25 lat temu sejm powołał rząd Tadeusza Mazowieckiego

12 września 1989 roku tzw. Sejm kontraktowy powołał rząd Tadeusza Mazowieckiego. Jego gabinet wprowadził swobody obywatelskie, zmienił godło i nazwę państwa, a także dokonał zmian w konstytucji. Realizował też "plan Balcerowicza", który uruchomił reformy gospodarcze, w tym urynkowienie gospodarki i procesy prywatyzacyjne. Przywrócił także samorządność w Polsce i znaczenie społeczności lokalnej.

25 lat temu sejm powołał rząd Tadeusza Mazowieckiego
Źródło zdjęć: © Wręczenie nominacji rządowi Mazowieckiego, 12 września 1989 r. | PAP

Był pierwszym rządem powołanym po czerwcowych, częściowo wolnych wyborach 1989 roku. Przeprowadził gruntowne zmiany ustrojowe. Odegrał przełomową rolę w ewolucyjnym procesie przenoszenia władzy z dawnego obozu PZPR do Solidarności.

Tadeusz Mazowiecki był pierwszym niekomunistycznym premierem w powojennej Polsce. Opozycja solidarnościowa otrzymała w jego rządzie 12 miejsc, a była koalicja rządowa - PZPR, ZSL oraz SD - 11. Wśród 24 ministrów byli między innymi: Leszek Balcerowicz - wicepremier i minister finansów, Izabela Cywińska - minister kultury i sztuki, Jacek Kuroń - minister pracy i polityki socjalnej i Krzysztof Skubiszewski - minister spraw zagranicznych. Resorty siłowe - MSW z Czesławem Kiszczakiem i MON kierowany przez Floriana Siwickiego - znajdowały się w rękach PZPR.

W sejmowym exposé Tadeusz Mazowiecki mówił o "grubej linii", co miało oznaczać brak odpowiedzialności nowego rządu za szkody poczynione w gospodarce przez władze komunistyczne. Krytycy Tadeusza Mazowieckiego interpretowali jego słowa jako pobłażliwość dla byłych działaczy politycznych PRL i podległych im służb bezpieczeństwa. Zarzucali mu, że umożliwił komunistom i służbom specjalnym zachowanie olbrzymich wpływów w III RP.

Za powołaniem rządu Mazowieckiego głosowało 402 posłów spośród 415 obecnych w sali obrad. Nikt nie głosował przeciwko. Niespełna 3 tygodnie wcześniej - 24 sierpnia - Sejm powołał Tadeusza Mazowieckiego na premiera i powierzył mu misję tworzenia nowego rządu. Jego gabinet został zastąpiony przez rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego na początku 1991 roku.

Rząd Tadeusza Mazowieckiego zdołał w krótkim czasie przeprowadzić szereg podstawowych reform. Gruntownie zmieniono ustrój polityczny, wprowadzono pełen zakres swobód obywatelskich, system wielopartyjny, zmieniono godło i nazwę państwa - z Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej na Rzeczpospolita Polska. Jeszcze w grudniu 1989 roku przeprowadzono istotną zmianę konstytucji, na mocy której między innymi usunięto preambułę, napisano od nowa treść rozdziałów o ustroju politycznym i gospodarczym, wzmocniono pozycję związków zawodowych i wprowadzono jednolite pojęcie własności. Dzięki tym zmianom możliwe stało się przeprowadzenie transformacji gospodarczej. Pakiet reform rządu, od nazwiska głównego twórcy określany planem Balcerowicza, umożliwił zastopowanie hiperinflacji, restrukturyzację gospodarki, wprowadzenie mechanizmów rynkowych i prywatyzacji.

Wybrane dla Ciebie

Trump dał Rosji 50 dni na zakończenie wojny. Skąd taki termin?
Trump dał Rosji 50 dni na zakończenie wojny. Skąd taki termin?
Trump o rozmowach z Putinem. "Jest bardzo miło"
Trump o rozmowach z Putinem. "Jest bardzo miło"
Płonie hala w Siemianowicach Śląskich. Kłęby dymu nad miastem
Płonie hala w Siemianowicach Śląskich. Kłęby dymu nad miastem
Ewakuacja po wycieku amoniaku. Trwa akcja straży pożarnej
Ewakuacja po wycieku amoniaku. Trwa akcja straży pożarnej
USA będą dostarczać broń Ukrainie. Oto warunki Trumpa
USA będą dostarczać broń Ukrainie. Oto warunki Trumpa
Pokochali polskie miasto. Samoloty z Dubaju są pełne
Pokochali polskie miasto. Samoloty z Dubaju są pełne
Nawałnica uszkodziła urządzenia. Problemy na kolei
Nawałnica uszkodziła urządzenia. Problemy na kolei
W razie ataku Rosji na NATO. "Niemieckie wojska gotowe zabijać"
W razie ataku Rosji na NATO. "Niemieckie wojska gotowe zabijać"
Cła odwetowe UE. Bruksela szykuje uderzenie po zapowiedzi Trumpa
Cła odwetowe UE. Bruksela szykuje uderzenie po zapowiedzi Trumpa
Najpierw burze, potem nagła zmiana. Wiemy, czy wróci lato
Najpierw burze, potem nagła zmiana. Wiemy, czy wróci lato
Politycy PiS na Jasnej Górze. Wspólnie tańczyli i śpiewali
Politycy PiS na Jasnej Górze. Wspólnie tańczyli i śpiewali
Trzęsienie ziemi w Indonezji, powrót Sławosza z ISS, incydent na granicy. Co wydarzyło się w poniedziałek?
Trzęsienie ziemi w Indonezji, powrót Sławosza z ISS, incydent na granicy. Co wydarzyło się w poniedziałek?