Stan wojenny w liczbach

Stan wojenny został wprowadzony 13 grudnia 1981 r. Internowano ponad 10 tys. osób, choć to nie była jedyna forma represji stosowanych przez władze PRL. W wyniku działań wojska i milicji zginęło co najmniej 56 osób.

Obraz
Źródło zdjęć: © PAP | Atak ZOMO na ludzi zgromadzonych przed katedrą Świętego Jana Chrzciciela na warszawskiej Starówce, 1 maja 1983 r.

35 lat temu wprowadzono stan wojenny. Formalnie został rozpoczął się 13 grudnia 1981 r., a gen. Wojciech Jaruzelski ogłosił to o godz. 9.00. O tej godzinie w telewizji miał być ''Teleranek'', ale 13 grudnia program obecny na antenie od 1972 r. nie został wyemitowany.

Stan wojenny został wprowadzony przez Radę Państwa, ale zgodnie z przepisami obowiązujących w PRL, Rada Państwa nie mogła wydawać dekretów podczas trwania sesji Sejmu. Po decyzji o Rady Państwa zmobilizowano 70 tys. żołnierzy i 30 tys. milicjantów. Na ulicach polskich miast pojawiły się czołgi i wozy bojowe. Łącznie było ich 3650.

Ile dni trwał stan wojenny? Zawieszono go 31 grudnia 1982 roku, a oficjalnie zniesiono 22 lipca 1983 r. i trwał 586 dni. Przez cały ten okres internowano ponad 10 tys. osób w 49 ośrodkach odosobnienia, a według IPN podczas strajków i manifestacji zginęło co najmniej 56 osób.

Internowanie Wśród internowanych zdecydowaną większość stanowili mężczyźni. IPN podaje, że wśród internowanych było 10 proc. kobiet. Mieszkańcy wsi stanowili tylko 8 proc. zatrzymanych. Wśród osadzonych znaleźli się też milicjanci próbujący tworzyć związki zawodowe w Milicji Obywatelskiej i byli przywódcy państwa i partii, w tym Edward Gierek.

Internowanie działaczy opozycji nie było jedyną formą represji. Opozycjonistów zwalniano z pracy, wyrzucano z wyższych uczelni, a sądy i kolegia ds. wykroczeń skazywały na kary więzienia. Jak zauważa IPN, represje wraz z trwaniem stanu wojennego były łagodzone. W sierpniu 1982 r. w ośrodkach odosobnienia przebywało mniej niż tysiąc osób.

Wprowadzono godzinę milicyjną od godz. 22:00 do godz. 6:00 rano, a na wyjazdy poza miejsce zamieszkania potrzebna była przepustka. Korespondencja podlegała oficjalnej cenzurze, wyłączono telefony. Większość najważniejszych instytucji i zakładów pracy została zmilitaryzowana i była kierowana przez ponad 8 tys. komisarzy wojskowych.

Procesy Jaruzelskiego i Kiszczaka Po 1989 roku rozpoczęły się procesy osób odpowiedzialnych za wprowadzenie stanu wojennego. Przed sądem stanęło 9 osób. Skazany został tylko Czesław Kiszczak, którego sąd skazał na 2 lata więzienia, w zawieszeniu na 5 lat. Gen. Wojciech Jaruzelski nigdy nie został skazany, choć według prokuratorów miał kierować tajną grupą przestępczą wprowadzającą stan wojenny wbrew prawu PRL. Proces Wojciecha Jaruzelskiego został umorzony z powodu jego śmierci.

Na ławie oskarżonych zasiedli też Tadeusz Tuczapski i Krystyna Marszałek-Młyńczyk, ale po ich śmierci nie kontynuowano procesów. Sprawy Emila Kołodzieja, Eugeniusza Kempary i Tadeusza Skóry zostały umorzone. Natomiast postępowanie przeciwko Florianowi Siwickiemu zostało zawieszone z uwagi na zły stan zdrowia. Z dziewięciu osób został uniewinniony tylko Stanisław Kania.

###Radosław Rosiejka, Wirtualna Polska

Wybrane dla Ciebie
Donald Tusk: Ukraina jest gotowa walczyć z Rosją przez kolejne trzy lata
Donald Tusk: Ukraina jest gotowa walczyć z Rosją przez kolejne trzy lata
Nauczycielka szarpała i krzyczała na 10-latkę. Rodzice pozwali szkołę
Nauczycielka szarpała i krzyczała na 10-latkę. Rodzice pozwali szkołę
Madagaskar. Były prezydent pozbawiony obywatelstwa. Ma drugie
Madagaskar. Były prezydent pozbawiony obywatelstwa. Ma drugie
Klapa szczytu UE ws. aktywów Rosji? "Większy problem to Węgry"
Klapa szczytu UE ws. aktywów Rosji? "Większy problem to Węgry"
Trump podnosi cła na towary z Kanady. Z powodu reklamy z Reaganem
Trump podnosi cła na towary z Kanady. Z powodu reklamy z Reaganem
"Uważnie to obserwuję". Trump ws. zwrotu ciał izraelskich zakładników
"Uważnie to obserwuję". Trump ws. zwrotu ciał izraelskich zakładników
Pożar sortowni odpadów w Elblągu. Jest apel do mieszkańców
Pożar sortowni odpadów w Elblągu. Jest apel do mieszkańców
Trump o spotkaniu z Putinem. Postawił warunek
Trump o spotkaniu z Putinem. Postawił warunek
Wyniki Lotto 25.10.2025 – losowania Lotto, Lotto Plus, Multi Multi, Ekstra Pensja, Kaskada, Mini Lotto
Wyniki Lotto 25.10.2025 – losowania Lotto, Lotto Plus, Multi Multi, Ekstra Pensja, Kaskada, Mini Lotto
"Nieznane obiekty". Lotnisko w Wilnie znów zamknięte
"Nieznane obiekty". Lotnisko w Wilnie znów zamknięte
Obietnica papieża ws. wojny w Ukrainie. To miał powiedzieć
Obietnica papieża ws. wojny w Ukrainie. To miał powiedzieć
Kaczyński składa obietnicę ws. budżetu. "Jesteśmy gotowi"
Kaczyński składa obietnicę ws. budżetu. "Jesteśmy gotowi"