5. rocznica śmierci Bronisława Geremka

Był naukowcem, historykiem, Ministrem Spraw Zagranicznych RP, członkiem opozycji demokratycznej w PRL, orędownikiem wejścia Polski do NATO, posłem RP oraz deputowanym do Parlamentu Europejskiego. Należał do grupy architektów pokomunistycznych zmian politycznych w Polsce i w Europie Środkowej. Mówił w czterech językach: francuskim, angielskim, włoskim i niemieckim. Był Kawalerem Orderu Orła Białego. W 2013 roku skończyłby 81 lat. Zginął 13 lipca 2008 r. w tragicznym wypadku samochodowym na drodze krajowej nr 2 w Lubieniu.

W związku z 5. rocznicą jego śmierci przypominamy niezwykłe życie profesora Bronisława Geremka.

(Wikipedia/geremek.pl/meg)

Bronisław Geremek urodził się 6 marca 1932 r. jako Benjamin Lewertow w żydowskiej rodzinie Borucha i Szarcy Lewertowów. Jego ojciec był właścicielem wytwórni futer w Warszawie. W 1940 r. trafił wraz z rodzicami i starszym bratem do getta warszawskiego, skąd w 1942 r. uciekł. Jego ojciec zginął w Auschwitz.

Po opuszczeniu getta wraz z matką wyjechał do Zawichostu, gdzie pod przybranym nazwiskiem ukrywali się u sklepikarza Stefana Gieremka. Po wojnie Stefan Gieremek ożenił się z matką Benjamina i cała rodzina przeniosła się do Wschowy. Tu Benjamin, już jako Bronisław Gieremek, zdał małą maturę. W 1948 r. przeprowadził się na warszawski Żoliborz.

Obok: obrady I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ Solidarność, 5 września 1981 r..

W życiu dorosłym nie uważał się za Żyda, nie wypowiadał się także wprost o swoim pochodzeniu i dzieciństwie, które uważał za "zamknięty kajet". W jednym z wywiadów wspomniał jednak o świadomości żydowskiej, którą w sobie wciąż nosił.

Geremek przypominał sobie o swoich korzeniach głównie wtedy, gdy stawał wobec zjawiska antysemityzmu. Wówczas miał poczucie, że nie może być bierny.

Obok: Papież Jan Paweł II przyjął na audiencji w Watykanie ministra spraw zagranicznych Bronisława Geremka, 1998 r.

W 1954 r. Geremek ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, po których wyjechał do USA na stypendium. Następnie w latach 1956-58 odbył studia podyplomowe w w Paryżu. W 1960 r. uzyskał doktorat, a w 1972 r. habilitację w Polskiej Akademii Nauk. W 1989 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym nauk humanistycznych.

W pracy naukowej zajmował się badaniami nad historią kultury i społeczeństwa wieków średnich. Publikował na ten temat artykuły, odbywał wykłady i odczyty, napisał (niektóre jako współautor) 10 książek, z czego część została przetłumaczona na języki obce.

Na zdjęciu: profesor historii Bronisław Geremek poprowadził wykład na wydziale prawa uniwersytetu w Lille, styczeń 2008 r.

Prawie całe życie prof. Bronisława Geremka jako naukowca i badacza było związane z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, gdzie pracował w latach 1955-85. W latach 1960-65 był wykładowcą na Sorbonie w Paryżu i kierownikiem tamtejszego Centrum Kultury Polskiej.

Międzynarodowe uznanie dla osiągnięć naukowych prof. B. Geremka znalazło swój wyraz w uhonorowaniu go 23 doktoratami honoris causa, nadanymi mu m.in. przez uniwersytety w Bolonii, Utrechcie, Paryżu (Sorbona), Nowym Jorku (Columbia), Krakowie (UJ). Był ponadto członkiem Academia Europaea, Pen Clubu, Societe Europeenne de Culture oraz licznych towarzystw i stowarzyszeń.

Na zdjęciu: eurodeputowany Bronisław Geremek głosuje podczas Plenarnej Sesji w Strasburgu.

Bronisław Geremek był jednym z architektów fundamentalnych zmian politycznych w Polsce i w Europie Środkowej. Przyczynił się do pokojowych przemian demokratycznych i do wprowadzenia zasad społeczeństwa obywatelskiego.

