Nowy zabytek w stolicy: Historyczny zespół budowlany Saskiej Kępy

Historyczny zespół budowlany na Saskiej Kępie, powstały w latach 1925–1939, został wpisany do rejestru zabytków. - Z uwagi na zachowane wartości historyczne, artystyczne i naukowe - poinformowała WawaLove.pl Agnieszka Żukowska, rzecznik prasowy Mazowieckiego Konserwatora Zabytków.

O atrakcyjności Saskiej Kępy jako terenów budowlanych zadecydowała budowa mostu Poniatowskiego (w latach 1905-1913) oraz stosunkowo niewielka odległość od centrum Warszawy, do której została przyłączona w 1916 roku wraz z innymi podmiejskimi miejscowościami - przypomina biuro konserwatora. - Mieszkała tu stołeczna elita urzędnicza i przedstawiciele wolnych zawodów. Warto zaznaczyć, iż w prestiżowym albumie wydanym w 1937 roku, prezentującym polską architekturę, umieszczono aż osiem realizacji z terenu Saskiej Kępy (Architektura polska, Warszawa 1937) - dodaje Żukowska.

Układ urbanistyczny Saskiej Kępy, choć niewątpliwie odpowiadał standardom nowoczesnej urbanistyki (m.in. poprzez rozluźnienie zabudowy i znaczną ilość zieleni), nie był projektem radykalnym czy eksperymentalnym. Nie zaplanowano tu pierwotnie żadnej infrastruktury społecznej, jak placówki oświatowe i kulturalne, nie pomyślano o zieleni publicznej poza przyuliczną, a zabudowa ograniczyła się do prywatnej inicjatywy. Budowano tu na indywidualne zamówienia bądź, znacznie rzadziej, przez małe kooperatywy mieszkaniowe. Natomiast, budownictwo spółdzielcze, które było rozwiązaniem problemów mieszkaniowych w innych dzielnicach, nie przyjęło się na terenie Saskiej Kępy

Na urbanistyce obszaru zaważył szkic wstępny planu regulacyjnego m.st. Warszawy z 1916 roku, opracowany pod kierunkiem Tadeusza Tołowińskiego, w którym Saską Kępę wytypowano pod zabudowę „otwartą lub luźną”. Miała się stać małą dzielnicą mieszkaniową, z przewagą willi i szeregowych domów jednorodzinnych. Niska zabudowa umożliwiała nawiew czystego powietrza do centrum miasta od strony lasów otwockich.

Najstarszą zabudową Saskiej Kępy jest Kolonia Łaskiego, jedyna o tak jednorodnym wyrazie architektonicznym. Niewielkie osiedle domów szeregowych o sielskiej architekturze, łączącej rozwiązania przestrzenne zachodnioeuropejskich miast – ogrodów z odwołaniem do dworu polskiego, ukończono w 1926 roku. Kolonię - nazwaną od nazwiska właściciela terenu Jana Łaskiego – zlokalizowano w obrębie ulic Katowickiej, Obrońców i Dąbrowieckiej. Odmiennie, tzw. Kolonia Bułanowa powstająca od około 1928 roku, skupiona przy ulicach Zwycięzców, Krynicznej i Genewskiej, nie miała jednolitego charakteru Kolonii Łaskiego, a jej chaotyczna zabudowa jest wynikiem często amatorskich planów właścicieli posesji. Obraz ten uzupełnia zabudowa przy ul. Zakopiańskiej, również o niejednolitym charakterze, często zachowawczym.

"Dopiero lata trzydzieste przynoszą przykłady architektury funkcjonalnej, wolnej od historyzujących zapożyczeń" - czytamy w komunikacie. "Za najdoskonalszy przykład zrozumienia myśli architektonicznej Le Corbusiera uważa się trójsegmentowy dom rodziny Lachertów przy Katowickiej 9/11/11A. Zaś jednym z lepszych przykładów skrajnie funkcjonalnych realizacji była willa pary architektów Jadwigi Dobrzyńskiej i Józefa Łobody przy ul. Estońskiej 6, przekształcona w późniejszych latach. Do neoplastycyzmu odwoływała się z kolei „ikoniczna” willa Szyllerów proj. Bohdana Lacherta i Józefa Szanajcy, rozebrana w 2002 roku (Wał Miedzeszyński 756). W drugiej połowie lat trzydziestych silnie zaznaczył się trend tzw. nowoczesnego klasycyzmu. Najlepszą ilustracją, popularną w dobie jej powstania, była monumentalna willa Andrzeja Zalewskiego przy ul. Rzymskiej 13/17 projektu Bohdana Pniewskiego, zniszczona podczas działań wojennych".

Przeczytajcie też: Warszawa przyjmie co najmniej 500 uchodźców. Rozpoczęły się przygotowania