Żmija wyhodowana na własnym łonie
Na początku XX wieku w carskiej Rosji nad bezpieczeństwem imperium czuwała Ochrana - wszechwładna tajna policja polityczna. Było to swoiste państwo w państwie, które w dążeniu do kontrolowania wszystkich i wszystkiego, wyhodowało żmiję na własnym łonie. Tą żmiją był Jewno Azef, szef organizacji bojowej Partii Socjalistów-Rewolucjonistów (zwanych w skrócie eserowcami).
To właśnie dzięki pomocy ze strony Ochrany, Azef stanął na czele lewicowej bojówki. Tajna policja chciała dzięki niemu kontrolować poczynania ekstremistów, ale Azef okazał się zręcznym manipulatorem i umiejętnie zwodził potężnych protektorów. Osobiście przygotowywał liczne zamachy, z których wiele było udanych, m.in. na wielkiego księcia Sergiusza i ministra spraw wewnętrznych gen. Wiaczesława Plehwego. Jednocześnie wciąż był współpracownikiem Ochrany, pobierając astronomiczne jak na owe czasy uposażenie.
Zdemaskowany został dopiero w 1908 roku, po pięciu latach prowadzenia terrorystycznej działalności. Początkowo nikt z eserowców nie mógł uwierzyć w jego agenturalne uwikłanie. Ostatecznie Azefa pogrążył były oficer Ochrany, który już kilka lat wcześniej ostrzegał przed nim swoich przełożonych. Azef musiał uciekać z Rosji - zmarł w zapomnieniu na obczyźnie w 1918 roku.
Na zdjęciu: parada wojskowa w Moskwie w 1900 roku.