W latach 1950-68 należał do PZPR, z której wystąpił na znak protestu przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. Jednak w latach 70. prof. Geremek zaliczał się już do czołowych postaci polskiej opozycji demokratycznej.

W sierpniu 1980 r. prof. Geremek związał się z ruchem społecznego protestu robotników Gdańska i został jednym z głównych ekspertów i doradców rodzącego się wówczas NSZZ "Solidarność". Internowany po wprowadzeniu stanu wojennego, zwolniony w 1981 roku, został doradcą zdelegalizowanej wówczas "Solidarności" i blisko współpracował z Lechem Wałęsą. Aresztowany w 1983 r. przez ówczesne władze komunistyczne, które oskarżyły go o prowadzenie nielegalnej działalności politycznej.

W latach 1987-89 przewodniczył Komisji Reform Politycznych Komitetu Obywatelskiego, która przygotowała koncepcje pokojowych przemian demokratycznych w Polsce.

Na zdjęciu: przewodniczący Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego Bronisław Geremek przemawia na II Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ Solidarność, 1990 r.

Brał udział w obradach Okrągłego Stołu z władzami PRL w 1989, które doprowadziły do wyborów parlamentarnych w Polsce. W wyborach tych po raz pierwszy zdobył mandat poselski, później był wybierany posłem na sejm w 1991, 1993 i 1997 roku.

Geremek przewodniczył m.in. Sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Konstytucyjnej. Należał do założycieli Unii Demokratycznej (potem Unii Wolności) i był przewodniczącym klubu parlamentarnego tej partii w latach 1990-97. Pełniąc te funkcje stał się orędownikiem uzyskania przez Polskę pełnego członkostwa w NATO i w Unii Europejskiej.

Po utworzeniu koalicji AWS-UW, 31 października 1997 objął stanowisko ministra spraw zagranicznych. Funkcję tę pełnił do czerwca 2000 r.

W wyborach do Parlamentu Europejskiego 13 czerwca 2004 r. został wybrany europosłem z list komitetu Unii Wolności, zdobywając w okręgu warszawskim największą liczbę głosów - ponad 114 tysięcy. Funkcję tę pełnił do śmierci w 2008 r..

Na zdjęciu: na grani Śnieżki uruchomiono przejście graniczne przeznaczone dla narciarzy i turystów. W uroczystym otwarciu udział wziął prof. Bronisław Geremek.

Prywatnie Bronisław Geremek był mężem dr Hanny Teresy Geremek - historyka starożytności, pracownika naukowego Uniwersytetu Warszawskiego, która zmarła w 2004 r. Małżeństwo Geremków dochowało się dwóch synów: Marcina i Macieja, którzy zostali lekarzami.

Bronisław Geremek zajmował się kolekcjonowaniem fajek, których miał w swoim zbiorze ponad 70.

Prof. Geremek zginął 13 lipca 2008 r. w wypadku drogowym na krajowej "2" w Lubieniu, w drodze na ostatnie przedwakacyjne posiedzenia Komisji w Parlamencie Europejskim. Prowadzony przez niego samochód osobowy Mercedes-Benz zjechał na przeciwległy pas jezdni i zderzył się z nadjeżdżającym z przeciwka samochodem dostawczym Fiat Ducato. Sprawcą wypadku był sam europoseł, który - jak wykazało śledztwo - najprawdopodobniej zasnął za kierownicą.

Pogrzeb profesora miał charakter państwowy i uczestniczyli w nim czołowi polscy politycy.

22 lipca 2008 r. sala sejmowa nr 14 zajmowana przez Komisję Spraw Zagranicznych została nazwana imieniem Bronisława Geremka. Tak samo 14 kwietnia 2009 nazwano owalny dziedziniec w budynku Parlamentu Europejskiego w Strasburgu. Bronisława Geremka upamiętnił też Swarzędz, który nazwał jego nazwiskiem jedną ze swoich ulic. Również Krajowa Szkoła Administracji Publicznej obrała Geremka na swojego patrona.

Na zdjęciu: wrak samochodu, którym podróżował prof. Bronisław Geremek, na drodze krajowej nr 2.