Komu potrzebne szkolenia obronne? "Wystarczy wyłączyć Polakom prąd i mielibyśmy wojnę domową"

- Powiem w krótkich, żołnierskich słowach: jesteśmy w czarnej d..., wystarczy, żeby padł prąd. Trzy dni bez energii i mamy na ulicach zamieszki, wojnę o zapasy, o wodę itd. - mówi bez ogródek ekspert. Jego zdaniem, współczesny komfort życia Polaków i zaufanie do technologii rozleniwiły ludzi i pozbawiły podstawowych umiejętności radzenia sobie.

Dlatego rozmówca WP uważa, że szkolenia obronne, które zaproponowali w czwartek szefowie MON oraz szef Sztabu Generalnego gen. Wiesław Kukuła, są bardzo potrzebne. Momentalnie znaleźli się też chętni. Jak dowiaduje się WP - już kilka godzin po konferencji generała na szkolenie zapisało się ponad 1200 osób. W pilotażu szkoleń obronnych przygotowano ponad 25 tys. miejsc na zajęciach.

Zdaniem instruktora survivalu, inicjatywa wojska to jedna z nielicznych okazji, by w praktyce uświadomić sobie, jak kruche jest nasze poczucie bezpieczeństwa. - Większość dorosłych nie potrafi rozpalić ogniska ani zdobyć wody spoza wodociągu. Nie ma zapasów w domu, auta tankują kiedy świeci się rezerwa. Nie wiedzą, jak reagować, gdy zawiedzie system. Polacy nie są przygotowani do żadnego działania kryzysowego. To nie brak siły, tylko brak wiedzy i nawyków - ocenia.

Pierwsze szkolenia zaplanowane są na 22 listopada i obejmują cztery typy ośmiogodzinnych kursów - bezpieczeństwa, przetrwania, medyczny i cyberhigieny. Uczestnicy mają nauczyć się, jak przygotować siebie i dom na sytuacje kryzysowe, jak udzielić pierwszej pomocy, jak reagować na realne zagrożenia oraz jak chronić dane i tożsamość w sieci. Zapisywać można się przez formularz internetowy i aplikację mObywatel.

Zdaniem rozmówcy, jednodniowe szkolenie, trwające osiem godzin, potrafi otworzyć oczy i "pokazać, co się dzieje między linijkami codziennego komfortu". I nawet jeśli ktoś nie wiąże swojej przyszłości z armią, to sam fakt zobaczenia takich prostych technik może skłonić go do przygotowania zapasów i alternatywnych źródeł energii.

- Po całym takim dniu szkolenia z wojskiem, na którym są różne elementy praktyczne, ludziom po prostu otwierają się oczy. Bo reszta to kwestia tylko treningu – mówi Szlendak. Jako przykład podaje brak umiejętności posługiwania się kompasem czy rozpalania ognia bez użycia zapalniczki. - Dorośli nie potrafią nawet trzymać kompasu płasko, trzymają go jak telefon komórkowy. A rozpalenie ognia krzesiwem to już jest gigantyczny problem - zauważa. Podkreśla, że to obserwacje z prowadzonych przez niego zajęć.

Instruktor wskazuje, że szkolenia obronne są potrzebne, bo część osób już za późno uświadamia sobie własne braki. Jego zdaniem, szkolenia mogą stanowić impuls do samodzielnej nauki i przygotowania podstawowych zapasów na nieprzewidziane okoliczności.

Szlendak przyznaje, że współczesny komfort życia rozleniwił społeczeństwo. - Żyjemy bardzo wygodnie. Tak ufamy technologii i cyfryzacji, że zatracamy podstawowe zmysły - ocenia. Jako przykład podaje umiejętność rozpalania ognia, która - choć kojarzy się z czymś banalnym - w praktyce dla większości osób jest barierą nie do przejścia.

- 90 proc. ludzi nie ma pojęcia, że istnieją różne typy ognisk, dopasowane do warunków i celu: czy to sytuacja kryzysowa, czy piknik z rodziną, czy grill na działce. Dziś, nawet mając zapalniczkę, w lekko wilgotnym środowisku 80 procent dorosłych nie jest w stanie utrzymać ogniska przez 10 minut - mówi instruktor.

Kryzysem na miarę wojny może być brak prądu lub wody

Szlendak ostrzega przy tym, że potencjalny kryzys nie musi mieć nic wspólnego z wojną. - Chodzi o zwykłą awarię prądu. Przez to, że ludzie są tak wygodni i w ogóle nieprzygotowani do jakiegokolwiek działania krytycznego, w trzy dni mielibyśmy wojnę domową - utrzymuje. - Ludzie nie mają zapasów, nie wiedzą, jak pozyskać wodę spoza wodociągu, nie mają pojęcia nawet, jak ognisko rozpalić - dodaje.

Przywołuje przykład awarii wodociągu w Otwocku. - Do wsparcia tego miasta musiały przyjeżdżać cysterny z mniejszych miejscowości, nawet z Lubelszczyzny. Chełm wysłał trzy, Kraśnik dwie. Miasto pod Warszawą nie było w stanie samodzielnie zabezpieczyć swoich mieszkańców. To pokazuje skalę problemu - mówi. - A jeszcze mieszkańcy mieli pretensje, że nikt im nie powiedział, że nastąpi awaria. Zostali poinformowani alertem RCB - dodaje.

Dlatego, jego zdaniem, edukacja - w każdej formie - jest zasadna. Choćby po to, by część społeczeństwa "obudziła się" i zawczasu przygotowała choć minimalne zapasy lub alternatywę dla energii elektrycznej. - Wtedy w sytuacji krytycznej taka osoba nie będzie tą, która po dwóch dniach chodzi głodna, zaczyna kraść i tworzyć konflikty na ulicy - podkreśla Szlendak.

Dodajmy, że gen. Wiesław Kukuła oraz liczni eksperci wojskowi wyraźnie rozgraniczają szkolenia obronne dla cywili od systemu budowy realnej rezerwy armii. Wariant powszechnych szkoleń ma być realizowany w trybie jednodniowym i bliżej mu do pikniku z wojskiem. Jednak gen. Kukuła ogłosił też przygotowanie ochotniczych szkoleń dla studentów (dwa dni na miesiąc i pełny miesiąc raz w roku). Osoba, kończąca to szkolenie uzyska stopień oficerski na koniec studiów oraz po zdaniu egzaminu.

Zapowiedzi dotyczące szkoleń "dla każdego dorosłego mężczyzny" pojawiały się ostatnio zarówno u premiera Donalda Tuska, jak i szefa MON Władysława Kosiniaka-Kamysza. Według premiera, w 2027 r. Polska miałaby osiągnąć zdolność do przeszkolenia 100 tys. ochotników rocznie. Eksperci, jak ppłk rez. Piotr Lewandowski podkreślali niedawno, iż to nadal jedynie deklaracje polityczne.

Warto przypomnieć, że w Polsce już teraz funkcjonuje "dobrowolna zasadnicza służba wojskowa". To miesięczne szkolenie ogólne i trwające do 11 miesięcy szkolenie specjalistyczne, za które miesięcznie otrzymuje się 6300 zł. Zakończone jest przysięgą żołnierską. Wprowadziła je Ustawa o Obronie Ojczyzny z 2022 r.

Tomasz Molga, dziennikarz Wirtualnej Polski