Wszystkie domy Waldemara Żurka. Ujawniamy, co ma, a czego nie ma minister sprawiedliwości

• Na stronie KPRM w zakładce "Członkowie Rady Ministrów" nie było aktualnych oświadczeń majątkowych nowych członków rządu (KPRM opublikowała je tuż przed nasza publikacją z jednym wyjątkiem - nie ma tam nadal Waldemara Żurka). Od ponad miesiąca CIR nie odpowiedziało na nasze prośby o ich upublicznienie. Wirtualna Polska postanowiła zrobić to sama.

• Nasze ustalenia oparliśmy na ogólnodostępnych środkach, takich jak: księgi wieczyste, serwis Cenatorium (gromadzi informacje o transakcjach obejmujących nieruchomości w całej Polsce) czy dane GUS.

• Przyjrzeliśmy się majątkom: ministra sprawiedliwości Waldemara Żurka, minister kultury Marty Cienkowskiej, ministra aktywów państwowych Wojciecha Balczuna i minister zdrowia Jolanty Sobierańskiej-Grendy.

• Robimy to, bo jawne oświadczenia majątkowe, których nie ma na stronie KPRM, powinny pełnić ważną funkcję antykorupcyjną - dla jawności życia publicznego.

Gdy piszemy ten tekst pod koniec sierpnia, na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów wciąż wiszą nieaktualne informacje dotyczące oświadczeń majątkowych. W zakładce "Członkowie Rady Ministrów" widnieje m.in. Adam Bodnar (były już minister), z kolei nie ma śladu po nowym szefie resortu sprawiedliwości Waldemarze Żurku.

Od ponad miesiąca Centrum Informacyjne Rządu nie odpowiedziało na naszą prośbę o udostępnienie oświadczeń majątkowych nowych członków rządu, powołanych przez Donalda Tuska po lipcowej rekonstrukcji.

Dzień przed publikacją odpowiedź nadeszła z biura prasowego Ministerstwa Sprawiedliwości:

"Ze względu na kwestie bezpieczeństwa – Pan Minister otrzymywał groźby, w tym groźby dotyczące życia – nie możemy udzielać informacji związanych z jego oświadczeniem majątkowym. Podkreślamy, że w obowiązujących przepisach nie ma podstaw prawnych do udostępniania tych danych w obecnych okolicznościach. Majątek funkcjonariuszy publicznych podlega ochronie, zwłaszcza w sytuacjach, gdy istnieją uzasadnione obawy o ich bezpieczeństwo i bezpieczeństwo ich rodzin".

Z racji znaczenia urzędu objętego przez Waldemara Żurka, a także z powodu wielu kontrowersyjnych publikacji i pogłosek krążących na jego temat, postanowiliśmy przyjrzeć się bliżej majątkowi ministra.

Od 2005 roku Waldemar Żurek był sędzią Sądu Okręgowego w Krakowie. W związku z tym, co roku musiał składać oświadczenia majątkowe, które były dostępne na stronie internetowej krakowskiego sądu. Tyle że dokumenty za 2023 i 2024 r. zostały zastrzeżone na jego prośbę.

Sędzia, który do 2018 r. był członkiem Krajowej Rady Sądownictwa i krytycznie wypowiadał się na temat zmian w wymiarze sprawiedliwości wprowadzanych przez PiS, stał się zaciekłym wrogiem ekipy Zbigniewa Ziobry. CBA prowadziło długotrwałą kontrolę jego majątku, spiskowali przeciwko niemu bohaterowie afery hejterskiej w Ministerstwie Sprawiedliwości, wytaczano mu liczne postępowania dyscyplinarne.

W efekcie Waldemar Żurek wystąpił o zastrzeżenie jawności oświadczeń majątkowych, ze względu na spotykający go hejt. Mogą o to w uzasadnionych przypadkach wystąpić sędziowie i prokuratorzy.

W przypadku polityka stojącego na czele wymiaru sprawiedliwości w Polsce sytuacja powinna wyglądać inaczej.

