Wigilia Bożego Narodzenia. Tradycyjne zwyczaje związane z 24 grudnia

Wigilia to dzień wypadający 24 grudnia poprzedzający święto Bożego Narodzenia. Nazwa pochodzi od łacińskiego terminu "vigilia", oznaczającego czuwanie. Wigilią nazywana jest także uroczysta kolacja, do której tego dnia zasiada o zmroku cała rodzina.

Zgodnie z tradycją uroczysty posiłek rozpoczyna się wraz z pojawieniem się na niebie pierwszej gwiazdy, która przypomina nam o Gwieździe Betlejemskiej. To dzięki jej światłu Trzej Królowie byli w stanie znaleźć stajenkę, miejsce narodzin Jezusa Chrystusa.

Kolację poprzedza modlitwa oraz dzielenie się opłatkiem, "świętym chlebem". Opłatek symbolizuje wdzięczność oraz przebaczenie dawnych zaszłości - osoby skłócone nie siadają bowiem razem do posiłku. To również nawiązanie do dzielenia się chlebem w trakcie ostatniej wieczerzy.

Świąteczna tradycja nakazuje przygotowanie dodatkowego nakrycia dla niespodziewanego gościa. Ma nam ono przypominać o osobach, których już wśród domowników nie ma i nie powrócą. To także wolne miejsce dla wszystkich tych, którzy są z nami duchem, ale w tym roku z różnych względów nie mogą pojawić się na wigilijnej kolacji.

Tradycyjnie pod białym obrusem umieszczamy odrobinę sianka. To nawiązanie do sianka ze żłóbka Dzieciątka Jezus. Symbolizuje skromność oraz prostotę. W niektórych domach praktykuje się losowanie jak najdłuższego źdźbła sianka spod obrusa - jego szczęśliwy posiadacz będzie się cieszył największym powodzeniem przez cały nadchodzący rok.

Jakie potrawy wigilijne powinny znaleźć się na stole w czasie Wigilii? Tradycja mówi, że powinniśmy przygotować 12 postnych potraw. Symbolika liczby 12 związana jest z apostołami oraz z liczbą miesięcy. Większość z nas nie wyobraża sobie Wigilii bez karpia, barszczu czy uszek. Lista dań różni się nieco w zależności od regionu. Tradycyjnie nie jemy tego dnia mięsa.

Od 2003 roku - zgodnie z formułą przykazań kościelnych, zatwierdzonych przez Watykańską Kongregację Nauki Wiary - formalnie w Wigilię Bożego Narodzenia nie obowiązuje już post. Biskupi polscy zachęcają jednak wierzących do dochowania wierności tej wieloletniej tradycji.

Powodzenie finansowe w nadchodzącym roku można sobie zapewnić podczas Wigilii na kilka sposobów: próbując każdej z potraw, zjadając danie z makiem oraz wkładając do portfela łuski karpia. Obok opłatka na stole warto także umieścić pieniądze.

Świąteczne drzewko zwane pierwotnie hailekrystem zaczęto stroić na święta Bożego Narodzenia w Niemczech w XV w. Stamtąd choinka uosabiająca Drzewo Życia rozprzestrzeniła się po innych krajach Europy. Przez swoją zieleń zachowywaną nawet w zimie jest dla wierzących symbolem Chrystusa jako "drzewa życia". Ozdobiona świecami lub lampkami elektrycznymi symbolizuje Chrystusa - "światłość świata".

Pod choinką ustawia się często żłóbek, dla upamiętnienia narodzenia Pana Jezusa w Betlejem. Układa się pod nią także prezenty dla najbliższych. Są one wyrazem uczuć, przyjaźni i życzliwości.

Po uroczystej kolacji przychodzi czas na kolędy. Pierwsze pieśni pochodzą ze średniowiecza. Najstarsza polska kolęda to "Zdrów bądź królu anielski" z 1424 roku. Nieco młodsza jest "Anioł pasterzom mówił". Rozkwit tradycji tworzenia kolęd przypada w naszym kraju na schyłek XVII w.

Nocna liturgia o północy w Wigilię to zwyczaj przyjęty przez Kościół Katolicki w V w., który dotarł do nas z przybyciem pierwszych chrześcijan. Uroczysta msza święta odbywa się na pamiątkę pierwszych pasterzy z Betlejem. To oni dotarli do miejsca narodzenia Dzieciątka Jezus i pierwsi złożyli mu hołd. Do świątyń na pasterkę tradycyjnie schodzą się całe rodziny i wspólnie kolędując, celebrują rozpoczynające się święta Bożego Narodzenia.

Wigilia jest w Polsce świętem bardzo rodzinnym, powszechnie uważanym za najważniejszy dzień w roku. Podobnie jak w Polsce Wigilię obchodzi się na Litwie, w Czechach i na Słowacji. Nieznany poza Polską i Litwą jest zwyczaj łamania się opłatkiem.

Masz newsa, zdjęcie lub film? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl