Rzecznik RE: w marcu opinia Komisji Weneckiej dotycząca ustawy o TK

- Przyjęcie pełnej opinii w sprawie zapytania Polski na temat Trybunału Konstytucyjnego jest przewidziane w czasie następnej sesji Komisji Weneckiej w dniach 11-12 marca 2016 r. - poinformował w poniedziałek rzecznik Rady Europy Panos Kakaviatos.

Wiceprzewodnicząca Komisji Hanna Suchocka spodziewa się, że Komisja rozpocznie pracę nad polskim wnioskiem w przyszłym tygodniu. "Zasadą jest, że przyjmując wniosek o opinię Komisja wyznacza sprawozdawców - 5-6 osób - spośród członków Komisji, którzy przygotowują odpowiednią opinię. Z reguły powiązana jest z tym wizyta studyjna w danym kraju. Regułą bezwzględną jest też to, że członkowie Komisji z danego państwa nigdy nie są wyznaczani na sprawozdawców takiej opinii. Tekst projektu opinii przygotowanej przez sprawozdawców jest następnie dyskutowany i przyjmowany na posiedzeniu plenarnym Komisji Weneckiej' - napisała Suchocka w odpowiedzi na pytania dotyczące tej sprawy.

Rzecznik RE dodał, że tekst zapytania, skierowanego do Komisji przez szefa polskiego MSZ Witolda Waszczykowskiego, jest dostępny na stronie internetowej Komisji Weneckiej.

Komisja na swojej stronie internetowej w informacji datowanej na 23 grudnia podała, że minister spraw zagranicznych Polski zwrócił się do Komisji Weneckiej o opinię "w kwestiach konstytucyjnych zawartych w dwóch propozycjach do nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z 25 czerwca 2015 roku". "Obie propozycje zostały wprowadzone do porządku obrad polskiego parlamentu przez dwie grupy posłów, odpowiednio 2 i 15 grudnia 2015 r. (druki sejmowe nr 129 i 122)" - czytamy na stronie Komisji.

Suchocka również poinformowała, że wniosek Polski "został skierowany przed uchwaleniem i podpisaniem ustawy". Wyjaśniła, że praktyką Komisji jest, że opiniuje zarówno projekty, jak i uchwalone ustawy.

Druki sejmowe nr 129 i 122 zawierają teksty projektów zmian w ustawie o TK autorstwa posłów Kukiz'15 oraz posłów PiS przed pierwszymi czytaniami w Sejmie.

Projekt posłów Kukiz'15 (druk nr 129) zakłada, że "sędziów Trybunału wybiera indywidualnie, na dziewięcioletnie kadencje, Sejm większością 2/3 ustawowej liczby posłów; ponowny wybór do Trybunału jest niedopuszczalny". Sejm przeprowadził pierwsze czytanie tego projektu 17 grudnia i skierował do dalszych prac w komisji ustawodawczej.

Projekt posłów PiS (druk nr 122) został złożony w Sejmie 15 grudnia. Izba 17 grudnia przeprowadziła pierwsze czytanie; nowela (ze zmianami będącymi wynikiem prac sejmowych) została uchwalona 22 grudnia i przekazana prezydentowi do podpisu, po tym jak Senat nie zaproponował do niej poprawek. Prezydent podpisał nowelę w poniedziałek; tego dnia została też opublikowana w Dzienniku Ustaw i wraz z ogłoszeniem weszła w życie.

W poniedziałkowym komunikacie MSZ wyjaśnił, że pismo do Komisji Weneckiej "zostało wysłane 23 grudnia, bez załączników, w czasie, gdy jeszcze trwała procedura legislacyjna". "Obecnie, po przyjęciu ustawy przez parlament i podpisaniu jej przez prezydenta, treść dokonanych zmian będzie mogła zostać przetłumaczona i przekazana przez MSZ Komisji Weneckiej" - podkreślono. "MSZ zaprzecza bezpodstawnym informacjom podawanym przez niektóre media na temat rzekomego wprowadzenia w błąd Komisji Weneckiej" - czytamy w komunikacie.

W komunikacie z 24 grudnia MSZ poinformowało, że minister Waszczykowski wystąpił do Komisji Weneckiej o opinię "na temat zagadnień prawnych będących przedmiotem prac nad nowelizacją ustawy o Trybunale Konstytucyjnym".

