Polska odeśle Ukraińców? Gospodarka może tego nie przetrwać

Wojna w Ukrainie. Śledź najnowsze informacje w naszej RELACJI NA ŻYWO

Jak zaznacza amerykańska gazeta, tysiące obywateli Ukrainy mieszkających w Polsce mogłoby zostać zmuszonych do opuszczenia pracy i wstąpienia do wojska, a to miałoby ogromne skutki dla polskiej gospodarki.

Wprowadzenie nowego prawa - jak pisze "Forbes" - może też spowodować, iż znaczna liczba Ukraińców w wieku poborowym będzie chciała opuścić Polskę, aby uniknąć mobilizacji do wojska.

Spośród ponad miliona Ukraińców, którzy przybyli do Polski od rozpoczęcia rosyjskiej inwazji na pełną skalę w lutym 2022 roku, 371 tys. to mężczyźni w wieku poborowym, którzy zgodnie z prawem mogą podlegać obowiązkowej służbie wojskowej.

Minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz powiedział, że Warszawa jest gotowa pomóc władzom ukraińskim w sprowadzeniu mężczyzn.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Nowa ustawa o mobilizacji zakłada m.in. zawieszenie usług konsularnych dla Ukraińców za granicą. Chodzi o mężczyzn w wieku 18-60 lat. Osoby chcące przedłużyć ważność paszportu, zmienić stan cywilny lub np. zrzec się obywatelstwa, muszą najpierw zarejestrować się w urzędzie wojskowym i podać wszystkie swoje aktualne dane. Mężczyźni mogą to zrobić internetowo lub osobiście za granicą lub w kraju.

Większość Ukraińców, którzy przybyli do Polski po lutym 2022 roku, uzyskała tymczasową ochronę. Umożliwia im to pracę i dostęp do usług publicznych nawet bez ważnego dokumentu tożsamości. Zapis ten wygaśnie jednak 30 czerwca i nie jest jasne, czy zostanie przedłużony.

Pod koniec kwietnia ówczesny szef MSWiA Marcin Kierwiński ogłosił, że przedłożona zostanie nowa wersja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, którzy przebywają na terenie Polski. - Będzie regulowała te kwestie - zapewnił.

"Forbes" rozmawiał m.in. z 30-letnim Ukraińcem z Warszawy. Mężczyzna uważa, że ​​sytuacja może skłonić część Ukraińców do ponownego rozważenia pobytu w Polsce, biorąc pod uwagę, że inne kraje regionu, w tym Estonia i Niemcy, wykluczyły repatriację.

- Ci, którzy nie chcą zostać poborowi, będą szukać sposobów, aby za wszelką cenę uniknąć powrotu na Ukrainę, nawet jeśli będzie to oznaczać przejście do szarej strefy lub przeprowadzkę z rodziną do innego kraju. Polska może stracić część niezbędnej siły roboczej - dodaje.

Andrii Arkaniuk, specjalista ds. legalizacji zatrudnienia w agencji pracy Contrain Group, mówi, że nie spodziewa się nagłego exodusu Ukraińców z Polski, ale widzi "zwiększone zainteresowanie relokacją do krajów takich jak Niemcy czy Hiszpania, a także poza Europę".

Zauważa jednak, że Kijów i Warszawa podpisały porozumienie o usprawnieniu wykonywania orzeczeń sądowych w obu krajach, co oznacza, że ​​orzeczenia zaoczne dotyczące uchylania się od obowiązku mobilizacyjnego na Ukrainie będą mogły być skutecznie egzekwowane w Polsce.

- Jeśli tak się stanie na dużą skalę, może nastąpić masowy wyjazd obywateli Ukrainy w wieku poborowym z Polski - dodaje Arkaniuk.

Z raportu Deloitte dla UNHCR, Agencji ONZ ds. Uchodźców, wynika, że ​​uchodźcy ukraińscy w 2023 roku wnieśli 0,7-1,1 proc. do PKB Polski i oszacowano, że w dłuższej perspektywie efekt ten wzrośnie do 0,9-1,35 proc.

Jak wynika z raportu, za sprawą wzrostu puli płac, wyższej konsumpcji prywatnej oraz napływu kapitału zagranicznego dochody sektora finansów publicznych w 2022 roku wzrosły o 10,1-13,7 mld zł i 14,7-19,9 mld zł w 2023 roku, co w znacznym stopniu zrównoważyło wydatki publiczne na uchodźców w wysokości 15 mld zł w 2022 roku i 5 mld zł w 2023 roku.

Najwięcej Ukraińców w Polsce jest zatrudnionych w takich sektorach, jak produkcja przemysłowa, usługi transportowe i budownictwo, a blisko połowa z nich zajmuje stanowiska poniżej ich kwalifikacji.

Wielu uchodźców również zdecydowało się na przedsiębiorczość. W zeszłym roku prawie 10 proc. nowych firm jednoosobowych w Polsce zostało założonych przez Ukraińców, najwięcej w branżach: budownictwo, informacja i komunikacja oraz inne usługi.

Poza względami ekonomicznymi zapowiedź polskiego rządu wywołała debatę na temat rzetelności decyzji.

Minister spraw zagranicznych Polski Radosław Sikorski powiedział, że Ukraina będzie musiała "przejąć inicjatywę" w podejściu do tej sprawy, ponieważ repatriacja mężczyzn jest "etycznie niejednoznaczna" ze strony Polski.

- Chociaż oczywiście rozumiemy, że Ukraina potrzebuje swoich obrońców, aby bronić swojej ojczyzny - dodał.