Problem z przekopem Mierzei Wiślanej. "Przypłynie Niemiec czy Szwed i może być wstyd"

- Popieram przekop Mierzei, ale on będzie lśnić jak złoty implant w szczęce pełnej zepsutych zębów. Nie ma tu gdzie popłynąć, bo przy portach płycizny, zamulone i niebezpieczne wejścia, niedoróbki w infrastrukturze - mówi WP Ryszard Doda, bosman z przystani przy Zalewie Wiślanym. Okoliczne wody zna jak własną kieszeń, pływa tu od 40 lat.

17 września, a to już za trzy miesiące, zostanie otwarty przekop Mierzei Wiślanej. Zapewne pierwsi ruszą przez niego żeglarze jachtowi i motorowodniacy z Bałtyku i Zatoki Gdańskiej. Jak wpłyną, to może być wstyd.

Rozmówcy WP wyliczają: port we Fromborku jest zamknięty co najmniej do wakacji 2023 roku, trwa tam duży remont. W Krynicy Morskiej jest marina, ale przy niekorzystnych wiatrach robi się taka fala, że jachty urywają się z cum. Falochron jest właśnie wydłużany do 100 metrów, choć wcześniej skrócono go do 60, bo taniej i miało wystarczyć. Z kolei w Tolkmicku (port już zmodernizowany) trzeba uważać na prognozy o wietrze z północy.

- Wtedy w całym porcie nie ma spokojnego miejsca. Panie, cały dziań buja jachtami w górę i w dół. To męka ludzka, a nie wypoczynek. Gdyby chociaż jedną dziesiątą pieniędzy wydanych na przekop władza zainwestowała w porty, to byłaby tu perełka - psioczy bosman Doda.

Tu mają pływać barki? "Uważaj, mielizna"

Rozmawiamy, stojąc na mieliźnie u wejścia do portu Nowa Pasłęka, jest on położony najbliżej granicy z Rosją. Ten piach rzeka Pasłęka naniosła dwa lata temu. Tak nie powinno być. Wejście jest płytkie, z 30 metrów zwęziło się do 8-10 m. Na głębszej wodzie (1,4-1,6 metra) z trudem miną się dwie łodzie. Ryszard Doda, bosman z Nowej Pasłęki, walczy z urzędnikami, aby zlecili poszerzenie drogi wodnej.

Dwa duże jachty właśnie zamierzają wejść do portu, więc Doda zapala papierosa, zdejmuje spodenki, buty i wskakuje do wody po pachy. - Ziutek! Na mnie płyń! Do mnie skręcaj, bo idziecie na mieliznę! - krzyczy. Niestety, pierwszy jacht zarył w piasek. Załoga zaczyna huśtać jacht i próbuje zejść z mielizny. Uff, jakoś się udało. Przeszli.

Przez tę samą mieliznę funkcjonariusze z placówki Straży Granicznej są skazani na patrolowanie akwenu pontonem. Ewentualnie wyprowadzają z podwórka poduszkowiec (unosi się nad wodą, więc mielizny nie są dla niego przeszkodą). Bosman Doda psioczy: - No jak to wygląda? My wystawiamy do pilnowania ponton, a granicy wodnej od strony rosyjskiej strzeże kuter wojskowy. Widać go na horyzoncie - pokazuje jednostkę stojącą na kotwicy.

- O przekopie zrobi się głośno. Żeby nie było wstydu, jak przypłynie tu Niemiec czy Szwed, bo wszystko mamy trochę zakurzone, zamulone - uważa Ryszard, żeglarz z 40-letnim stażem. Planuje, że przekopem popłynie "ze dwa razy" w roku. Wcześniej korzystał z przejścia Cieśniną Piławską w Rosji. To emerytowany przedsiębiorca, który nie dowierza, że przekopem będą pływać statki handlowe.

- Handel w Elblągu był oparty o biznes z Rosją, a tego na razie nie będzie. Nie ma innych towarów, które w dużej skali można wwozić i wywozić z portu w Elblągu. Nie wierzę, że opłaci się rozładować duży statek w Gdańsku i gonić mniejszym do Elbląga. Ja bym się nastawiał na turystykę. Zabytki we Fromborku, rejsy pętlą żuławską przez rzekę Szkarpawę do Gdańska - radzi żeglarz.

