Po raz czwarty wybraliśmy prezydenta
23 października Polacy po raz czwarty po
1989 roku wybierali prezydenta kraju, następcę sprawującego ten
urząd przez dwie kadencje Aleksandra Kwaśniewskiego. Były to piąte
od 1989 r. wybory głowy państwa, ale czwarte powszechne, w których
udział mogą wziąć wszyscy uprawnieni Polacy.
Według pierwszych, sondażowych wyników wybory prezydenckie wygrał Lech Kaczyński przed Donaldem Tuskiem. W zależności od ośrodka sondażowego Kaczyński uzyskał od 52,8 do 53,52% głosów, a Tusk od 47,2 do 46,48% głosów.
Gen. Wojciech Jaruzelski
Pierwszym prezydentem Polski (wówczas jeszcze Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej) po przełomie w 1989 r. został gen. Wojciech Jaruzelski. Wybory prezydenta były pierwszym istotnym wydarzeniem w historii kontraktowego Sejmu X kadencji.
Utworzenie urzędu prezydenta było jednym z uzgodnień Okrągłego Stołu. Prezydent miał być wybierany bezwzględną większością głosów przez Zgromadzenie Narodowe (połączone Sejm i Senat) i miał m.in. sprawować kontrolę nad zewnętrznym i wewnętrznym bezpieczeństwem państwa.
Urząd ten został stworzony z myślą o gen. Wojciechu Jaruzelskim. Strona opozycyjna zgodziła się, by prezydentem został przedstawiciel koalicji rządowej. Deklarowała jednocześnie, że jej parlamentarzyści będą głosować przeciw.
Wyboru dotychczasowego przywódcy PRL gen. Jaruzelskiego Zgromadzenie Narodowe dokonało 19 lipca 1989 r. zaledwie jednym głosem przewagi, dzięki głosom kilku parlamentarzystów Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego (OKP), czyli osób, które dostały się do parlamentu z listy Komitetu Obywatelskiego "Solidarność".
We wrześniu 1990 r. Sejm przyjął uchwałę o skróceniu kadencji prezydenta. Uznał, że wybory prezydenckie powinny się odbyć do końca roku i wprowadził do konstytucji zapis o powszechności tych wyborów.
Lech Wałęsa
9 grudnia 1990 r. na prezydenta wybrany został Lech Wałęsa. W I turze Wałęsa uzyskał 40 proc. głosów, a drugie miejsce zajął bliżej nieznany Polak z Kanady - Stanisław Tymiński. W drugiej turze Wałęsa zdecydowanie pokonał Tymińskiego.
Trzecie miejsce za Wałęsą i Tymińskim zajął ówczesny premier Tadeusz Mazowiecki. Po przegranej złożył dymisję swojego gabinetu. 22 grudnia 1990 r. Zgromadzenie Narodowe przyjęło przysięgę nowego prezydenta Lecha Wałęsy.
Aleksander Kwaśniewski
W następnych wyborach w 1995 r. najwyższy urząd w państwie objął Aleksander Kwaśniewski. O jego zwycięstwie nad Lechem Wałęsą w drugiej turze - 19 listopada 1995 r. - zadecydowało niewiele ponad 600 tys. głosów. W wyborach uczestniczyło ponad 19 mln Polaków. Uprawnionych do głosowania było przeszło 28 mln.
Chęć ubiegania się o fotel prezydencki w 1995 r. zgłosiło 30 kandydatów, wymaganą przez ordynacją wyborczą liczbę 100 tys. podpisów zebrało 17. Przed I turą zrezygnowali z kandydowania Leszek Moczulski, Marek Markiewicz, Bogdan Pawłowski i Lech Kaczyński.
W pierwszej turze wyborów 5 listopada 1995 r. najwięcej głosów - ponad 35% - uzyskał Kwaśniewski, a Wałęsa - 33%. Najmniej zaś Leszek Bubel - 0,04%. Największym konkurentem obu kandydatów okazał się Jacek Kuroń, który zdobył 9,22% głosów.
W drugiej turze - 19 listopada 1995 r. - na Kwaśniewskiego głosowało ponad 9,7 mln wyborców, czyli 51,72%. Lech Wałęsa uzyskał ok. 9,058 mln głosów - 48,28%. Frekwencja wyniosła 68,23%.
W 2000 r. o najwyższy urząd w państwie ubiegało się 13 kandydatów: Dariusz Grabowski, Piotr Ikonowicz, Jarosław Kalinowski, Janusz Korwin-Mikke, Marian Krzaklewski, Aleksander Kwaśniewski, Andrzej Lepper, Jan Łopuszański, Andrzej Olechowski, Jan Olszewski, Bogdan Pawłowski, Lech Wałęsa i Tadeusz Wilecki.
Po raz drugi Kwaśniewski
Wybory prezydenckie w 2000 r. wygrał w I turze Aleksander Kwaśniewski, uzyskując 53,90% poparcia. Uprawnionych do głosowania było ponad 29 mln Polaków, wzięło w nich udział prawie 17,8 mln wyborców. Frekwencja wyniosła 61,12%.
Drugie miejsce w wyborach prezydenckich w 2000 r. zajął Andrzej Olechowski z wynikiem 17,30%, trzecie Marian Krzaklewski, na którego oddano 15,57% głosów, czwarte - Jarosław Kalinowski, z 5,95-proc. poparciem.
Drugą i ostatnią swoją kadencję jako prezydent Kwaśniewski rozpoczął 23 grudnia 2000 r. Kadencja prezydenta rozpoczyna się w dniu złożenia przez niego przysięgi przed Zgromadzeniem Narodowym (połączone Sejm i Senat). Obecna kadencja Kwaśniewskiego upływa 23 grudnia.
W tegorocznych wyborach prezydenckich, których pierwsza tura odbyła się 9 października, Państwowa Komisja Wyborcza zarejestrowała 16 kandydatów: Marka Borowskiego, Henrykę Bochniarz, Leszka Bubla, Włodzimierza Cimoszewicza, Macieja Giertycha, Liwiusza Ilasza, Lecha Kaczyńskego, Jarosława Kalinowskiego, Janusza Korwin-Mikkego, Andrzeja Leppera, Daniela Podrzyckiego, Jana Pyszkę, Zbigniewa Religę, Adama Słomkę, Donalda Tuska i Stanisława Tymińskiego. Jednak w pierwszej turze o najwyższy urząd w państwie ubiegało się 12 kandydatów - po tragicznej śmierci Podrzyckiego oraz wycofaniu się ze startu w wyborach Religi i Cimoszewicza oraz M. Giertycha.
Do drugiej tury wyborów przeszli Donald Tusk i Lech Kaczyński. Tusk uzyskał 36,33% głosów, a Kaczyński 33,10% głosów.