Trwa ładowanie...
d38xpqx

Czy religia jest motorem postępu?

Jeszcze niedawno uważano, że sfera przeżyć religijnych zostanie radykalnie zredukowana przez towarzyszące modernizacji zeświecczenie (sekularyzację). Albo, że ta sfera przeżyć roztopi się - w pochłaniającej wszystkie religie - wizji "spektrum świadomości" typu New Age. Wizja ta próbuje połączyć azjatycką tradycję bezpośredniej łączności człowieka z Uniwersum (traktowanym jako jedność i ciągłość, z "indywidualizacją" odwołującą się do "różnicy" jako złudzeniem) z tradycją zachodnią.

d38xpqx
d38xpqx

Podejście New Age traktuje bowiem, charakterystyczne dla cywilizacji Zachodu, poszukiwanie równowagi między, zapośredniczonymi przez symbole, poziomami "ego", "super ego", i - wydobywaną na powierzchnię - podświadomością, w ich relacji z Absolutem, tylko jako drogę dochodzenia do "czystego Umysłu", znoszącego wymiar jednostkowy i jednostkową unikalność.

Gdyby wtedy ktoś powiedział, że globalizacji będzie towarzyszyła tendencja odwrotna - czyli - intelektualizacja, indywidualizacja i - pogłębianie przeżycia religijnego (przebiegająca odmiennie w różnych wyznaniach, bo interpretująca na nowo zasoby własnej tradycji), to nie potraktowano by go poważnie.

A jednak! Bo dziś najpoważniejsi eksperci upatrują nadziei na uniknięcie konfrontacji - np. z Iranem - właśnie w dostrzeganym tam wyłamaniu się elitarnej, zindywidualizowanej i pogłębionej interpretacji islamu, nawiązującej do XIII-wiecznego dialogu z chrześcijaństwem, gdy z jednej strony był Awicenna, a z drugiej - Bonawentura. To właśnie odwoływanie się do tradycji powoduje, iż część kleryków w Iranie jest przeciwko populistycznej, prostszej interpretacji islamu w wydaniu obecnych władz. To nie sekularyzacja, ale - pogłębiona interpretacja religii stanie się motorem zapewniającym - równocześnie - ciągłość i zmianę!

Nie przewidziano również wcześniej, że także w chrześcijaństwie zachodnim wzmocni się antysekularny nurt nawiązujący m.in. do Kanta, z jego zaleceniem, aby przyjąć istnienie Absolutu choćby jako hipotezę. Bo bez tego nie będzie fundamentu dla ładu moralnego i ciągłości społeczeństw. A dla ludzi poszukujących w religii głównie bezpieczeństwa, a nie - intelektualnych podstaw do spekulowania na temat wartości moralnych i cenności osoby ludzkiej, przewiduje się rozwój megakościołów korzystających ze wsparcia wyspecjalizowanych mass mediów.

d38xpqx

I tu, podobnie jak w Iranie, owe prognozy zaczynają się sprawdzać: patrz chociażby dwoistość życia religijnego w Polsce i "kantowskie" odradzanie się religijności w tak, wydawałoby się, zsekularyzowanym kraju, jak Holandia. Po szoku w Srebrenicy (gdy żołnierze holenderscy odstąpili od obrony cywili) powrót do szukania argumentów za unikalnością osoby ludzkiej, choćby przez hipotetyczne powiązanie jej z Absolutem, okazał się konieczny.

Prof. Jadwiga Staniszkis specjalnie dla Wirtualnej Polski

d38xpqx
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.

WP Wiadomości na:

Komentarze

Trwa ładowanie
.
.
.
d38xpqx
Więcej tematów

Pobieranie, zwielokrotnianie, przechowywanie lub jakiekolwiek inne wykorzystywanie treści dostępnych w niniejszym serwisie - bez względu na ich charakter i sposób wyrażenia (w szczególności lecz nie wyłącznie: słowne, słowno-muzyczne, muzyczne, audiowizualne, audialne, tekstowe, graficzne i zawarte w nich dane i informacje, bazy danych i zawarte w nich dane) oraz formę (np. literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne, programy komputerowe, plastyczne, fotograficzne) wymaga uprzedniej i jednoznacznej zgody Wirtualna Polska Media Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, będącej właścicielem niniejszego serwisu, bez względu na sposób ich eksploracji i wykorzystaną metodę (manualną lub zautomatyzowaną technikę, w tym z użyciem programów uczenia maszynowego lub sztucznej inteligencji). Powyższe zastrzeżenie nie dotyczy wykorzystywania jedynie w celu ułatwienia ich wyszukiwania przez wyszukiwarki internetowe oraz korzystania w ramach stosunków umownych lub dozwolonego użytku określonego przez właściwe przepisy prawa.Szczegółowa treść dotycząca niniejszego zastrzeżenia znajduje siętutaj