku pochodzi z tak odległego okresu. Amir Ganor z Izraelskiego Urzędu ds. Starożytności, wyraził zdziwienie odkryciem Amerykanina: "To niesamowite. Jakieś dwa lata temu nasi archeolodzy prowadzili tu prace w ramach badania jaskiń Pustyni Judzkiej, które było prowadzone nieprzerwanie przez ostatnie pięć lat i miało na celu udokumentowanie i zlokalizowanie wszystkich starożytnych znalezisk w jaskiniach pustynnych”. Izraelski Urząd ds. Starożytności wezwał wszystkie osoby znajdujące podobne artefakty do natychmiastowego zgłaszania tego faktu. Przemyt bezcennych antyków to narastający problem zarówno w Izraelu, jak i w innych krajach Bliskiego Wschodu. Wiele skradzionych artefaktów kupują zamożni prywatni kolekcjonerzy na Zachodzie.

Przypadkowe odkrycie w Bytomiu. W trakcie prac ziemnych, w rejonie dawnego skweru przy ulicy Dworcowej, odkopano fundamenty hotelu Schlesischer Hof. Pochodzi on z 1874 roku. Został zniszczony w 1945 roku przez Rosjan w trakcie "wyzwalania" miasta. O niezwykłym odkryciu poinformował serwis bytomski.pl. Do sieci trafiły zdjęcia odkopanych fundamentów. Jak podają autorzy Cyfrowej Biblioteki Bytomskiej Architektury, hotel wzniesiono rok po wybudowaniu tuż przed nim dworca Kolei Górnośląskiej. Hotel był jednym z pierwszych budynków, jaki widzieli podróżni przyjeżdżający do Bytomia. Ariana Gano-Kotula w książce "Bytomskie Zabytki" wspomniała, że w Schlesischer Hof mieściła się najpiękniejsza w Bytomiu sala restauracyjna. Około 1960 roku pusty plac po przedwojennym hotelu częściowo przeznaczono pod urządzenie zielonego skweru, przy którym wybudowano 5-kondygnacyjny blok mieszkalny. Jak podaje serwis bytomski.pl, pod ziemią pozostały mury hotelowych piwnic. Część z nich jest wykonana nie z cegły, lecz z kamienia - podobnego do budulca, z jakiego wybudowano średniowieczne mury miejskie Bytomia. O znalezisku zadecyduje teraz konserwator zabytków.

Brytyjscy naukowcy odkryli na dnie Morza Weddella u wybrzeży Antarktydy wrak statku Endurance, który zatonął w listopadzie 1915 roku. Statek należał do ekspedycji prowadzonej przez sir Ernesta Shackletona. Jego wyprawa na Antarktydę miała na celu odnalezienie lądowego przejścia na ten pokryty lodem kontynent. Wrak odnaleziono w sobotę (5 marca), na głębokości ponad 3 kilometrów. Badacze byli w szoku, gdy zobaczyli, w jak doskonałym stanie zachował się wrak. - Jest w całości, dumnie stoi na dnie morza. Jego stan jest nienaruszony i zachował się w doskonałe - powiedział archeolog morski Mensun Bound stacji "BBC News". Badacze wyruszyli na Morze Weddella na afrykańskim lodołamaczu Agulhas II, wyposażonym w zdalnie sterowane łodzie podwodne. To dzięki nim po ok. 2 tygodniach poszukiwań, w końcu natrafili na Endurance. Kierownik misji, weteran geografii polarnej dr John Shears, nie kryje zachwytu nad swoim znaleziskiem. - Z powodzeniem zakończyliśmy najtrudniejsze na świecie poszukiwania wraku statku, walcząc z nieustannie zmieniającym się lodem morskim, zamieciami i temperaturami spadającymi do -18 st. C. Osiągnęliśmy to, co wielu ludzi uważało za niemożliwe – stwierdził. Na mocy międzynarodowych porozumień zawartych w pakcie antarktycznym, Endurance pozostanie na dnie morza Weddella w stanie nienaruszonym.

