Uzasadnienie wyroku ws. katastrofy smoleńskiej obciąża m.in. urzędników kancelarii prezydenta Lecha Kaczyńskiego

Pół roku temu Sąd Okręgowy w Warszawie skazał wiceszefa BOR gen. Pawła Bielawnego na półtora roku więzienia w zawieszeniu. W kwietniu 2010 r. odpowiadał on za zabezpieczenie wizyt prezydenta i premiera na cmentarzu w Katyniu pod Smoleńskiem. Na razie to jedyna osoba, która poniosła odpowiedzialność za katastrofę smoleńską.

„Wyborcza” dotarła do uzasadnienia tego wyroku, które obciąża pracowników kancelarii Tuska, jak i urzędników kancelarii Lecha Kaczyńskiego. Wiedzieli oni, że lotnisko w Smoleńsku nie jest bezpieczne.

Wypowiedzi Jacka Sasina zostały przez sąd uznane za niewiarygodne. "Twierdził, że nie pamięta, by Kancelaria miała sygnały, że lotnisko w Smoleńsku może być zamknięte, i dopiero po katastrofie dowiedziała się, że jest nieczynne” – napisał sąd. „Niezależnie od motywów złożenia przez świadka Sasina takiej treści zeznań uznać należało oczywiście, że KPRP miała informacje o nieczynnym charakterze lotniska, bo tak wynikało z zeznań jej pracowników niższego szczebla”.

Zdaniem sądu wiedzę o stanie i statusie lotniska w Smoleńsku mieli urzędnicy niższego szczebla kancelarii (wśród nich Adam Juhanowicz i Maciej Jakubik), ale też Katarzyna Doraczyńska, wicedyrektor w gabinecie szefa KPRP.

Urzędnicy prezydenccy zeznali, że wiedzieli, iż „utrzymanie 10 kwietnia gotowości lotniska będzie trudne”. Mówili, że w kancelarii rozważano, czy nie lądować gdzie indziej, ale zrezygnowano z tego z powodu „zbyt dużej odległości i złego stanu dróg”.

Sąd podkreślił, że zamknięte od dłuższego czasu i pozbawione nowoczesnego sprzętu do naprowadzania lotnisko w Smoleńsku w ogóle nie powinno być brane pod uwagę jako miejsce lądowania samolotu o statusie HEAD, czyli wiozącego głowę państwa.

Warszawska prokuratura poinformowała 16 stycznia, że nie złoży apelacji w sprawie b. wiceszefa BOR gen. Pawła Bielawnego. Nie podała szczegółów tej decyzji, która zapadła pod koniec ub.r.

Apelację złożyła zaś obrona. Bielawny od początku mówił, że jest niewinny i wnosił o uniewinnienie. Jak dowiedziała się PAP w biurze prasowym SO, nie wpłynęły inne apelacje (oskarżycielem posiłkowym w procesie jest Jarosław Kaczyński)
.

Bielawnego oskarżono o niedopełnienie obowiązków związanych z planowaniem, organizacją i realizacją zadań ochronnych Biura. Według prokuratury, "skutkowało to znacznym obniżeniem bezpieczeństwa ochranianych osób, czym działał na szkodę interesu publicznego, tj. zapewnienia ochrony prezydentowi RP i prezesowi Rady Ministrów" oraz interesu prywatnego osób pełniących urząd prezydenta, jego małżonki oraz urząd premiera. Drugi zarzut to poświadczenie nieprawdy w dokumentach, że fotograf współpracujący z BOR jest funkcjonariuszem Biura w delegacji do Smoleńska. Za ten drugi zarzut grozi do 5 lat więzienia; za pierwszy - do 3 lat.

Podstawą oskarżenia były opinie dwóch biegłych, według których m.in. sposób organizacji i realizacji działań ochronnych był niezgodny z zasadami BOR. Według nich Bielawny odpowiada m.in. za "świadome odstąpienie" od rozpoznania przez BOR lotniska w Smoleńsku; nieobecność BOR na nim oraz niesprawdzenie tras przejazdu prezydenta. Prokuratura wnosiła o karę 2 lat więzienia w zawieszeniu; 10 tys. zł grzywny oraz 10 lat zakazu zajmowania stanowisk w państwowych służbach ochrony. Obrona chciała uniewinnienia.

