Kto może startować w wyborach do Sejmu i Senatu? Konstytucja mówi jasno

Wymogi, które musi spełnić osoba, ubiegająca się o mandat posła lub senatora, wskazuje rozdział IV Konstytucji RP. Oprócz odpowiedniego wieku w przepisach wymieniono m.in. funkcje, których nie można łączyć z mandatem.

Bierne prawo wyborcze, czyli możliwość wzięcia udziału w wyborach jako kandydaci, mają osoby, posiadające czynne prawo wyborcze (najpóźniej w dniu wyborów ukończyli 18 lat), a ponadto nie zostały:

• pozbawione praw publicznych na mocy prawomocnego wyroku sądu;
• pozbawione praw wyborczych na mocy prawomocnego orzeczenia Trybunału Stanu;
• ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądu.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Co ważne, w przypadku wyborów do parlamentu, Konstytucja RP określa wiek, który należy przekroczyć, by móc ubiegać się o mandat poselski lub senatorski. Jak wskazuje art. 99 wspomnianego aktu prawnego:

• wybrany do Sejmu może być obywatel polski mający prawo wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 21 lat;
• wybrany do Senatu może być obywatel polski mający prawo wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 30 lat.

Osoby, które chcą wziąć udział w wyborach parlamentarnych w roli kandydatów, muszą dodatkowo spełnić kolejny, wskazany w konstytucji wymóg. Osoba, która stara się o mandat posła bądź senatora, nie może być skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności, za przestępstwo umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego.

Co ważne, zgodnie z prawem nie można jednocześnie ubiegać się o mandat posła i senatora. Dodatkowo, osoby zasiadające w parlamencie (zarówno w Sejmie, jak i w Senacie) nie mogą jednocześnie pełnić funkcji: prezesa Narodowego Banku Polskiego, prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka i ich zastępców, członka Rady Polityki Pieniężnej, członka Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, ambasadora oraz z zatrudnieniem w Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej lub z zatrudnieniem w administracji rządowej.

Jak jednak podkreśla Konstytucja RP, wspomniane zakazy nie dotyczą członków Rady Ministrów oraz sekretarzy stanu w administracji rządowej.

Ponadto posłowie i senatorowie nie mogą być jednocześnie sędziami, prokuratorami, urzędnikami służby cywilnej, żołnierzami, pozostającymi w czynnej służbie wojskowej, funkcjonariuszami policji i służby ochrony państwa.

Zobacz też: "Zamiata ich aż miło". Ważą się senackie plany Ryszarda Petru