Konflikt palestyńsko-izraelski

* Podstawowe problemy tego konfliktu to*:

- okupacja przez Izrael Zachodniego Brzegu Jordanu, Strefy Gazy, Wzgórz Golan,
- istnienie państwa Izrael,
- powstanie niezależnego państwa palestyńskiego,
- osadnictwo żydowskie na okupowanych terenach,
- status Jerozolimy: jedno miasto - dwie stolice, święte miasto trzech religii monoteistycznych,
- kwestia powrotu uchodźców palestyńskich,
- kwestia powstrzymania palestyńskich działań terrorystycznych i izraelskich akcji odwetowych.

Najważniejsze wojny izraelsko-arabskie:

* Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948-1949 r.*

Wybuchła 14 maja 1948 roku, w dniu proklamacji państwa Izrael i wycofania wojsk brytyjskich z terytorium mandatowego Palestyny. Na terytorium Palestyny wkroczyły oddziały wojsk egipskich, irackich, syryjskich i transjordańskich. Kraje te, nie uznając ONZ-towskiego podziału Palestyny, pragnęły zniszczyć nowo powstałe państwo żydowskie. Oficjalnym powodem ich wkroczenia była obrona cywilnej ludności arabskiej przed działalnością bojówek żydowskich. Siły izraelskie słabsze liczebnie, ale dobrze zorganizowane i wyszkolone, wyparły arabskie wojska. W 1949 podpisano porozumienia rozejmowe między walczącymi stronami. Izrael poszerzył swoje terytorium w stosunku do obszaru przyznanego przez ONZ o zachodnią Galileę, zachodni Negew i część Jerozolimy. Pod kontrolą Transjordanii pozostał Zachodni Brzeg Jordanu, a Egipt zachował pozycję w Strefie Gazy.

* Wojna sueska 1956 r.*

Działania wojenne Izraela oraz Wielkiej Brytanii i Francji w 1956 roku po upaństwowieniu Kanału Sueskiego przez Egipt. Namówiony przez Francję i Wielką Brytanię Izrael zaatakował Egipt i dotarł w pobliże kanału. Oba kraje europejskie wykorzystały to jako pretekst do zajęcia Kanału Sueskiego (ochrona ważnego szlaku żeglugi). Wiele krajów potępiło atak (m.in. ZSRR i USA) i zażądało utrzymania międzynarodowego charakteru kanału. Agresorzy w wyniku międzynarodowych nacisków musieli się wycofać, a do Egiptu przybyły siły ONZ.

* Wojna sześciodniowa 1967 r.*

W czasie wojny trwającej 6 dni (5-11 czerwca 1967) Izrael wymusił rewizję granic na Bliskim Wschodzie. W czasie działań wojennych, których strategię opracował minister obrony narodowej Mosze Dajan, Izrael zajął cały Półwysep Synaj aż po Kanał Sueski, a także jordański Zachodni Brzeg Jordanu i syryjskie Wzgórza Golan. Zdaniem Izraelczyków, była to wojna obronna sprowokowana agresywnym zachowaniem państw arabskich (rozbudowa armii, zamknięcie statkom izraelskim dostępu do Morza Czerwonego, zażądanie przez Egipt wycofania sił ONZ) Izrael zwrócił Egiptowi region Synaju po rokowaniach w latach 1978-1979. Strefa Gazy i Zachodni Brzeg Jordanu uznane zostały przez ONZ za terytoria okupowane przez Izrael.

* Wojna Jom Kippur 1973 r.*

Wojna pomiędzy Egiptem i Syrią, pragnącymi odzyskać ziemie utracone w 1967 roku a Izraelem, która wybuchła 6 października 1973 roku w dniu żydowskiego święta Jom Kippur (dnia pojednania). Po początkowych sukcesach wojsk arabskich, wynikających w dużej mierze z zaskoczenia sił izraelskich, armia Izraela po błyskawicznej mobilizacji odrzuciła Arabów poza linię zawieszenia broni z 1967 roku, a nawet przekroczyła Kanał Sueski i zagroziła Kairowi. Kontrofensywę izraelską wspierały naloty bombowe na Kair i Damaszek. Dzięki wysiłkom mediacyjnym USA i ZSRR, które dostarczały stronom konfliktu ogromnych ilości broni, 25 października podpisano zawieszenie broni.