- Najważniejsze z punktu widzenia obywateli i dla zapewnienia przejrzystości życia publicznego jest, żeby istniała praktyka szybkiego i sprawnego publikowania oświadczeń członków rządu, w związku z materią, jaką zajmują się poszczególni ministrowie. A w przypadku kiedy państwo nie zdaje egzaminu i nie potrafi zapewnić tej przejrzystości, to w interesie publicznym leży, żeby zapewniały ją media - mówi Krzysztof Izdebski, członek zarządu Fundacji im. Stefana. Batorego.

- Dziennikarze powinni udostępniać informacje o majątku polityków nie z tezą, że coś jest nie tak, lub coś jest tak, interpretacje powinni zostawić czytelnikom. Ale informacje o stanie majątkowym najwyższych osób w państwie powinny być dostępne - dodaje Izdebski. - Nie do końca przemawia do mnie argument o tym, że ujawnienie oświadczenia jest związane z zagrożeniem bezpieczeństwa. Dane dotyczące ksiąg wieczystych są dostępne w internecie i państwo niewiele robi, by to ukrócić. Tu dodatkowo dostępne są dane z poprzednich jawnych oświadczeń, więc majątek ministra nie jest do końca tajemnicą, a brak ujawnienia, biorąc pod uwagę, że inni ministrowie ujawniają te dane, może rodzić niepotrzebne i krzywdzące dla ministra spekulacje.

Podobnie wcześniej na łamach Wirtualnej Polski wypowiadali się inni eksperci, tacy jak sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku prof. Ewa Łętowska czy prof. Mariusz Bidziński, wykładowca na Wydziale Prawa SWPS Uniwersytetu Humanistycznospołecznego. Oni również, gdy WP ujawniła majątek Mateusza i Iwony Morawieckich, podkreślali, że składanie oświadczeń majątkowych pełni funkcję antykorupcyjną. Politykom powinno więc zależeć na tym, by społeczeństwo miało pełną wiedzę na temat ich majątku, gdyż to buduje zaufanie i stanowi istotny atut w dalszej karierze.

Zacznijmy od tego, czego minister Waldemar Żurek nie ma. Po publikacji z 2017 r., w której "Super Express" opisał nieruchomości ówczesnego sędziego, ktoś nieprzychylny Żurkowi przekręcił informację o 21 nieruchomościach na nieprawdziwą informację o "20 mieszkaniach Żurka". Od tego czasu to kłamstwo regularnie pojawia się w mediach społecznościowych i jest powielane również przez niektórych polityków.

A co minister ma? Jeśli chodzi o zasoby pieniężne, to musimy się opierać na ostatnim niezastrzeżonym oświadczeniu majątkowym z marca 2023 r. To jedyne źródło tej informacji. Wtedy Waldemar Żurek zadeklarował, że ma na koncie 122 600 zł. Do tego samochód Suzuki S4 z 2007 r. Żadnych akcji, ale też zero kredytów, pożyczek i innych zobowiązań.

Jeśli chodzi o nieruchomości, to mogliśmy oprzeć się na wiedzy bardziej aktualnej, bo pochodzącej z ksiąg wieczystych. Wykorzystanie informacji z ksiąg wieczystych jest legalne, ponieważ są one jawne i dostępne na podstawie przepisów prawa, w szczególności ustawy o księgach wieczystych i hipotece, co umożliwia wgląd w nie.

W sumie znaleźliśmy nazwisko ministra w 32 księgach, przy czym aktualnie figuruje ono w 19. To dlatego, że część nieruchomości sprzedał, część stała się własnością pierwszej żony przy podziale majątku, jedna trafiła do drugiej.

W kwietniu 2022 w rozmowie z OKO.press Waldemar Żurek tak tłumaczył kupowanie działek jako lokatę kapitału: "Od zawsze uważałem, że inwestowanie w nieruchomości jest przejrzyste i bezpieczne. Nie grałem na giełdzie tak jak jeden minister sprawiedliwości, który mówił, że tak dorobił się swojego majątku [chodzi o Zbigniewa Ziobrę - red.]. Przyznam, że kupowałem działki, które były tanie, więc wszystkie moje działki są pewnie mniej warte niż jedno mieszkanie dobrozmianowego sędziego w dużym mieście".