Podczas przeprowadzania badań nad krajobrazem w pobliżu miejscowości Aberlemno w gminie Angus we wschodniej Szkocji archeolodzy odkryli rzadki kamień z piktyjskim symbolem. Mierzy 1,7 metra i przedstawia symbole owalu, grzebienia, lustra i półksiężyca. Piktowie to lud, zamieszkujący tereny dzisiejszej północnej i wschodniej Szkocji w okresie w okresie między pierwszym, a połową dziewiątego wieku naszej ery. Zespół uważa, że kamień pochodzi z V lub VI wieku. Nakładające się na siebie symbole są, zdaniem naukowców, dowodem na różne okresy rzeźbienia. Kierujący projektem Comparative Kingship profesor Gordon Noble powiedział, że natknięcie się na kamień w ramach wykopalisk próbnych było bardzo niezwykłe: "nikt z nas nie mógł do końca uwierzyć w nasze szczęście. Znanych jest tylko około 200 takich pomników. Od czasu do czasu są wykopywane przez rolników orzących pola lub w trakcie budowy dróg, ale zanim je przeanalizujemy, wiele z tego, co je otacza, zostaje już naruszone". Aberlemno jest już dobrze znane ze swojego piktyjskiego dziedzictwa dzięki kolekcji unikalnych, stojących kamieni, z których najbardziej znanym jest płyta krzyżowa, która ma przedstawiać sceny z bitwy o kluczowym znaczeniu dla powstania tego, co stało się Szkocją – Bitwę pod Dun Nechain. Chcąc lepiej zrozumieć historię istniejących już kamieni, archeolodzy rozpoczęli badania w 2020 roku. Wykopali dół testowy, aby sprawdzić, czy pod ziemią są obecne pozostałości jakichkolwiek budynków, i ku ich zaskoczeniu, zeszli prosto na wyrzeźbiony kamień z piktyjskim symbolem. James O'Driscoll, pracownik naukowy, który jako pierwszy zobaczył kamień, powiedział: "Było dużo krzyków. Potem znaleźliśmy więcej symboli i było więcej krzyków i trochę płaczu. To uczucie, którego prawdopodobnie już nigdy nie będę miał na stanowisku archeologicznym". Kamień został teraz przeniesiony do działu konserwacji Graciela Ainsworth w Edynburgu, gdzie zostaną przeprowadzone bardziej szczegółowe analizy.

Szczątki ludzkie pochowane 8000 lat temu w Dolinie Sado w Portugalii są prawdopodobnie najstarszymi celowo zmumifikowanymi szczątkami ludzkimi na świecie. Odkrycia dokonano już na początku lat 60. XX wieku, ale teraz dopiero możliwa była dokładna analiza zdjęć, które wykonano podczas wykopalisk. Nawet w Egipcie, słynącym ze starożytnych zwyczajów pogrzebowych, pierwsze znane mumie pochodzą sprzed 5600 lat. Dzięki zdjęciom odnalezionym po śmierci archeologa, Manuela Farinha dos Santos, naukowcy pracujący nad szczątkami z Doliny Sado, byli w stanie zrekonstruować bardziej szczegółowo sposób, w jaki obchodzono się z ciałami przed ich pochówkiem. Okazało się, że istotnym czynnikiem wpływającym na czas trwania rozkładu jest ułożenie ciała. Te, które pochowane zostały w najbardziej zgiętej pozycji, zachowały się najdłużej. Odnalezione szczątki ekshumowano i obecnie znajdują się w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Portugalii. Archeolodzy uważają, że mumifikacja mogła nie być rzadkością w epokach prehistorycznych, biorąc pod uwagę fakt, że ciało, bez względu na to, jak dobrze jest zakonserwowane, z czasem ulega degradacji. W związku z tym, dowody na jej obecność są trudne do zdobycia.

Tajemniczą skrytkę z dziesiątkami naczyń i urn kanopskich odkrył zespół archeologów z Czech i Egiptu. To liczący 2,5 tys. lat schowek z wyposażeniem używanym do balsamowania starożytnych egipskich mumii. Odkrycia dokonano w staroegipskiej nekropolii Abusir, położonej ok. 2,5 km na północ od Sakkary i 25 km na północ od Kairu. W pobliżu skrytki wcześniej odkryto kilka egipskich grobowców. Schowek zawiera ok. 370 dużych naczyń z ceramiki. Są to m.in. urny kanopskie – rodzaj naczynia do którego wkładano wyjęte organy wewnętrzne zmarłego przed mumifikacją. Na słojach widnieje informacja o ich właścicielu. Nie wiadomo kim był wspomniany na naczyniach mężczyzna. Urny są puste. Zespół chce ustalić teraz jakie płyny lub materiały były przechowywane w tych słojach i jak starożytni Egipcjanie używali ich w procesie mumifikacji. Takie miejsca tworzono w pobliżu dużych grobowców. Badacze liczą na odkrycie jeszcze jednego grobowca w okolicy. Prace archeologów mają ruszyć w kwietniu lub maju tego roku. Cmentarz, na którym znaleziono niezwykłą skrytkę, pochodzi z VI w. p.n.e., czyli z czasów, gdy Egipt walczył o utrzymanie niezależności od Imperium Perskiego.

