żołnierze wyklęci(strona 5/7)

W niedzielę 28 lutego 2016 roku, w wielu polskich miastach odbyła się impreza historyczno-sportowa "Tropem Wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych". Jak podkreślają organizatorzy, celem wydarzenia jest oddanie hołdu żołnierzom polskiego podziemia antykomunistycznego i antysowieckiego działającego w latach 1944-1963 w obrębie przedwojennych granic RP oraz popularyzacja wiedzy na ten temat. Warszawskiej edycji imprezy towarzyszyły pokazy rekonstrukcji historycznych oraz rodzinna gra terenowa. Wszystkie wydarzenia odbyły się w Parku Skaryszewskim. Wirtualna Polska jest patronem medialnym wydarzenia.

W środku będzie można zobaczyć materiały edukacyjne dotyczące Żołnierzy Wyklętych.

Tegoroczne obchody Dnia Pamięci odbywają się już od wielu dni w całej Polsce.

Biegacze oddadzą hołd Żołnierzom Wyklętym.

Izolowane osoby tkwiły tam w półprzysiadzie, nie będąc w stanie wykonać żadnego ruchu.

Po niepowodzeniu akcji "Burza" na Kresach Wschodnich, część Armii Krajowej Ewakuowała się, aby uniknąć aresztowań i śmierci z rąk NKWD. Setki żołnierzy postanowiły jednak pozostać, aby chronić miejscową polską ludność. Do końca 1948 roku NKWD praktycznie zlikwidowało inne większe polskie oddziały partyzanckie i struktury konspiracyjne działające na ziemiach nowogródzkiej i grodzieńskiej. Na celowniku pozostał wciąż nieuchwytny ppor. Anatol Radziwonika "Olech". Ostatni z polskich żołnierzy walczyli na wschodzie do połowy lat 50., 10 lat po zakończeniu II wojny światowej.

Wzięli w nich udział przedstawiciele władz państwowych i samorządowych.

W mundurze komunistycznego kapitana, z fałszywymi dokumentami funkcjonariusza UB i sowieckimi pismami, Tadeusz Ośko kontrolował dopiero co powstające komendy MO i UB. Gdy dowiedział się o aresztowaniu siedmiu akowców, którzy mają zostać rozstrzelani, postanowił wykorzystać stworzoną przez siebie postać kapitana UB i uwolnić więźniów. Ta działalność "Sępa" nieodzownie przypomina tytułowego bohatera filmu fabularnego "Pułkownik Kwiatkowski". Niektórzy są przekonani, że Tadeusz Ośko (Wojciech Kossowski) to pierwowzór filmowego pułkownika Kwiatkowskiego - pisze Szymon Nowak w artykule dla WP.

Zachodni historycy uważają, że Parczew był aktem polskiego antysemityzmu. Oprócz trzech Żydów w Parczewie zginął także Polak - plutonowy Wacław Rydzewski. Wszystkich traktowano jako komunistów, którzy świadomie zerwali z lojalnością wobec państwa polskiego. Odwet podziemia dosięgnął komunistów bez względu na ich pochodzenie etniczne.

Ja przywarłem do niego, a on odepchnął mnie od siebie, żeby mieć miejsce do strzału. Wtedy ja pierwszy wyrwałem ten swój pistolet i bach! Bach! Strzeliłem dwa razy, broń zadziałała. On przewrócił się i charczał, kopał nogami, a ja padłem na ziemię. Podczołgałem się do Żubryda i złapałem jego broń, a potem latarkę. I wtedy poczułem zwycięstwo. Widziałem, że on żyje i dlatego strzeliłem jeszcze raz ze swojego pistoletu, dokładnie celując - mówił Jerzy Vaulin w niepublikowanym dotąd wywiadzie, który przeprowadził z nim Szymon Nowak.

