Rozprawa w TK. W tle niewygodny wyrok ETPC

W środę 24 listopada po godz. 12 rozpoczęło się posiedzenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zbadania zgodności Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z polską Konstytucją.

- Pragnę podkreślić, że nie sposób negować dorobku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Jednak w ostatnim czasie, w ocenie prokuratura generalnego, Trybunał w Strasburgu obrał drogę, która nie może być akceptowana - zaznaczyła strona wnioskodawcy.

Jak podkreślił przedstawiciel wnioskodawcy, w ocenie prokuratora generalnego nie ma obecnie instrumentów, które pozwoliłyby sądom - w tym Trybunałowi Konstytucyjnemu - na podważanie kompetencji Sejmu w sprawie wyboru sędziów.

- Europejski Trybunał Praw Człowieka nie może wykonywać obowiązków, które na gruncie konstytucji i prawa krajowego nie istnieją. ETPC uzurpuje sobie prawo - podkreślono.

Głos ws. zgodności Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z Konstytucją zabrał też Dariusz Dudek, przedstawiciel prezydenta RP. - Głos pana prezydenta wysoce koresponduje z wnioskiem prokuratura generalnego. Stanowisko głowy państwa nie zgadza się jednak ze wszystkim - zaznaczył.

- Chciałem podkreślić parę okoliczności z tego stanowiska ws. ETPC. To sytuacja trudna i precedensowa dla naszego sądu konstytucyjnego. Ta sytuacja wymaga szczególnej troski o dobro wspólne. Dokładnie za dwa dni będziemy obchodzili 30-lecie podpisania Konwencji - mówił Dariusz Dudek.

Następnie głos zabrał przedstawiciel Rzecznika Praw Obywatelskich. - Wniosek prokuratora generalnego jest niespójny, pełen sprzeczności, roi się od błędów. Przekazuje nieprawdziwy obraz świata. Europejski Trybunał Praw Człowieka nie zmienia konstytucji RP, wręcz przeciwnie - wspiera go, dbając o najwyższe standardy jego funkcjonowania - tłumaczył Mirosław Wróblewski.

- Obecnie widzimy nadbudowywanie kompetencji przez różne instytucje unijne i europejskie. (...) Obecnie wybór sędziów do ETPC jest wyborem czysto politycznym. (...) Sejm stoi na stanowisku, że polski Trybunał Konstytucyjny ma prawo oceniać wyroki ETPC, które kreują pewne kompetencje - komentował z kolei poseł PiS Arkadiusz Mularczyk, przedstawiciel Sejmu.

Sędzia sprawozdawca Wojciech Sych skierował chwilę przed godz. 15 skierował pytania do uczestników postępowania. Jedna z kwestii dotyczyła wniosku RPO o umorzenie postępowania. - TK nie jest sądem właściwym do badania wyroków ETPC - przekonywał przedstawiciel RPO Paweł Filipek.

Następnie prezes TK Julia Przyłębska poprosiła o "krótkie wnioski końcowe". - Podtrzymuję wniosek prokuratora generalnego. (...) Treść nadaje się do oceny TK i należy tej oceny dokonać. ETPC nie ma mocy, aby te treści ustrojowe kreować i zmienić inaczej, niż chciałby to polski ustawodawca - przekonywał przedstawiciel wnioskodawcy.

- Prezydent również podtrzymuje swoje stanowisko. (...) Sędziowie TK służą przede wszystkim narodowi polskiemu, a Konstytucji jako zapisowi pewnego rodzaju wartości. W tym kontekście jest coś niepokojącego, że w tych orzeczeniach ETPC. (...) Polskie państwo jest demokratycznym państwem prawa. Sędziowie nie mogą wykreować się nad dwie pozostałe władze, nad władzę ustawodawczą i i wykonawczą - stwierdził Dariusz Dudek, podkreślając, że "wojna hybrydowa może objawiać się za pomocą operacji finansowych lub jurydycznych".

- Dziś ETPC podważyło wybór, który miał miejsce w 2015 roku - dodał przedstawiciel prezydenta.

Podobnego zdania był poseł PiS Arkadiusz Mularczyk. - Wobec polski są prowadzone ataki jurydyczne, których celem jest spętanie sytuacji tak, aby organy sądownicze w Polsce nie mogły działać poprawnie. Stanowisko RPO jest czysto akademickie. (...) Takie działania zmniejszą ochronę prawną naszych obywateli - oświadczył przedstawiciel Sejmu.

- Jedną z konsekwencji niewykonania orzeczenia ETPC jest wielomilionowa kara zasądzona przez sąd arbitrażowy. Obecnie my - jako RPO - pełnimy rolę kanarka w kopalni. (...) Oczekujemy, że TK zrewiduje swoje stanowisko w tym zakresie. Obecne działania zmierzają do wykluczenia jednego z artykułu Europejskiego Traktatu Praw Człowieka - przekazał przedstawiciel Rzecznika Praw Obywatelskich.

Następnie prezes TK ogłosiła przerwę. Wyrok został wydany o godz. 16.

O sprawie informowaliśmy wcześniej w Wirtualnej Polsce. O zbadanie zgodności Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z Konstytucją wnioskował sam minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro.

Ziobro wnioskował w piśmie o stwierdzenie niekonstytucyjności przepisu Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności - chodzi o art. 6 ust. 1 zdanie pierwsze tej konwencji.

Powodem był wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który w maju orzekł, że Polska narusza prawo do rzetelnego procesu. Chodzi o sprawę "Xero Flor przeciwko Polsce". Po długiej batalii sądowej sprawa ta trafiła do Trybunału Konstytucyjnego. W składzie orzekającym znalazł się m.in. sędzia Mariusz Muszyński, który został mianowany do TK na miejsce jednego z sędziów uprzednio mianowanego przez Sejm.

W opinii ETPC sędzia Muszyński orzekał bezprawnie, ponieważ nie miał on do tego prawa. Europejski Trybunał Praw Człowieka przyznał zasądził wówczas 3418 euro odszkodowania na rzecz firmy Xero Flor.