Ocenia, że na Zalewie Wiślanym pływa około setki większych jachtów i łodzi motorowych. Gdyby zainwestować "z głową" w mariny we Fromborku, Tolkmicku, Nowej Pasłęce itd., to jachtów mogłoby być 500. - Spodziewam się, że politycy przetną wstęgę na przekopie, odhaczą sukces, a jak będzie później, to się zobaczy. Oby starczyło zapału i pieniędzy do regularnego oczyszczania nowego toru wodnego, inaczej zablokuje go muł - ostrzega.

Marek Suski: "Barki z węglem popłyną do Braniewa". Serio?

Z kolei portu Ujście (wschodnia część Zalewu) lepiej nie pokazywać przybyszom. Nie ma tam dostępu do wody, prądu, toalet, oświetlenia. Zresztą miejsca na nabrzeżu starczyło tylko dla kilku małych łodzi rybaków i motorówki policji. Z Ujścia można wpłynąć dalej kanałem (zbudowali go Niemcy) ku wygodnej marinie na rzece Pasłęce. To tylko teoria, bo kanał przegradza most zwodzony, prowadzący na teren przyległej wyspy z domem jej mieszkańca - pana Bogdana.

Mechanizm podnoszenia mostu zepsuł się w 2012 roku i tak było przez osiem lat. Most już naprawiono i teraz mieszkaniec wyspy ma dostać ważne zadanie od wójta. - Będę pilnował. Podniosę ten most, żeby tu swobodnie pływano, a tylko na czas, gdy będę potrzebował wyjść do sklepu, to sobie opuszczę - obiecuje mężczyzna. "Pożycza" papierosa, zapala i podziwia piękne widoki.

Właśnie pod mostem pana Bogdana miałyby przepływać barki z węglem zaopatrujące Braniewo - miasto, które dotknął kryzys po wprowadzeniu embarga na import rosyjskiego węgla. 10 czerwca o analizach wykorzystania barek wspomniał poseł Marek Suski (PiS) z sejmowej komisji ds. energii, klimatu i aktywów państwowych.

Rozmówcy, którzy pokazują nam rwący nurt rzeki Pasłęki (to nią trzeba dopłynąć do Braniewa), mówią, że na taki pomysł mógł wpaść tylko "jakiś cudak z Sejmu". Kapitan barki musiałby być mistrzem slalomu pomiędzy takimi przeszkodami jak pochylone do wody drzewa i wrastające w brzegi krzaki.

Przekop mierzei. Kiedy otwarcie?

- Właściwie we wszystkich portach Zalewu Wiślanego realizujemy lub planujemy poprawę infrastruktury wpływającej na bezpieczeństwo i lepsze warunki nawigacyjne. W Tolkmicku, Krynicy Morskiej, Suchaczu i na torze do Fromborka prace podczyszczeniowe rozpoczęły się w ubiegłym roku. Także port w Nowej Pasłęce zmienia się - mówi WP Magdalena Kierzkowska, rzeczniczka Urzędu Morskiego w Gdyni. Podkreśla, że największą pod względem zakresu robót jest przebudowa portu we Fromborku - tam wartość inwestycji to 17 mln zł. Przebudowa obejmuje nabrzeża, instalacje wodnokanalizacyjne oraz elektryczne, pogłębienie basenu portowego i remont falochronów.

Przekop Mierzei Wiślanej nie będzie droższy niż 1 mld 984 mln zł - zapewnił niedawno w Sejmie wiceminister infrastruktury Marek Gróbarczyk. Pytany o zwrot z tej inwestycji odparł, że koszt budowy drogi wodnej odpowiada ok. 40 kilometrom dróg szybkiego ruchu. - Pytanie posła wydaje się zatem osobliwe, a podobnych nie stawia się w odniesieniu do budowy autostrad czy dróg ekspresowych - zaznaczył.

Otwarcie przejścia do Zalewu Wiślanego zaplanowano na 17 września. Częścią inwestycji jest budowa 8-kilometrowego toru wodnego do Elbląga, który ma zostać ukończony do maja 2023 roku. Będzie on głębszy niż reszta wód akwenu zalewu (ich średnia głębokość - 2,7 m). Tor wodny umożliwi przejście statkom i barkom o zanurzeniu 4,5 metra.

Tomasz Molga, dziennikarz Wirtualnej Polski