W czerwcu 2016 r. SO po dwuletnim - częściowo niejawnym - procesie skazał Bielawnego za oba zarzuty na karę łączną półtora roku więzienia w zawieszeniu na 3 lata, 10 tys. zł grzywny i 5-letni zakaz stanowisk w państwowych służbach ochrony. SO uznał, że umyślnie nie dopełnił on obowiązków, czym spowodował zagrożenie dla ochrony prezydenta i premiera.

Sąd wyliczał, że oskarżony m.in. "dopuścił do przeprowadzenia przez dowódcę obu zabezpieczeń nienależytej analizy zadania nieuwzględniającej zagranicznego charakteru obu zabezpieczeń"; "dopuścił do wyznaczenia nienależytego składu grupy rekonesansowej"; "odstąpił od przeprowadzenia przez funkcjonariuszy BOR przed 7 kwietnia 2010 r. rekonesansu z udziałem funkcjonariuszy rosyjskich służb ochrony miejsca planowanego lądowania"; "dopuścił do zaniechania pozyskania wszystkich niezbędnych informacji o sposobie zabezpieczenia przez stronę rosyjską obu wizyt w zakresie określania zasad współdziałania ze służbami gospodarza"; "zatwierdził zaniżony stopień zagrożenia obu wizyt" oraz "dopuścił do odstąpienia od zorganizowania ochrony miejsc bazowania samolotów specjalnych Tu-154 na smoleńskim lotnisku".

Sędzia Paweł Dobosz w uzasadnieniu wyroku podkreślał, że powszechną wiedzą podmiotów współorganizujących obie wizyty - w tym kancelarii premiera, jak i kancelarii prezydenta - było, że Smoleńsk-Siewiernyj było "lotniskiem zamkniętym". Tymczasem, według instrukcji HEAD, lądowanie samolotów z VIP-ami mogło następować tylko na lotniskach czynnych - dodał sędzia. Z przytoczonych przezeń zeznań świadków wynikało, że Rosjanie zapewniali stronę polską, iż lotnisko będzie czynne na wizyty premiera i prezydenta. Sąd uznał, że w tej sytuacji podmioty współorganizujące obie wizyty nie powinny w ogóle rozważać tego lotniska jako miejsca lądowania VIP-ów.

Sędzia mówił też, że nie ma podstaw, by uznać, że przyczyną katastrofy był zamach przy użyciu materiałów wybuchowych, a BOR prawidłowo sprawdził pod tym kątem Tu-154 przed lotem. Żadne dowody będące w dyspozycji sądu nie wskazywały na hipotezę zamachu; tym samym nie ma podstaw do twierdzenia, że BOR tej katastrofie nie zapobiegło - dodał.

Zaraz po wyroku prok. Józef Gacek mówił, że wyrok jest "zupełnie słuszny co do uznania winy". Zapowiedział, że wystąpi do sądu o pisemne uzasadnienie wyroku, bo chce poznać jego pełną argumentację. Ustne uzasadnienie sądu pomijało bowiem sprawy objętych tajemnicą zasad działań ochronnych BOR (dlatego też proces był w dużej części niejawny - PAP). Prok. Gacek nie wykluczył wtedy złożenia apelacji, gdyż sąd częściowo zmienił opis czynu oskarżonego. Bielawny nie komentował wyroku.

Był to pierwszy wyrok sądu karnego związany z katastrofą w Smoleńsku. - Mam nadzieję, że będzie jeszcze więcej wyroków - komentował wtedy Jarosław Kaczyński. Przed tym samym sądem trwa proces karny, z oskarżenia prywatnego części rodzin ofiar katastrofy, pięciorga urzędników (w tym b. szefa KPRM Tomasza Arabskiego) o niedopełnienie obowiązków przy organizacji lotu prezydenta.