Środa Popielcowa. Co to za święto? Kalendarz świąt nakazanych 2023
Popielec w kalendarzu katolickim rozpoczyna okres przygotowań do świąt wielkanocnych, czyli Wielki Post. W tym dniu wierni udają się do świątyń, by symbolicznie posypać głowy popiołem. Jaką genezę ma ta tradycja? Środa Popielcowa, choć jest obchodzona w szczególny sposób, nie należy do uroczystości nakazanych w Polsce.
Środa Popielcowa rozpoczyna trwający 40 dni okres postu. Zgodnie z nakazami Kościoła, w tym dniu wierni powinni powstrzymać się od spożycia pokarmów mięsnych, a także zachować post ścisły.
Środa Popielcowa 2023 - kiedy wypada? Chrześcijańskie obrzędy sięgające średniowiecza
Popielec jest świętem ruchomym, którego data jest zależna od terminu Wielkanocy. W 2023 roku Środa Popielcowa wypada 22 lutego - dzień po ostatkach kończących karnawał. Okres pokutny, który rozpoczyna, trwa zaś aż do Triduum paschalnego.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
W pierwszych wiekach chrześcijaństwa wyznawcy Chrystusa pościli przez 40 godzin - w trakcie Wielkiego Piątku i Wielkiej Soboty. Zwyczaj rozpoczynania okresu pokuty w środę został zaś najprawdopodobniej rozpowszechniony pomiędzy VI i VII wiekiem, w czasie pontyfikatu papieża Grzegorza I.
Dlaczego w Środę Popielcową posypujemy głowy popiołem?
Zgodnie z tradycją chrześcijańską, posypanie głowy popiołem jest symbolem pokuty, żalu za grzechy i umartwienia. Symbolicznemu gestowi towarzyszą słowa wypowiadane przez kapłana: "Prochem jesteś i w proch się obrócisz" lub "Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię!". Fragmenty Biblii, przytaczane w trakcie posypania głowy popiołem, ukazują jego symbolikę - proch jest symbolem żałoby i przemijania, ale również oczyszczenia i odrodzenia. Zwyczaj ten rozpowszechnił się w Kościele powszechnym w XI wieku - do porządku liturgii wprowadził go papież Urban II.
Zgodnie z kan. 1251 i 1252 Kodeksu prawa kanonicznego, w Środę Popielcową wiernych obowiązuje post ścisły oraz wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych. Wyrzeczenia są symbolem czterdziestodniowego postu Chrystusa. Jak wskazują przepisy prawa kościelnego, nakaz powstrzymania się od spożycia mięsa obowiązuje wszystkich wiernych, którzy ukończyli 14 rok życia. Post ścisły, czyli możliwość spożycia trzech posiłków w trakcie dnia (dwóch "lekkich" oraz jednego sytego) obowiązuje wszystkich wiernych, pomiędzy 18. a 60. rokiem życia.
Czy w Środę Popielcową trzeba iść do kościoła? Święta nakazane w Polsce
Popielec nie jest katolickim świętem nakazanym. Z tego względu wierni nie mają obowiązku uczestniczenia we Mszy świętej w tym dniu. Duchowni zachęcają jednak do uczestnictwa w Eucharystii - wierni w niektórych przypadkach mogą uzyskać również odpust zupełny.
Święta nakazane są regulowane na podstawie Kodeksu prawa kanonicznego. Co ważne, na podstawie decyzji Konferencji episkopatu i aprobaty Stolicy Apostolskiej, niektóre ze świąt nakazanych prawem, mogą w poszczególnych krajach zostać zniesione lub przeniesione. W Polsce dekret o zniesieniu niektórych świąt obowiązuje od 2003 roku. Uroczystościami, w trakcie których uczestnictwo w Eucharystii jest obowiązkowe, są:
- wszystkie niedziele Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi (1 stycznia)
- Uroczystość Objawienia Pańskiego/Trzech Króli (6 stycznia)
- Wielkanoc (święto ruchome)
- Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa/Boże Ciało (czwartek, wypadający 60 dni po Wielkanocy)
- Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (15 sierpnia)
- Uroczystość Wszystkich Świętych (1 listopada)
- Uroczystość Narodzenia Pańskiego (25 grudnia).
Wielkanoc w 2023 roku wypada 9 kwietnia a Boże Ciało - 8 czerwca.
Bądź na bieżąco z wydarzeniami w Polsce i na wojnie w Ukrainie klikając TUTAJ.
