Wybory samorządowe. Frekwencja w 2024 roku. Jak wypada na tle poprzednich?

Pierwsza tura wyborów samorządowych 2024 odbyła się w niedzielę 7 kwietnia. W jej trakcie na urząd wybrani zostali przedstawiciele lokalnych władz: rad gmin, powiatów, sejmików województw a także wójtowie, burmistrzowie i prezydencji miast. Jaki procent uprawnionych wyborców zdecydował się wziąć udział w głosowaniu?

Poprzednie wybory do jednostek samorządu terytorialnego miały miejsce w 2018 roku. Wówczas Państwowa Komisja Wyborcza mówiła o rekordowej frekwencji. Po godzinie 17:00 PKW tradycyjnie już podawała, ile wynosiła – było to aż 41,65 proc. 

Ostatecznie w pierwszej turze wyborów samorządowych 2018 zagłosowało 54,9 proc. uprawnionych. W II turze nieco spadła, ale i tak okazała się rekordowo wysoka i wynosiła 48,83 proc. Niewiele mniej, bo 47,4 proc. wyborców, wzięło udział w wyborach samorządowych w 2014 roku. 

Państwowa Komisja Wyborcza wylicza frekwencję nie tylko dla całego kraju, ale i poszczególnych województw, powiatów i gmin. Podczas wyborów samorządowych w 2018 roku PKW podało, że najwyższą frekwencję zanotowano w województwach:

• mazowieckim – 60,93 proc.,
• łódzkim – 57,02 proc.,
• świętokrzyskim – 65,72 proc.,
• wielkopolskim – 55,93 proc.,
• pomorskim – 55,80 proc.

Na drugim biegunie znalazło się wówczas województwo opolskie z najgorszym wynikiem – 48,66 proc. W województwie warmińsko-mazurskim było niewiele lepiej, bo w I turze zagłosowało 51,56 proc. uprawnionych, a w województwie zachodniopomorskim – 52,21 proc. 

W II turze wyborów samorządowych najwyższą frekwencję osiągnęło województwo pomorskie – 52,75 proc., a najmniej wyborców zagłosowało w województwie śląskim – w II turze było to zaledwie 44,47 proc. 

Państwowa Komisja Wyborcza podała informacje, dotyczące frekwencji wyborczej w I turze wyborów samorządowych, która odbyła się w niedzielę 7 kwietnia 2024. Zgodnie z danymi PKW, do godziny 12:00 frekwencja wyniosła 16,52 proc. Kolejne dane – z godziny 17:00 – wskazują natomiast na frekwencję wynoszącą 39,48 proc.

Dane z 87,52 procent okręgów wyborczych wskazują natomiast, że frekwencja w wyborach samorządowych 2024 wyniosła 51,38 proc. Na ostateczne wyniki dotyczące wyborczej frekwencji trzeba poczekać do czasu, w którym do PKW spłyną dane ze wszystkich obwodowych komisji wyborczych.

O ile w dniu wyborów, w tym wyborów do jednostek stanowiących samorządu terytorialnego, nie można podawać żadnych, nawet wstępnych sondaży wyborczych, ponieważ jest to zagrożone wysoką karą, to całkowicie legalnie PKW podaje frekwencję wyborczą.

W jaki sposób jest ona liczona? Otóż, szacuje się ją na podstawie liczby osób uprawnionych do głosowania na danym obszarze (np. w województwie czy gminie) oraz liczbie pobranych kart w poszczególnych obwodowych komisjach w kraju. Komisje są zobowiązane do przesłania do PKW informacji o frekwencji do godziny 12 oraz 17 w dniu wyborów. Na podstawie jednostkowych danych jest wyliczana frekwencja na daną godzinę w skali całego kraju, o której informowani są obywatele na konferencjach Państwowej Komisji Wyborczej w dniu wyborów – jak już zostało powiedziane ma to miejsce dokładnie w południe i o godzinie 17. 

Dane o frekwencji ostatecznej w wyborach samorządowych są szacowane już po zamknięciu lokali wyborczych w całym kraju. Znów pod uwagę brana jest liczba pobranych kart do głosowania względem ogólnej liczby osób posiadających czynne prawo wyborcze.

PKW ewidencjonuje na podstawie zgłoszeń z obwodowych i okręgowych komisji wyborczych takie dane jak:

• lokalizacja,
• liczba uprawnionych do głosowania w wyborach – umieszczonych na listach wyborców,
• liczba kart wydanych przez komisje wyborcze,
• liczba kart wyjętych z kopert na kartę do głosowania (w przypadku głosowania korespondencyjnego),
• liczba kart ważnych,
• liczba głosów ważnych.

Liczba kart ważnych pomnożona przez 100, podzielona przez liczbę uprawnionych pozwala na wyliczenie procentowej frekwencji wyborczej. 

Jeśli w wyborach samorządowych głosuje, np. 60 proc. wszystkich uprawnionych oznacza to, że wybrani radni do rad gmin, powiatów, sejmików województw i do rad dzielnic miasta stołecznego Warszawy, podobnie jak wybrani kandydaci na stanowiska wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, są wyłaniani z list wyborczych przez 60 proc. ogółu wyborców. 

Podejmowane są jednak działania zmierzające do zwiększenia frekwencji wyborczej, opisane w rozdziale 5a Kodeksu wyborczego. Wyborcy z niepełnosprawnością oraz ci, którzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 60 lat, ujęci w Centralnym Rejestrze Wyborców w obwodzie głosowania w danej gminie właściwym dla adresu zameldowania na pobyt stały lub adresu stałego zamieszkania, mają prawo do m.in. bezpłatnego transportu do lokalu wyborczego i z lokalu do miejsca zamieszkania. Dzięki temu nawet osoby, które nie mają jak dojechać na głosowanie, mogą to zrobić z pomocą linii komunikacyjnej organizowanej przez gminę.