Nie tylko rosyjskie drony wlatują. SG: ponad 100 zdarzeń z dronami i balonami z Białorusi

Z danych Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej wynika, że od 1 stycznia do 10 września 2025 roku odnotowano łącznie 112 incydentów związanych z próbami przerzutu nielegalnych towarów z Białorusi do Polski. Najwięcej - bo aż 96 - dotyczyło użycia balonów meteorologicznych do przemytu papierosów.

Straż Graniczna przejęła w ten sposób ponad 2,6 mln sztuk wyrobów tytoniowych o wartości około 2,4 mln zł. Zatrzymano także 19 osób, w tym obywateli Polski, Białorusi i Litwy.

16 zdarzeń było związanych z użyciem dronów. Ujawniono w nich 422 tys. sztuk papierosów wartych blisko 370 tys. zł. W związku z tym procederem zatrzymano czterech obywateli Polski. Pakunki przemytników lądowały zarówno na prywatnych posesjach, jak i w oddali od zabudowań. Zdarzało się, że ujawniano je nawet 80 kilometrów od granicy polsko-białoruskiej.

O sześciu przypadkach przemytu z użyciem dronów poinformował WP mjr Dariusz Sienicki, rzecznik prasowy Nadbużańskiego Oddziału SG (nadzoruje odcinek granicy z Białorusią i częściowo z Ukrainą). Dane obejmują okres od stycznia do sierpnia 2025 roku. Nielegalne papierosy miały wartość 43 tys. zł. Straż zakłada, że towar miał trafić do Europy Zachodniej.

W Wirtualnej Polsce wracamy do sprawy dronów przemytniczych po wydarzeniach sprzed tygodnia. W miejscowości Majdan-Sielec w powiecie tomaszowskim, około 50 kilometrów od granicy z Ukrainą, znaleziono szczątki drona. Upadek maszyny postawił na nogi wojsko i resztę służb. Jak poinformował wówczas rzecznik Ministerstwa Obrony Janusz Sejmej, dron nie miał cech wojskowych i najprawdopodobniej był wykorzystywany do przemytu. WP przyjrzała się skali problemu i metodom, którymi białoruscy przemytnicy przerzucają kontrabandę do krajów Unii Europejskiej. Na odcinku pilnowanym przez Bieszczadzki Oddział SG nie odnotowano przemytu drogą powietrzną.

Mjr Katarzyna Zdanowicz, rzeczniczka Podlaskiego Oddziału SG podkreśla, że papierosy pozostają najczęściej przemycanym towarem w regionie, a większość z nich trafia na lokalny rynek, m.in. na targowiska.

Na zmianę metod działania przemytników wpłynęło kilka czynników. Przede wszystkim funkcjonowanie bariery granicznej na tzw. zielonej granicy oraz zawieszenie ruchu w przejściach drogowych w Kuźnicy i Bobrownikach. To wymusiło na osobach zajmujących się przemytem poszukiwanie nowych sposobów przerzutu, stąd coraz częstsze wykorzystywanie balonów i dronów - mówi WP mjr Katarzyna Zdanowicz.

Ostatnio do wpadki współpracowników przemytników i ujawnienia przerzutu drogą powietrzną przy użyciu balonów meteorologicznych doszło w nocy z 8 na 9 września. Wszystko zaczęło się od rutynowej kontroli drogowej w gminie Sztabin. Strażnicy graniczni z placówki w Kuźnicy zatrzymali samochód osobowy, w którego bagażniku dwóch Polaków przewoziło pakunki wypełnione papierosami z białoruską akcyzą. Wkrótce okazało się, że to tylko część większej operacji – papierosy do Polski trafiły za pomocą balonów meteorologicznych.

Tej samej nocy strażnicy z Kuźnicy odnaleźli kolejne przesyłki w kilku lokalizacjach: w gminach Sztabin, Janów, Suchowola i Sokółka. W Nowym Dworze i w Krynkach pakunki znaleziono już na polach uprawnych, obok resztek balonów. W każdym przypadku chodziło o 1500 paczek papierosów bez polskich znaków akcyzy, wartych ponad 26 tys. zł.

Balon meteorologiczny może przenosić ładunek nawet kilkadziesiąt kilometrów od granicy. Jego miejsce lądowania zależy od warunków atmosferycznych i kierunku wiatru. Dlatego zazwyczaj posiadają one nadajniki GPS, których sygnał odbiera osoba mająca odebrać przemyt. Taktyką służb jest organizowanie zasadzek w miejscach lądowania i zatrzymywanie ludzi przychodzących po przesyłkę.

W ten sposób na gorącym uczynku wpadli także przemytnicy działający w powiecie sejneńskim. Tam strażnicy z Augustowa zatrzymali dwóch Polaków i obywatela Litwy, którzy przyjechali odebrać nielegalny towar. Wspólne działania SG i Krajowej Administracji Skarbowej w powiecie grajewskim zakończyły się przejęciem kolejnego pakunku, a w rejonie miejscowości Mielnik zatrzymano dwoje Polaków przy przesyłce owiniętej czarną folią. Łącznie w szesnastu miejscach zabezpieczono papierosy o wartości ponad 330 tys. zł.

W dniach, kiedy podlascy strażnicy znajdowali balony i wyłapywali przemytników, takie same akcje odbywały się na Litwie oraz Łotwie. Skąd ta zbieżność? Przemytnicy wykorzystują każdą prognozę pogody zakładającą wystąpienie wiatrów z kierunków wschodnich i południowych. U naszych sąsiadów skala lotniczego przemytu jest jeszcze większa. Litewscy strażnicy poinformowali, że w 2025 roku było już 550 przypadków przemytu z użyciem balonów i dronów. Władze nie ukrywają, że nie wszystkie zauważone balony udaje się przechwycić.

Giedrius Misutis, rzecznik prasowy Państwowej Służby Granicznej na Litwie (VSAT), powiedział dziennikarzom, że przemytnicy używający balonów muszą posiadać specjalistyczną wiedzę. - Przy sprzyjających warunkach za każdym razem muszą oni obliczyć ilość gazu, stosunek masy ładunku do siły wiatru, aby zaplanować miejsce lądowania w Litwie - tłumaczył.

Początkowo balony startowały w pobliżu granic Białorusi i Litwy i były łatwe do namierzenia w początkowej fazie lotu. Jednak później zaczęto je uruchamiać znacznie dalej, nawet kilka kilometrów od granicy. Wypełnione gazem balony meteorologiczne unoszą się na wysokość kilku kilometrów, co uniemożliwia ich dostrzeżenie. VSAT udokumentowała przypadki balonów lecących z prędkością 160 km/h.

Litewskie służby mają prawo użyć broni do zestrzelenia balonów transportujących kontrabandę, jednak do tej pory z tej opcji nie skorzystano. W 2024 roku zdarzało się, że balony z papierosami wylądowały na lotnisku w Wilnie, na terenie jednostki wojskowej czy na dachu centrum handlowego.

Przemytnicy testują coraz to nowe rozwiązania techniczne. W litewskim regionie Varėnos przechwycono dwa worki typu big bag z papierosami, z których każdy był niesiony przez kilka balonów. Łącznie transportowano ok. 20 tys. paczek papierosów "NZ Gold" z białoruskimi banderolami. Wartość tego towaru, uwzględniając cła i akcyzę, przekraczała 100 tys. euro.

Tomasz Molga, dziennikarz Wirtualnej Polski