"Schowa pan pół litra?". Przemyt kwitnie na granicach

Przemytników podzielić można na dwie kategorie: tych, którzy zbijają na swojej działalności fortunę i tych, którzy dorabiają na codzienne potrzeby. Aby zarobić fortunę, trzeba za jednym razem przewieźć kilka tysięcy paczek papierosów. Aby dorobić - wystarczy kilkanaście.

Ogólne statystyki robią wrażenie - lubelscy celnicy skonfiskowali w ubiegłym roku ponad 180 milionów papierosów, podkarpaccy przechwycili 35 milionów.

- Kiedyś paczki były wszędzie – wspomina dawne czasy jeden z przemytników w pociągu relacji Brześć-Terespol. Przemytnicy odkręcali siedzenia, demontowali ściany, upychali papierosy, gdzie tylko się dało. Wtedy pociąg nie kończył trasy w Terespolu, ale jechał aż do Siedlec. Po przejściu kontroli celnej przemytnicy wydobywali ze schowków towar, którego nie znaleźli celnicy, i wyrzucali przez okno. – Całą drogę kartony leciały – kończy opowieść polski przemytnik.

Dzisiaj kartony z okien lecą chwilę po tym, gdy pociąg przejeżdża Bug. - Ty wiesz, gdzie on raz karton rzucił? Na asfaltową drogę! – przemytnicy nabijają się z kolegi, który nie trafił tam, gdzie powinien. Przez okno wyrzucają oni pakiety, które składają się z kilku sklejonych ze sobą paczek papierosów. Stamtąd zabierają je ci, którzy towar przenoszą do kryjówek.

– Takie wyrzuty się zdarzają – potwierdza Dariusz Sienicki, rzecznik Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej. Przyznaje jednak, że nie jest to już najpopularniejsza forma przemytu.

- Ucywilizowali się. Zaczęli pytać innych, czy coś wezmą – stwierdza Marina, która granicę przekracza regularnie, kilka razy w miesiącu.

Nie zarabiają fortuny, mogą dorobić na codzienne wydatki. – Weźmie pan dwie paczki, albo chociaż jedną? – pyta mnie kobieta w średnim wieku na dworcu w Brześciu. Wyciąga papierosy marki Mińsk, jedne z najpopularniejszych, które są przemycane do Polski. Pasażerka obok mnie bierze dwie paczki i pół litra wódki, czyli tyle, ile jedna osoba może przez granicę przewieźć.

Przemycają wszyscy. Starsi i młodsi. Kobiety i mężczyźni. Polacy i Białorusini. Wchodzą do pociągu z pełnymi siatkami. Opłaca się, bo paczkę papierosów można na Białorusi kupić już za dwa złote. Po przewiezieniu przez granicę wartość wzrasta kilkukrotnie.

- Przyjeżdżają często. Dwa, nawet trzy razy dziennie – opisuje ich sposób działania Dariusz Sienicki. – Biorą tyle, ile mogą, czasem trochę więcej. Chowają w swoich rzeczach i przewożą - tłumaczy. To, co oddali, odzyskują już po przekroczeniu granicy. By odebrać towar, czekają w ustronnym miejscu nieopodal wyjścia.

Późniejszą sprzedaż tak przewiezionych towarów policja stara się zwalczać. Jednak kary nie są wystarczająco surowe, by odstraszyć przemytników. Grożą im jedynie mandaty lub grzywny.

- Odkąd zaostrzono kary za przemyt ludzi, tego problemu prawie nie ma – zauważa rzecznik. - Dawniej, jeszcze w latach - 90., to był na granicach poważny problem. Teraz grozi za to nawet osiem lat więzienia – tłumaczy. Aby wsadzić kogoś do więzienia za przemyt, należy udowodnić mu udział w zorganizowanej grupie przestępczej.

Wielki przemyt nie odbywa się na pieszych przejściach lub w pasażerskich pociągach. Na białoruskiej granicy dominują próby przemytu w towarowych pociągach. – Kontrabanda jest ukrywana w różnego rodzaju ładunkach: w drewnie, węglu, kruszywach i podwoziach wagonów – tłumaczy Dariusz Sienicki. Z Ukrainy przemyca się najczęściej przez zieloną granicę.

Pogranicznicy widzieli tysiące sposobów na przewóz tytoniowej kontrabandy z Białorusi. Przechwycili paczki papierosów ukryte w płytach meblowych (25 tysięcy paczek), w butlach na sprężony gaz ziemny (4,5 tysiąca paczek), a najczęściej znajdują je w specjalnie konstruowanych samochodowych schowkach, upchane pod tapicerkę, deskę rozdzielczą, a nawet do zbiornika na paliwo.

Miliony przemyconych papierosów oznaczają milionowe straty dla państwa. Do budżetu nie wpływają bowiem pieniądze z akcyzy. Szacuje się, że na kontrabandzie i nielegalnej produkcji państwo traci rocznie nawet sześć miliardów złotych.