Horror rosyjskich miast. Mówią na to "syndrom operacji specjalnej"

Zniszczenie dyskoteki Poligon w mieście Kostroma (330 km na północny-wschód od Moskwy) to najpoważniejszy z serii incydentów, o których rosyjskie serwisy piszą już "syndrom operacji specjalnej". 6 listopada z dymiących zgliszczy wydobyto 13 ciał. Nikt, nawet matka żołnierza nie potrafi powiedzieć, co zmieniło żołnierza Jonkina w szaleńca.

Milicjanci mówili, iż po wytrzeźwieniu aresztowany był sympatycznym, kulturalnie wypowiadającym się człowiekiem. Z zarzutami o wywołanie katastrofy czeka na proces. - Nie wierzę, aby syn był do tego zdolny - powiedziała rosyjskim dziennikarzom matka weterana. - Grzeczny, miły, mąż pracował z nim w fabryce - opisała weterana jego sąsiadka.

Ze względu na cenzurę główne rosyjskie media niechętnie wiążą przestępstwa ze skutkami wojny w Ukrainie. Jednak pod koniec tekstu serwisu Gazeta.ru znalazł się wiele wyjaśniający akapit. "Jonkin brał udział w działaniach w Ukrainie. Pod koniec sierpnia znalazł się pod ostrzałem, doznał w szoku i złamał nogę. Później został wysłany do szpitala w obwodzie astrachańskim. Powrócił do regionu kostromskiego i do czasu zdarzenia przebywał na zwolnieniu lekarskim".

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

- Rosja zapłaci za wojnę wzrostem przestępczości, liczby brutalnych zdarzeń oraz tych z użyciem broni - uważa płk Andrzej Kruczyński, były oficer Grom i ekspert w dziedzinie bezpieczeństwa oraz zwalczania terroryzmu. - Przy kilkuset tysiącach żołnierzy zaangażowanych w wojnę, w połączeniu z panującą w Rosji korupcją, broń używana na wojnie będzie płynąć do kraju. To jest nie do upilnowania. Sądzę, że nie ma nad tym kontroli - ocenia.

Podkreśla, iż do wzrostu liczby przestępstw przyczyni się kilka zjawisk. - Do Rosji napływają więźniowie, którzy walcząc w Ukrainie, uzyskali wolność. Część z nich może powrócić do bandyckiego rzemiosła. Rosję zaleje fala weteranów z zespołem stresu pourazowego i znając rosyjskie realia, zapewne nie otrzymają pomocy. Człowiek, który uznał, iż widział wszystko, co najgorsze na świecie, jest jak beczka z prochem. Zagrożeń jest co nie miara - dodaje płk Kruczyński.

- Każda wojna demoralizuje społeczeństwo, najpierw zachodzi proces dehumanizacji przeciwnika, czyli w tym wypadku narodu ukraińskiego. Po pewnym czasie takie warunki sprzyjają popełnianiu najcięższych przestępstw - komentuje dr hab. Krzysztof Żęgota z Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, który zajmuje się polityką bezpieczeństwa Rosji.

Słowa ekspertów potwierdzają oficjalne dane rosyjskiego ministerstwa spraw wewnętrznych. Kraj boryka się z 30 proc. wzrostem przestępczości z użyciem broni i materiałów wybuchowych. W 2022 roku odnotowano ich ponad 5,5 tys. Jednak w regionach graniczących z Ukrainą liczba incydentów wzrosła kilkukrotnie. Trzeba jednak uwzględnić, iż lokalne statystki obejmują także działania sabotażystów. Doliczane są podpalenia wojskowych budynków, gdzie używano koktajli Mołotowa.

- To syndrom operacji specjalnej. Ci, którzy wrócili z frontu, nadal walczą w swojej ojczyźnie. Wszędzie wdają się w bójki i strzelaniny, a sądy sprzyjają weteranom - tłumaczy rosyjski serwis "Możemy wyjaśnić". Autorzy publikacji zmontowali wideo z szeregu incydentów z udziałem weteranów, które zarejestrowały kamery monitoringu. - Rosjanie są w szoku, sami podżegali do wojny, teraz uciekają z przerażeniem - podkreślają z ironią.

W lipcu miasteczku pod Moskwą mężczyzna, który wrócił z wojny, groził przechodniom bronią palną. Krzyczał i rozpaczał: "mnie tam rozstrzeliwali!". W sierpniu w Rostowie nad Donem wojskowy zastrzelił taksówkarza z pistoletu, bo spierali się o politykę. We wrześniu w hotelu w Woroneżu kilku funkcjonariuszy musiało obezwładniać mężczyznę, który krzyczał: "walczyłem za was". Domagał się większego szacunku od gości i obsługi hotelu. W Tule weteran pobił krzesłem klientów pizzerii - też za brak szacunku.

W styczniu 2023 roku mężczyzna w kamuflażu przyszedł do klubu nocnego z karabinem szturmowym Kałasznikow i wycelował swoją broń w osoby stojące na schodach. Nie nacisnął spustu, załamał się i został rozbrojony. W Udmurcji 9 lutego rozpoczął się proces weterana, który postrzelił kolegę w oko, a potem udusił rannego drutem. To przypadki opisane przez lokalne rosyjskie media.

Powracający do domów żołnierze przywożą też ze sobą łupy: granaty, karabiny, amunicję - ujawnił portal Verstka, gdy zajrzał do archiwów sądów wojskowych. Orzeczono 42 kary za przywłaszczenie broni, a ponad 30 żołnierzy czeka na wyrok. Wydaje się, że to mało, ale wszystko to są przypadki, gdzie służby musiały interweniować.

Jeden ze skazanych, weteran z Briańska, przywiózł z wojny granat odłamkowy. Trzymał go na honorowym miejscu w domu. Trofeum stało tak do pierwszej kłótni z żoną i "pijackiej bójki z sąsiadami". Interweniujący w domu milicjanci zauważyli granat i wezwali saperów. Inny ze skazanych miał przeżyć dużą bitwę i z niej przywiózł do domu zdobyczny pistolet i granat. Trofeum kusiło go przez trzy tygodnie. Pewnego dnia wyszedł na spacer i bez wyraźnego powodu zaczął strzelać pod sklepem.

Rosyjscy dziennikarze zauważają, iż weterani są łagodnie traktowani przez sądy. O ile nie dojdzie do rozlewu krwi, kary to: mandaty, grzywny sięgające jednej miesięcznej pensji, albo obowiązek pracy społecznej.

Tomasz Molga, dziennikarz Wirtualnej Polski