Chiński łazik Yutu-2 dokonał niezwykłego odkrycia na dalekiej ciemnej stronie Księżyca. Kamera pojazdu wśród suchego i szarego pyłu zarejestrowała dwie małe i nienaruszone kule z półprzezroczystego szkła. Mają rozmiar od 15 do 22 mm. Powstały tu naturalnie, bo szkło na Księżycu okazuje się nie być rzadkością. Tworzy się, gdy materiał krzemianowy był poddawany działaniu wysokiej temperatury związanej z aktywnością wulkanów lub uderzeniami meteorytów, które generują ciepło. To prowadzi do powstawania szkła. Odkryte małe szklane kule prawdopodobnie powstały ze szkła wulkanicznego, skały magmowej zwanej anortozytem, która stopiła się podczas fali uderzenia, formując się w półprzezroczyste i okrągłe bryły. Do takich wniosków doszedł zespół naukowców kierowany przez Zhiyong Xiao z Uniwersytetu Sun Yat-Sen i Chińskiej Akademii Nauk. Odkrycie może pomóc badaczom w ujawnieniu nowych informacji o historii Księżyca, o składzie płaszcza księżycowego i uderzeniach meteorytów w przeszłości. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie "Science Bulletin".

Peruwiańscy naukowcy zaprezentowali zmumifikowane szczątki ponad 20 osób, w tym ośmiorga dzieci, które niedawno odkryto na stanowisku archeologicznym Cajamarquilla w Peru. To miejsce określane jest centrum kultury preinkaskiej sprzed 1,4 tys. lat, znajduje się ok. 16 km na północny wschód od głównego placu Limy. Wiadomo, że dziecięce mumie złożono w ofierze. Sześć z nich powiązano z tzw. mumią z Cajamarquilla, mężczyzną należącym do ówczesnej elity. Jego zachowane szczątki z rękami zakrywającymi twarz ujawniono w 2021 r. W trakcie dalszych prac w grobie odnaleziono łącznie ponad 20 mumii. Naukowcy byli zaskoczeni skalą odkrycia. - Poszerzyliśmy grób mumii o około 3 metry. To bardzo mała przestrzeń. Nie spodziewaliśmy się jednak, że znajdziemy tam tak ogromną liczbę pochowanych osób – podkreśliła archeolog Yomira Huaman. Dzieci złożone w ofierze miały towarzyszyć zmarłemu w drodze w zaświaty. - Niezwykłe znaczenie tych odkryć polega na tym, że chodzi o grupę ponad 20 osób. Mumie pochowano w tej samej przestrzeni grobowej i w taki sposób, że umieszczono je tam w celu towarzyszenia duszy zmarłemu w jego podróży w zaświaty - tłumaczył Pieter Van Dalen, archeolog z Uniwersytetu Świętego Marka. Oprócz zmumifikowanych szczątków znaleziono tu ceramikę i inne artefakty. Odkrycie zaprezentowano na Uniwersytecie Świętego Marka, z którego pochodzi większość archeologów pracujących na stanowisku Cajamarquilla.

Był myśliwym-zbieraczem, żył 5 tys. lat temu i zginął w wyniku utonięcia w słonej wodzie – naukowcy rozwiązali zagadkę starożytnych kości, odkrytych w północnym Chile. Ujawniono, że to szczątki topielca. To były przełomowe badania. Eksperci z Uniwersytetu w Southampton w Anglii pierwszy raz wykorzystali nowoczesne narzędzia kryminalistyczne na starożytnych kościach, by ustalić przyczynę śmierci mężczyzny. Chodzi o szczątki rybaka z epoki neolitu, znalezione w masowym grobie na wybrzeżu. Eksperci potwierdzili, że przyczyną śmierci mężczyzny było utonięcie w płytkiej wodzie. W kościach zbadano obecność okrzemków – grupy jednokomórkowych glonów. Znalezienie ich sugeruje, że dana osoba utonęła. Przeprowadzono także szereg analiz mikroskopowych z pobranego szpiku kostnego. Umożliwiło to wyszukanie większej liczby mikroskopijnych cząstek. W trakcie tak dokładnych analiz udało się ujawnić skamieniałe glony, jaja pasożytów i osad z płycizny. Szczątki które przebadano należą do mężczyzny w wieku od 35 do 45 lat. Wiadomo, że był myśliwym-zbieraczem. Odkrycie otworzyło nowe możliwości oceny szczątków prehistorycznych przodków z wykorzystaniem nowoczesnych technik. Badania prowadzono na stanowisku archeologicznym Copaca 1, które znajduje się ok. 29 km od miasta Tocopilla. To tu znajduje się grób z trzema dobrze zachowanymi szkieletami z epoki kamienia. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie "Journal of Archaeological Science".