64. rocznica agresji ZSRR na Polskę

Agresja była konsekwencją podpisanego 23 sierpnia 1939 roku tajnego protokołu dodatkowego do Paktu o Nieagresji pomiędzy Rzeszą Niemiecką i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich. Ustalono w nim strefę wpływów obu państw w Europie Wschodniej. W Polsce interesy Niemiec i ZSRR miały być rozgraniczone mniej więcej wzdłuż linii rzek Narwi, Wisły i Sanu.

Atak rozpoczął się o godzinie 3.00 na Podolu w rejonie Horodenki i Czartkowa. Później nastąpiło uderzenie na tereny położone na północ od Podola. Wojska radzieckie napotkały opór jednostek Korpusu Ochrony Pogranicza i nielicznych oddziałów wojskowych. Wódz Naczelny marszałek Edward Rydz-Śmigły wydał tzw. "dyrektywę ogólną", która m.in. nakazywała unikania walk z Armią Czerwoną.

Ziemie Rzeczypospolitej zostały włączone do republik radzieckich - ukraińskiej i białoruskiej. Okręg wileński wraz z Wilnem został przekazany Litwie.

Mieszkańcom terenów włączonych do ZSRR, zgodnie z dekretem Rady Najwyższej z dnia 29 listopada 1939 roku, nadano obywatelstwo radzieckie. Stało się to podstawą do powołania w latach 1939-1941 do Armii Czerwonej 150 tys. Polaków.

Atak ZSRR na wschodnie tereny Rzeczypospolitej zapoczątkował nową falę terroru w kraju zaatakowanym już przez hitlerowskie Niemcy. Rozpoczęły się masowe aresztowania m.in. oficerów Wojska Polskiego, funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej i Więziennej, działaczy politycznych i społecznych oraz ludności cywilnej. Radzieccy okupanci zlikwidowali m.in. polską administrację, zakłady produkcyjne, majątki ziemskie, a także kościoły. W szkołach został wprowadzony jako oficjalny język białoruski i ukraiński.

Władze radzieckie na masową skalę prowadziły deportacje ludności polskiej, żydowskiej, białoruskiej i ukraińskiej w głąb ZSRR. Największe miały miejsce od lutego 1940 do czerwca 1941 roku. Wywieziono wtedy około 1,1 mln ludzi.