Umowa UE–Mercosur na finiszu. Polska mówi "nie" bez dodatkowych zabezpieczeń

Porozumienie ma otworzyć nowe rynki zbytu dla towarów z Europy i Ameryki Południowej, jednak budzi ono ogromne kontrowersje – szczególnie w krajach takich jak Polska, gdzie temat ten wywołuje sprzeciw zarówno rolników, jak i polityków różnych opcji.

Komisja Europejska zapowiedziała, że ostateczny tekst porozumienia zostanie przedstawiony w lipcu 2025 roku. Wówczas państwa członkowskie będą musiały zdecydować o jego przyjęciu lub odrzuceniu. Co istotne, decyzja nie wymaga jednomyślności – wystarczy tzw. mniejszość blokująca, czyli sprzeciw co najmniej czterech krajów reprezentujących 35 proc. ludności UE.

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Czesław Siekierski (PSL) stanowczo sprzeciwia się obecnemu kształtowi umowy.

– Nie zgadzamy się na to, by rolnictwo było monetą przetargową w negocjacjach z Mercosur. Domagamy się klauzul ochronnych i limitów importu, szczególnie dla takich produktów jak mięso, jaja czy cukier – powiedział minister, podkreślając, że Polska nie zaakceptuje porozumienia bez odpowiednich zabezpieczeń.

Zastrzeżenia dotyczą również wysokich kontyngentów taryfowych na mięso drobiowe i wołowe z Ameryki Południowej, co – zdaniem wielu ekspertów – może zagrozić unijnemu rynkowi rolnemu i obniżyć konkurencyjność europejskich producentów.

Nie tylko rząd, ale też różne partie polityczne i organizacje rolnicze wyrażają obawy. Konfederacja jednoznacznie domaga się zablokowania umowy.

– To zagrożenie dla polskiego rolnictwa i bezpieczeństwa żywnościowego. Rolnicy z Mercosur nie muszą spełniać surowych norm środowiskowych i sanitarnych, z którymi borykają się nasi producenci – mówiła europosłanka tej partii podczas konferencji prasowej przed Sejmem.

Podobne stanowisko prezentowali również byli ministrowie rolnictwa z PiS, wzywając do uchwały sejmowej, która jasno sprzeciwi się porozumieniu.

– To ostatni moment na zatrzymanie tej decyzji – ostrzegali.

Na arenie europejskiej Polska szuka sojuszników w blokowaniu porozumienia. Premier Donald Tusk przyznał, że na razie nie udało się zebrać wystarczającej większości, ale zapowiedział dalsze działania dyplomatyczne.

– Będziemy współpracować m.in. z Francją, by chronić interesy unijnych rolników – zaznaczył.

Obok Polski i Francji, zastrzeżenia wobec umowy wyrażają również Węgry, Austria, Irlandia, Rumunia i Włochy. Kluczowe mogą okazać się dalsze rozmowy w ramach Rady UE.

Komisja Europejska, próbując złagodzić sprzeciw, zapowiedziała utworzenie specjalnego funduszu socjalnego o wartości 1 miliarda euro, który miałby rekompensować rolnikom skutki liberalizacji handlu z Ameryką Południową. Dla wielu jednak to za mało.

– Nie można poświęcać rolnictwa dla zysków przemysłu czy sektora cyfrowego. Potrzebujemy realnych mechanizmów ochronnych, a nie jednorazowych zasiłków – argumentuje minister Siekierski.

Rolnicy wyrażają rozgoryczenie także z powodu braku przejrzystości – temat umowy nie był szeroko omawiany podczas ostatnich wyborów, a zaledwie kilka tygodni po głosowaniu okazało się, że decyzja o jej przyjęciu może być już przesądzona.

– To cios w plecy dla polskiej wsi – komentują przedstawiciele organizacji rolniczych w mediach społecznościowych.

Decyzje w sprawie umowy zapadną w nadchodzących miesiącach. Kluczowe będzie, czy Polska zdoła zbudować blokującą mniejszość, a także czy Komisja Europejska uwzględni postulaty krajów przeciwnych liberalizacji handlu z Mercosur. Pewne jest jedno – temat ten stanie się jednym z głównych frontów sporu o przyszłość Wspólnej Polityki Rolnej, relacje z Ameryką Południową i kształt polityki handlowej Unii Europejskiej.

Źródła: Farmer, Forsal, Sad24