"Minister Spraw Zagranicznych wskazuje w swym wystąpieniu, że zaistniałe kontrowersje polityczne wokół Trybunału ujawniły nie tylko wątpliwości interpretacyjne co do sformułowań obowiązującej obecnie ustawy o TK, ale również brak mechanizmów prawnych pozwalających rozwiązywać skomplikowane zagadnienia, jakie ostatnio ujawniły się w praktyce orzeczniczej Trybunału. W związku z tym zgłoszone zostały poselskie projekty nowelizacji ustawy. Minister Witold Waszczykowski zwraca się zatem do Komisji Weneckiej z wnioskiem o wyrażenie opinii na temat zaproponowanych przez Sejm rozwiązań prawnych w przekonaniu, że Trybunał Konstytucyjny jest jednym z ważnych elementów ładu instytucjonalnego Rzeczpospolitej i należy jak najszybciej zakończyć narosłe wokół niego kontrowersje" - napisano w komunikacie.

Komisja Europejska z niepokojem obserwuje zmiany dotyczące Trybunału Konstytucyjnego w Polsce, a 13 stycznia ta sprawa będzie omawiana na kolegium komisarzy - poinformowała w poniedziałek rzeczniczka KE.

- Komisja z niepokojem obserwuje zmiany konstytucyjne w Polsce - oświadczyła rzeczniczka.

Przypomniała, że pierwszy wiceprzewodniczący KE Frans Timmermans wystosował 23 grudnia list do polskich władz, w którym "domagał się dalszych informacji i zaangażowania Komisji Weneckiej", czyli Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo, która jest organem doradczym Rady Europy. - Podkreślił znaczenie rządów prawa jako jednej z wartości UE - dodała.

W tym liście do szefa MSZ Witolda Waszczykowskiego i ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry Timmermans wzywał polskie władze do nieprzyjmowania nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. "Oczekiwałbym, że ta ustawa nie zostanie ostatecznie przyjęta albo przynajmniej, że nie zostanie wdrożona, dopóki wszelkie kwestie dotyczące wpływu tej ustawy na niezawisłość i funkcjonowanie TK nie zostaną w pełni i adekwatnie ocenione" - napisał wówczas wiceszef KE.

W poniedziałek rzeczniczka KE powiedziała, że Komisja otrzymała 24 grudnia pierwszą odpowiedź w tej sprawie od polskich władz. - Wyjaśniono, że Polska konsultuje się teraz z Komisją Wenecką - dodała.

- Przewodniczący Jean-Claude Juncker umieścił tę sprawę w porządku obrad kolegium komisarzy na 13 stycznia, do pierwszej dyskusji i oceny na podstawie sprawozdania pierwszego wiceprzewodniczącego Timmermansa - poinformowała rzeczniczka.

Źródło w KE powiedziało PAP, że Komisja oczekuje od polskich władz bardziej szczegółowej odpowiedzi niż ta z 24 grudnia. Według niego Komisja zwróciła się do polskiego rządu, by złożył wyjaśnienia nie tylko w sprawie nowo przyjętych przepisów, ale także "w sprawie konfliktu między prezydentem a Trybunałem Konstytucyjnym dotyczącym zasadności czy też nie serii nowych nominacji członków tego Trybunału". - Polskie zapytanie do Komisji Weneckiej nie obejmuje obecnego konfliktu między Trybunałem Konstytucyjnym a prezydentem dotyczącego tych nominacji - zauważyło źródło.

Komisja Wenecka - Europejska Komisja na rzecz Demokracji poprzez Prawo - jest organem doradczym Rady Europy w sprawach konstytucyjnych. Jej członkami są działający we własnym imieniu eksperci z państw członkowskich, a wśród nich profesorowie uniwersyteccy, specjaliści w dziedzinie prawa publicznego i międzynarodowego, parlamentarzyści, urzędnicy. Rolą Komisji jest udzielanie państwom członkowskim opinii prawnych, a w szczególności wspieranie ich w procesie dostosowywania i udoskonalania prawa i struktur instytucjonalnych do standardów europejskich w obszarze demokracji, praw człowieka i rządów prawa.