bitwa pod kłuszynem

Polacy zajmując Moskwę, stanęli przed dziejową szansą stworzenia światowego mocarstwa - Rzeczypospolitej Trojga Narodów. Historycy spierają się od lat, czy było to możliwe. Część uważa, że Stanisław Żółkiewski był niepoprawnym romantykiem. A jego plan oparty na mrzonkach. Według tych badaczy, gdyby Władysław przybył do Moskwy, szybko podzieliłby los Dymitra. Poderżnięto by mu gardło, a resztę Polaków przepędzono. Inni historycy przekonują jednak, że koncepcja ta miała wszelkie szanse powodzenia. Wskazują przede wszystkim na szerokie poparcie bojarów, którzy mieli dosyć rosyjskiej satrapii i marzyli o uzyskaniu statusu, jakim cieszyła się polska i litewska szlachta.

Stanisław Żółkiewski był jednym z najwybitniejszych ludzi epoki. Wśród wrogów Rzeczpospolitej wzbudzał strach i szacunek. Trudno powiedzieć, co w jego legendzie miało większe znaczenie: poprowadzenie wojsk Rzeczpospolitej do zwycięstwa nad czterokrotnie liczniejszymi Rosjanami w bitwie pod Kłuszynem, czy też śmierć podczas odwrotu spod Cecory. Tak czy inaczej dzień 4 lipca 1610 r. i noc z 6 na 7 października 1620 r. przysłoniły resztę życia i niebanalną osobowość hetmana.

Po zwycięstwie pod Kłuszynem nad wielokrotnie liczniejszym, ale słabo wyszkolonym wojskiem Moskwy, bojarzy rosyjscy obwołali carem syna Zygmunta III Wazy - Władysława. 12 września 1610 roku wojska polskie przekroczyły moskiewskie mury, a 8 października hetman Stanisław Żółkiewski przybył na Kreml. Mimo początkowych sukcesów, nie udało się stworzyć Rzeczpospolitej Trojga Narodów, a okupację Moskwy przez Polaków, Rosjanie pamiętają do dziś. 4 listopada, w rocznicę wypędzenia Polaków z Moskwy, w Rosji obchodzi się Dzień Jedności Narodowej. W historii ich państwa miasto to zdobyte zostało tylko trzykrotnie: przez Napoleona, Tatarów i wojska hetmana Stanisława Żółkiewskiego.