Jako miejsce zamieszkania Waldemar Żurek wskazuje dom w jednej z podkrakowskich gmin. Tam zostało wypełnione ostatnie dostępne publicznie oświadczenie majątkowe ministra, to z marca 2023 r. Na działce o wielkości 2800 metrów kwadratowych stoi dom o powierzchni 110 metrów kwadratowych. Na podstawie danych transakcyjnych z serwisu Cenatorium (który gromadzi informacje o transakcjach obejmujących nieruchomości w całej Polsce) obliczyliśmy, że mediana, czyli wartość środkowa transakcji z ostatnich trzech lat dla domów o podobnej powierzchni w tej okolicy, to 700 tys. zł.

Do tego Żurek ma w tej okolicy 3,3 ha gruntów ornych. Średnia cena za hektar w Małopolsce to 52,4 tys. zł więc ziemia ministra jest warta - według naszych szacunków - 173 tys. zł. Jak sprawdziliśmy, minister nie pobierał w ciągu ostatnich dwóch lat żadnych dopłat unijnych dla rolników.

Żurek figuruje też w księgach wieczystych innych nieruchomości w powiecie krakowskim. To cząstkowe udziały w kilku działkach w miejscowości Raciborowice. Jak pisze w dostępnych oświadczeniach minister, odpowiadają one powierzchni 1200 metrów kwadratowych. Po analizie kilkunastu transakcji z ostatnich kilkunastu miesięcy w tej okolicy wyceniamy te udziały na 136 tys. zł.

Z oświadczenia majątkowego oraz ksiąg wieczystych wynika, że to pozostałość po wspólnej inwestycji Waldemara Żurka i jego pierwszej żony. Minister prawdopodobnie sprzedał już te udziały, ale transakcja została zaskarżona. W efekcie w księdze wieczystej (i w oświadczeniu majątkowym) udział ten wciąż figuruje jako własność Żurka. Ale pieniądze ze sprzedaży minister już dostał, więc nie uwzględniamy wartości tych nieruchomości w podsumowaniu jego majątku.

W tym samym powiecie, ale tuż przy granicy Krakowa, Waldemar Żurek od trzech lat buduje dwukondygnacyjny dom o powierzchni 200 metrów kwadratowych. Jak sprawdziliśmy kilka dni temu, budynek jest w stanie surowym zamkniętym.

Te działkę Waldemar Żurek kupił w sierpniu 2021 r. za 230 tys. zł. Próbując oszacować wartość domu, znaleźliśmy transakcje podobnych nieruchomości w okolicy zawarte od początku 2024 r. Mediana cen to 1,3 mln zł. Biorąc pod uwagę, że dom w stanie surowym zamkniętym jest o połowę tańszy od gotowego, nieruchomość ministra wyceniamy na 650 tys. zł.

Najbardziej okazałe nieruchomości minister sprawiedliwości ma w Bieszczadach: 6,3 ha, podzielonych na kilka działek. Większość z nich to lasy położone w jednej gminie. Kupił je w 2020 i 2022 r. Jak wynika z bazy transakcji firmy Cenatorium, zapłacił odpowiednio 100 i 210 tys. zł. Dziś działki są warte ok. 375 tys. zł.

Wcześniej, bo w 1999 i 2000 r. kupił niewielką działkę w tej samej gminie, o powierzchni 553 metrów kwadratowych. W 2023 r., czyli w ostatnim dostępnym oświadczeniu majątkowym obecnego ministra czytamy, że na działce budowany był "dom drewniany szkieletowy" o wielkości ok. 110 metrów kwadratowych. Ze zdjęć satelitarnych wynika, że budynek jest już gotowy.

