TSUE potwierdza: Manowska mogła czasowo kierować sędziów do innych izb
Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł w piątek, że wyznaczenie sędziów Sądu Najwyższego do orzekania w dwóch izbach jest zgodne z prawem Unii. Uznał w ten sposób, że przenoszenie sędziów pomiędzy izbami tego sądu przez jego I prezes Małgorzatę Manowską było uzasadnione.
Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska 
Trybunał Sprawiedliwości UE odpowiedział na pytania prejudycjalne dotyczące czasowego kierowania sędziów Sądu Najwyższego do innych izb bez ich zgody. Dotyczyło to zarządzenia I prezes SN Małgorzaty Manowskiej, która skierowała do orzekania w Izbie Cywilnej sędziów powołanych do Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
Sędziowie z Luksemburga uznali, że w określonych warunkach i na czas określony prezes sądu może zobowiązać sędziów do orzekania zarówno w ich izbie macierzystej, jak i w innej izbie. Taki mechanizm, jak wskazał TSUE, może mieć charakter organizacyjny i być uzasadniony potrzebą zapewnienia sprawności wymiaru sprawiedliwości i przestrzegania rozsądnych terminów.
Legalność składów orzekających i rola I prezes SN
Pytania prejudycjalne zostały skierowane przez Izbę Cywilną SN w związku z pięcioma sprawami cywilnymi rozpoznawanymi przez trzyosobowe składy, złożone z jednego sędziego tej izby oraz dwóch sędziów z Izby Pracy, wyznaczonych na mocy zarządzenia I prezes.
Sędziowie chcieli wiedzieć, czy takie składy spełniają unijne wymogi niezawisłości i bezstronności sądu ustanowionego ustawą. Trybunał odpowiedział twierdząco.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
"Ataki na energetykę trwają od lat". Minister mówi o bezpieczeństwie
W piątkowym wyroku TSUE podkreślił, że wyznaczenie sędziego do innej izby jest zgodne z prawem Unii, jeśli opiera się na przepisach krajowych, ma czasowy charakter, nie narusza przypisania do izby macierzystej, nie skutkuje odebraniem spraw ani degradacją i nie wynika z uprzedzeń wobec postawy sędziego.
Małgorzata Manowska powołała się przy tych decyzjach na art. 35 par. 3 ustawy o SN, który pozwala na wyznaczenie sędziego do rozpoznania konkretnej sprawy w innej izbie, a za jego zgodą – do orzekania czasowego w tej izbie.
Zastrzeżenia sędziów i stanowisko TSUE wobec zarzutów
W pytaniach do TSUE sędziowie poruszyli także kwestię odmowy podejmowania czynności przez przeniesionych sędziów z powodu wątpliwości co do legalności powołania I prezes SN po rekomendacji KRS z lat po 2018 roku. Trybunał odpowiedział, że sam fakt wadliwego powołania osoby wydającej zarządzenie nie przesądza o niezgodności z prawem unijnym składów orzekających. Zarządzenia, jak zaznaczył, nie są równoznaczne z orzeczeniami kończącymi postępowanie.
Sędziowie Izby Cywilnej zwrócili też uwagę na brak możliwości zaskarżenia decyzji o przesunięciu oraz na to, że nie zostali zwolnieni z orzekania w swoich macierzystych izbach, co zwiększyło ich obciążenie. Wskazywali również na brak doświadczenia w sprawach, do których zostali skierowani.
TSUE uznał jednak, że ani brak zgody, ani brak środka odwoławczego nie naruszają samodzielnie zasad niezawisłości i bezstronności. Dodatkowe obciążenie pracą czy konieczność rozpatrywania spraw z innej dziedziny również nie mają znaczenia w tym kontekście.
Wcześniej przeciwko tej praktyce wypowiadał się Adam Bodnar, który podczas rozprawy przed TSUE w styczniu 2024 roku podkreślał, że takie przesunięcia przypominają praktyki międzywydziałowe w sądach powszechnych i mogą stanowić zagrożenie dla niezależności sędziów.