Los związał mnie z "Łupaszką", ale nigdy nie wywyższałam się, nie chciałam, by mówiono na mnie "majorowa" - mówi w rozmowie z WP Lidia Lwow-Eberle, ps. "Lala", towarzyszka życia legendarnego majora Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki", jedna z bohaterek książki Szymona Nowaka "Dziewczyny Wyklęte". Lidia Lwow-Eberle urodziła się w Rosji w 1920 roku. Gdy miała pół roku, wyjechała z rodzicami, uciekającymi przez bolszewikami do Polski. - To Polska jest moją ojczyzną, o Rosji prawie nie myślę, nie czuję się z nią związana - przyznaje "Lala". Swoją miłość, majora Szendzielarza, poznała w 5. Brygadzie Wileńskiej AK. W 1948 roku oboje zostali aresztowani. Jego skazano na śmierć, ją - na dożywocie. Po ośmiu latach, w 1956 roku, wyszła na wolność.

"W dzielnicy, która wygląda jak scenografia do filmu wojennego, żywym nic się nie należy"

Enkawudziści bili "Sarenkę" bez litości. Naprzemiennie mdlała z bólu i przytomniała polewana lodowatą wodą. Wrzucili ją do karceru, gdzie stała po kolana w wodzie. Potem jeszcze przeprowadzili pozorowaną egzekucje myśląc, że dziewczyna w ostatniej chwili się załamie i zacznie "sypać". Ale nie, Danusia była twarda i nie wydała nikogo z konspiracyjnej siatki. Mimo tego i tak została skazana na 10 lat łagru za przynależność do nielegalnej organizacji - pisze Szymon Nowak w artykule dla WP.

- Jest to naturalne odreagowanie na to, że przez kilkadziesiąt lat ci ludzie byli traktowani jak bandyci - mówi w rozmowie z WP Michał Dworczyk, prezes Fundacji Wolność i Demokracja, organizującej bieg "Tropem Wilczym". Wyjaśnia w ten sposób rosnącą popularność wydarzeń związanych z "wyklętymi". 1 marca w 81 miastach w Polsce oraz w Wilnie i Grodnie, 20 tys. osób pobiegnie, aby upamiętnić żołnierzy podziemia niepodległościowego walczących po II wojnie światowej.

Pałacyk Konopackiego. Dla mieszkańców czy Żołnierzy Wyklętych?

W zbiorach Uniwersytetu Medycznego w Lublinie odnaleziono czaszkę Józefa Franczaka "Lalusia", ostatniego partyzanta podziemia niepodległościowego. To efekt śledztwa prowadzonego przez lubelski oddział Instytutu Pamięci Narodowej.

Jednym z wiodących tematów w polskich gazetach z lat 1945-1948 było niemieckie podziemie, powszechnie utożsamiane z organizacją o nazwie Werwolf. Wychodzące w tym okresie na Górnym Śląsku dzienniki poświęciły tej organizacji ponad 300 artykułów. Czy niemieckie podziemie rzeczywiście było tak aktywne, czy też była to jedynie szeroko zakrojona akcja propagandowa?

Brytyjskie miasto Leeds. Spokojna, pełna zieleni dzielnica, z dala od centrum. Dwupiętrowy domek jednorodzinny z zadbanym ogródkiem. Na balkonie widać talerz z polską telewizją satelitarną. Tu, od ponad 40 lat, mieszka prof. Zygmunt Bauman, urodzony w 1925 r. w Poznaniu. Teraz jest na emeryturze, ale do 1990 r. był kierownikiem katedry socjologii tamtejszego uniwersytetu. Wspólne seminaria prowadził z prof. Aleksandrą Jasińską-Kanią, córką agenta NKWD Bolesława Bieruta. Wcześniej był promotorem jej pracy doktorskiej - "Karol Marks a problemy alienacji we współczesnej socjologii amerykańskiej". Mieszkają nawet razem, bo są parą - pisze Tadeusz Płużański w artykule dla WP.PL.