Wybory parlamentarne 2023. Kto wchodzi z listy? "Jedynka" to nie pewnik

Wybory parlamentarne są najważniejszym wydarzeniem politycznym w 2023 roku. Podczas nich obywatele wybierają przedstawicieli władzy ustawodawczej: 460 posłów oraz 100 senatorów. Zgodnie z treścią Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, organizację wyborów zarządza prezydent.

Podział mandatów w okręgach wyborczych opisuje ordynacja wyborcza. Zgodnie z jej zapisami, do Sejmu RP mogą wejść wyłącznie te partie, które otrzymały odpowiednio pięć procent wszystkich, ważnych oddanych głosów w skali kraju, bądź osiem procent, w przypadku koalicyjnych komitetów wyborczych.

Podział głosów w wyborach do Sejmu jest obliczany tzw. metodą d’Hondta. Państwowa Komisja Wyborcza dzieli mandaty w następujący sposób:

• liczba ważnych głosów oddanych łącznie na listy kandydatów z poszczególnych ugrupowań jest dzielona przez liczby całkowite, aż do momentu, w którym "z otrzymanych w ten sposób ilorazów da się uszeregować tyle kolejno największych liczb, ile wynosi liczba mandatów do rozdzielenia między te listy w okręgu" - wskazuje Dziennik Gazeta Prawna
• każda z list kandydatów otrzymuje tyle mandatów, ile przypada jej liczb kolejno największych z obliczonego ilorazu wyborczego.

Metoda ta znajduje potwierdzenie w polskiej konstytucji, która głosi, że "wybory do Sejmu są powszechne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym".

Jak wynika z zapisów Konstytucji RP, wybory do Senatu są natomiast wyborami bezpośrednimi. Obywatele w sposób bezpośredni wybierają stu swoich przedstawicieli w okręgach jednomandatowych. Zwycięzcą w danym okręgu zostaje kandydat, który uzyskał największą liczbę ważnych głosów, a w przypadku, gdy większa liczba kandydatów otrzymała tę samą liczbę głosów - liczba okręgów, w których dany kandydat otrzymał więcej głosów.

Zasady tworzenia nowego parlamentu określają artykuły 109. oraz 110. Konstytucji RP. Zgodnie z jej zapisami, pierwsze posiedzenia Sejmu i Senatu zarządza prezydent "na dzień przypadający w ciągu 30 dni od dnia wyborów". Sejm ze swojego grona wybiera Marszałka Sejmu oraz jego zastępców.

Marszałek Senatu jest natomiast wybierany spośród kandydatów zgłoszonych przez co najmniej dziesięciu senatorów. Głosowanie ma charakter tajny. Funkcję tę obejmuje senator, który podczas głosowania otrzymał bezwzględną większość liczby głosów.