Ważna zmiana dla żołnierzy. Rząd cofa jeden zapis z projektu

W środę Rada Ministrów ma się zająć projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu usprawnienia działań Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, policji oraz Straży Granicznej na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa państwa.

Wiceszef MSWiA Wiesław Szczepański, pytany w środę w TOK FM o dokument, powiedział, że we wtorek był on przedmiotem posiedzenia Stałego Komitetu Rady Ministrów, który przyjął projekt ustawy.

- Z tego projektu został wykreślony po dłuższej dyskusji (...) punkt pierwszy w art. 25 mówiący o tym, że nie będzie traktowane jako przestępstwo użycie broni przy siłowym przekroczeniu granic m.in. pojazdami - przekazał.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Szczepański wyjaśnił, że po wykreśleniu tego punktu zostają trzy przesłanki. - Jednocześnie doprecyzowano wszędzie, że one wiążą się z bezpośrednim zagrożeniem na polskiej granicy - podkreślił.

Dopytywany o wykreślenie przesłanki, potwierdził, że na środowe posiedzenie rządu trafi "poprawiony projekt" bez niej. Wyjaśnił, że wykreślenie jej odbyło się na wniosek wiceministra obrony narodowej Cezarego Tomczyka.

Szczepański przekazał, że członkowie klubu Lewicy, którzy jednocześnie są członkami Rady Ministrów, zamierzają wnieść poprawki doprecyzowujące, w jakich przypadkach będzie można użyć broni.

Projekt ustawy ws. wojska i służb stanowi zbiór propozycji nowelizacji części przepisów w ustawach regulujących działanie wojska, policji i Straży Granicznej w Polsce - m.in. do Kodeksu karnego, do ustawy o obronie Ojczyzny, czyli podstawowego aktu regulującego działanie wojska, ustaw o SG i policji, jak również m.in. ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej, regulującej jej użycie przez żołnierzy i funkcjonariuszy służb.

Kluczowe zaproponowane przepisy dotyczą zasad użycia broni przez żołnierzy oraz funkcjonariuszy SG i policji. Jedną z głównych, zapowiadanych wcześniej zmian jest wprowadzenie do Kodeksu karnego kontratypu, czyli wyłączenia odpowiedzialności za przestępstwo popełnione w szczególnych warunkach.

Jak czytamy w proponowanych przepisach, "nie popełnia przestępstwa żołnierz, funkcjonariusz Policji lub Straży Granicznej", który z naruszeniem zasad użycia środków przymusu bezpośredniego i broni palnej wydaje rozkaz ich stosowania lub sam ich używa w określonych wypadkach - "jeżeli sytuacja wymaga natychmiastowego działania".

Wyszczególniono cztery typy sytuacji, w których żołnierz lub funkcjonariusz nie popełni przestępstwa, naruszając zasady użycia broni. Pierwsza z nich, która według wiceministra Szczepańskiego została wykreślona podczas Stałego Komitetu Rady Ministrów, to konieczność "odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na nienaruszalność granicy państwowej przez osobę, która wymusza przekroczenie granicy państwowej przy użyciu pojazdu, broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu".

Druga to kwestia działania w obronie własnej - w konieczności "odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność tego żołnierza, funkcjonariusza Policji lub Straży Granicznej lub innej osoby, podejmowanego w przypadku bezpośredniego i bezprawnego zamachu na nienaruszalność granicy państwowej".

Trzecia sytuacja to konieczność "przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do zamachu na życie, zdrowie lub wolność tego żołnierza, funkcjonariusza Policji lub Straży Granicznej lub innej osoby, w przypadku bezpośredniego i bezprawnego zamachu na nienaruszalność granicy państwowej".

Czwarta kategoria obejmuje sytuacje "konieczności przeciwstawienia się osobie niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni, materiału wybuchowego lub innego niebezpiecznego przedmiotu, którego użycie może zagrozić życiu, zdrowiu lub wolności tego żołnierza" lub funkcjonariusza.

Dodatkowo, żołnierze i funkcjonariusze, wobec których wszczęto sprawy o niewłaściwe użycie broni, mają w myśl proponowanych przepisów móc żądać obrońcy z urzędu. Ponadto ma im przysługiwać pomoc finansowa na zapewnienie pomocy prawnej, a także zwrot kosztów pomocy prawnej w przypadku umorzenia postępowania.

Oprócz tego dowódca jednostki, w której służy oskarżony żołnierz (lub funkcjonariusz), ma podejmować decyzję, czy pozostawić oskarżonemu prawo do otrzymywania pełnego uposażenia. Przepisy te mają być zastosowane także w odniesieniu do spraw rozpoczętych przed ewentualnym wejściem ustawy w życie.