Domy w Bieszczadach osiągają zawrotne ceny, budują się tam zamożni Polacy uciekający z wielkich miast, którzy nie szczędzą na swoje nowe gniazdka. Ale założyliśmy, że Waldemar Żurek zbudował skromny dom na potrzeby wypoczynkowe. Znaleźliśmy ofertę podobnego domku, na podobnej działce i w tej samej okolicy. Cena: 580 tys. zł.

Sto kilometrów na północ minister ma kolejne działki - na Pogórzu Dynowskim. To 1,25 ha lasów, gruntów rolnych i pastwisk. Na jednej z działek stoi murowana stajnia. Według średniej ceny ziemi rolnej w województwie podkarpackim podawanych przez GUS całość jest warta ok. 53 tys. zł.

Dwie godziny drogi w stronę Krakowa znajdują się kolejne działki Waldemara Żurka. Dwa lata temu kupił w Małopolsce 0,31 ha lasów. Z bazy transakcji portalu Cenatorium wynika, że zapłacił za tę nieruchomość ok. 16 tys. zł.

Z kolei od 2013 r. minister jest właścicielem dwóch działek o łącznej powierzchni 0,5 ha nad Narwią w woj. mazowieckim. To łąki. Według Głównego Urzędu Statystycznego średnia cena za hektar łąki w województwie mazowieckim to 47,9 tys. zł, więc możemy przyjąć, że działki ministra sprawiedliwości na Mazowszu są warte ok. 24 tys. zł.

Kolejne działki Waldemara Żurka i kolejna bardzo atrakcyjna lokalizacja. Tym razem 3,5 km od morza, pomiędzy Ustką a Darłowem. Minister kupił te nieruchomości jeszcze w 2006 r., zostały mu one po podziale majątku z pierwszą żoną w 2009 r. Na działce o powierzchni 0,45 ha stoi już drewniany domek letniskowy o pow. ok. 100 metrów kwadratowych, wyceniony przez nas na podstawie zdjęć oraz porównania do podobnych ofert (lokalizacja ok. 3 km od plaży w spokojnej wiejskiej okolicy) na 500 tys. zł.

Z kolei na nieodległej działce o powierzchni 1,1 ha domek prawdopodobnie zaraz stanie. Tydzień po nominacji na ministra Waldemar Żurek zgłosił zamiar wybudowania domu jednorodzinnego o powierzchni 100-120 metrów kwadratowych. Wniosek jest w trakcie rozpatrywania.

Na podstawie podobnych transakcji w okolicy od początku 2024 r. ustaliliśmy, że mediana cen za grunty orne w pobliżu ziemi Waldemara Żurka wynosi 10 zł/m². Ziemia ministra może być więc warta ok. 150 tys. zł. Oczywiście w przypadku zbudowania na jednej z działek domu jej wartość znacząco wzrośnie.

Podsumowując, majątek Waldemara Żurka - na dziś, według danych z ksiąg wieczystych - to kilkanaście nieruchomości o łącznej powierzchni 13,5 ha, cztery domy, w tym dwa z nich mają funkcje letniskowe, a jeden jest w stanie surowym zamkniętym i wymaga wykończenia. Do tego na jednej z działek ma powstać kolejny dom. Na teraz majątek zgromadzony przez ministra Waldemara Żurka szacujemy na ok. 3 mln zł.

W ostatnich latach Waldemar Żurek sprzedał też część nieruchomości. W 2021 r. pozbył się 6,8 ha pod Sieradzem za 220 tys. zł wg danych serwisu Cenatorium. W 2022 r. za 70 tys. sprzedał 0,8 ha pod Przemyślem, a w 2019 r. za 250 tys. zł działkę w podkrakowskich Prusach. W ubiegłym roku przekazał swojej drugiej żonie niewielką działkę pod Krakowem.

W zeszłym tygodniu przesłaliśmy do ministra Waldemara Żurka pytania związane z jego majątkiem. Odpowiedzi nie otrzymaliśmy.

Szymon Jadczak, dziennikarz Wirtualnej Polski