Złożył obietnicę matkom. Potem Putin wysłał ich na rzeź

Śledztwo dziennikarzy portalu "Ważne historie", którego wyniki opublikowano w piątek wykazało, że latem i jesienią 2024 roku w obwodzie kurskim zginęło co najmniej 60 rosyjskich żołnierzy służby zasadniczej. Do ich śmierci doszło w czasie ukraińskiej ofensywy, która rozpoczęła się 6 sierpnia.

Średni wiek zabitych poborowych wynosił około 20 lat. Pochodzili oni z 34 regionów Rosji. Najwięcej ofiar pochodziło z Kraju Krasnodarskiego i Kraju Krasnojarskiego (po pięciu żołnierzy), czterech z Kraju Ałtajskiego oraz po trzech z Jamalsko-Nienieckiego Okręgu Autonomicznego, Republiki Komi, Buriacji i Dagestanu.

Prawie połowa poborowych straciła życie w ciągu pierwszych siedmiu dni od rozpoczęcia ukraińskiej ofensywy w 2024 roku. Jednak również we wrześniu rosyjscy żołnierze ponosili duże straty - w samym tym miesiącu zginęło co najmniej 20 osób.

Już 6 sierpnia, w dniu rozpoczęcia ofensywy, w miejscowości Nowo-Iwanowka poległo pięciu poborowych z plutonu haubic 30. brygady artyleryjskiej (jednostka nr 62048). Los czterech kolejnych żołnierzy z tego samego oddziału pozostaje nieznany.

Co najmniej po ośmiu poborowych zginęło 7 i 10 sierpnia. Większość z nich służyła w 488. pułku (jednostka nr 12721 w Klincach, obwód briański). Dwóch żołnierzy z 473. Okręgowego Centrum Szkoleniowego (jednostka nr 31612 w Jelań, obwód swierdłowski) znajdowało się w tym czasie na pozycjach w Swerdlikowie, przy samej granicy z Ukrainą - obaj zginęli drugiego dnia inwazji.

Mimo pojawiających się informacji o udziale poborowych w walkach, rosyjskie ministerstwo obrony nie zdecydowało się wycofać ich z frontu. Potwierdzeniem tego jest m.in. śmierć siedmiu żołnierzy między 13 a 14 września: Ilji Kużbałowa, Konstantina Zacharienki, Siergieja Siwcowa, Ilji Tichobajewa, Ignata Wasilkina, Maksima Chołmowkina i Danili Pichugina. Co najmniej dwóch z nich pełniło służbę w 1140. pułku artylerii powietrznodesantowej (jednostka nr 45377 w Pskowie).

Według relacji krewnych wszyscy mogli zginąć w wyniku uderzenia ukraińskiej armii w budynek szkoły w miejscowości Wiesiołe, położonej 3,5 km od granicy. To właśnie tam rosyjskie dowództwo rozlokowało poborowych. Prorosyjski kanał "Wojenkorzy Russkoj Wiesny" podał, że szkołę zniszczyła amerykańska precyzyjna bomba lotnicza. W tym samym czasie ukraińskie wojska przełamały granicę i dotarły do Wiesiołego.

Dziennikarze ustalili także, że ponad 60 kolejnych poborowych może być zaginionych w obwodzie kurskim. Po początkowych informacjach o poszukiwaniach nie udało się odnaleźć wzmianek o tych żołnierzach w mediach, nekrologach, listach wymiany czy rejestrach spadkowych. Część z nich, poszukiwana przez rodziny w sierpniu 2024 roku, zdołała później samodzielnie wyjść z okrążenia. Blisko 20 żołnierzy, którzy uznani byli za zaginionych w pierwszych dniach ofensywy, później pojawiło się w mediach społecznościowych, co potwierdziło, że przeżyli i opuścili obwód kurski.

Jak się później okazało, to właśnie poborowi mieli bronić rosyjskiej granicy przed napaścią. Towarzyszyli im jedynie małe grupki kadyrowców, którzy na widok nacierających Ukraińców, porzucili poborowych i uciekli.

- Jestem poborowym. Stałem w pobliżu wsi Swierdlikowo. Na sąsiednim posterunku stał Achmat. Kiedy nas otoczono, uciekli, bo Kadyrow kazał Czeczenom nie dać się schwytać - mówił wówczas 22-letni Jewgienij Kowylkin z obwodu biełgorodzkiego, który w dniu przebicia Ukrainy strzegł rosyjskiej granicy.

Rodziny wciąż czekają na informacje o losach zaginionych. Dziennikarze telewizji Dożdż opisali dramat czterech rodzin, które nadal żyją w niepewności. Jedna z matek przyznała: - W tej sytuacji i chce się prawdy, i nie chce. Bo dopóki żyje się nadzieją, to się żyje. A kiedy powiedzą, że go naprawdę nie ma, to bardzo boli i strasznie trudno to usłyszeć.

Zanim rozpoczęła się ukraińska ofensywa w obwodzie kurskim, w trakcie wojny zginęło już 159 rosyjskich poborowych - podawała rosyjska redakcja BBC. Łącznie od lutego 2022 roku liczba zabitych wzrosła do 219.

Putin w pierwszych tygodniach wojny zapewniał Rosjan, że ich synowie wcielani do wojska w ramach obowiązkowej służby zasadniczej (tzw. poborowi) nie zostaną wysłani na front, a z rezerwistów nie będzie tworzona dodatkowa armia. Brzmiało to jak gwarancja, że walczyć będą wyłącznie zawodowi żołnierze.

Rzeczywistość okazała się zupełnie inna. Pobór - który w Rosji odbywa się co pół roku i jest czymś stałym - trwał nadal, a wielu wcielonych młodych ludzi trafiło do Ukrainy i ginęło w walkach, mimo wcześniejszych obietnic. Dodatkowo, już we wrześniu 2022 roku sam Putin ogłosił "częściową mobilizację" rezerwistów, czyli dokładnie tego, co zaprzeczał, że zrobi.

- Podkreślam: w działaniach bojowych nie uczestniczą i nie będą uczestniczyć żołnierze odbywający zasadniczą służbę wojskową i nie będzie przeprowadzony dodatkowy pobór rezerwistów. Postawione zadania realizują wyłącznie zawodowi wojskowi - oświadczył rosyjski dyktator w swoim wideoprzesłaniu do kobiet z okazji 8 Marca, opublikowanym w 2022 roku na stronie Kremla.

W kwietniu 2025 roku ukraiński projekt "Chcę żyć" opublikował listę 217 poborowych, którzy zginęli w czasie trwającej wojny. W zestawieniu znalazły się także ofiary niezwiązane bezpośrednio z walkami - 18 osób odebrało sobie życie lub zostało zabitych przez innych żołnierzy.

źródło: Ważne historie / BBC Russian Service / Mediazona / PAP / TASS