Irlandia Północna: nowa fala terroru starego konfliktu
Prawdziwa IRA i Kontynuacja IRA – to organizacje, które w ciągu ostatnich dni przypomniały Brytyjczykom i Irlandczykom najgorsze chwile trwającego między nimi od kilku stuleci konfliktu. Czy ostatnie zamachy, w których ranny został również Polak, przerwą budowany od 11 lat pokój?
Początek konfliktu w Irlandii Północnej sięga średniowiecza. Jednak do najostrzejszych starć w Ulsterze dochodziło od lat 70. do 90. XX wieku, kiedy niemal codziennie ginęli ludzie. Zamachy bombowe, polityczne zabójstwa, ostrzeliwanie domów podzieliły irlandzkie miasta murami i drutem kolczastym.
Obie strony konfliktu dokonywały licznych zbrodni. Katolicka mniejszość dążyła do przyłączenia Ulsteru do Republiki Irlandii. Protestanci byli wierni Koronie Brytyjskiej. Tarcia między ludnością miały jednak nie tylko podłoże religijne, istniał także podział na bogatych i biednych. Szefowie, właściciele, urzędnicy, władza, policja – byli w większości protestantami.
W 1998 roku władze Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej podpisały porozumienie pokojowe, tzw. wielkopiątkowe. Wydawało się, że to zakończy trwający od kilkuset lat konflikt. Jednak nie wszyscy członkowie IRA poparli rozejm. Część postanowiła kontynuować walkę, m.in. Prawdziwa IRA i Kontynuacja IRA. To właśnie te organizacje są odpowiedzialne za ostatnie ataki w Antrim i Craigavon, gdzie zginęli dwaj brytyjscy żołnierze i policjant, a cztery osoby zostały ranne – w tym polski dostawca pizzy.
Prawdziwa IRA (Real IRA – RIRA)
Paramilitarna organizacja, która powstała przez rozłam w Tymczasowej IRA w 1997 roku. Kilka miesięcy później Tymczasowa IRA zaakceptowała Porozumienie Wielkopiątkowe. Zgodnie z jego postanowieniami Irlandia Północna miała pozostać częścią Zjednoczonego Królestwa, a strony porozumienia wyrzekały się przemocy. Komitet Suwerenność 32 Hrabstw, polityczne skrzydło Real IRA, odrzuciło pokój i domagało się pełnej niepodległości dla Ulsteru.
RIRA została założona przez Michaela McKevitta, byłego kwatermistrza Tymczasowej IRA, który był odpowiedzialny za uzbrojenie organizacji. Jego żona, Bernadett Sands-McKevitt, stojąca na czele Komitetu Suwerenność 32 Hrabstw, jest młodszą siostrą Bobby’ego Sands -pisarza i członka IRA, zmarłego podczas głodówki w więzieniu. Sands domagał się uznania statusu więźnia politycznego, wraz z nim zmarło wówczas dziewięciu innych ludzi.
Rok po założeniu Real IRA dokonała jednego z najbardziej krwawych zamachów w historii konfliktu w Irlandii Północnej. Bomba podłożona w samochodzie w centrum miasteczka Omagh zabiła 29 osób, a 200 raniła. Celem miał być budynek sądu, jednak gdy zamachowcy nie znaleźli wolnego miejsca parkingowego, odstawili samochód 400 metrów dalej. Policja, poinformowana telefonicznie o planowanym ataku, zamknęła część terenu wokół sądu, w rzeczywistości przybliżając ludzi do bomby.
W 2000 roku RIRA wróciła do stosowania przemocy, dokonując serii zamachów, m.in. nieudanego ataku bombowego na bazę wojskową w Londonderry oraz siedzibę główną brytyjskiego wywiadu MI6 w Londynie. W 2001 roku 14-letni chłopiec oślepł i stracił rękę przez eksplozję zamaskowanej bomby RIRA. W tym samym roku zaatakowano również londyńskie centrum stacji telewizyjnej BBC.
W sierpniu 2003 roku sąd w Dublinie skazał Michaela McKevitta na 20 lat więzienia za kierowanie grupą terrorystyczną. Sam McKevitt utrzymywał, że jest jedynie biznesmenem, a proces to polityczny spektakl. Mimo skazania swojego przywódcy, RIRA nie zaprzestała działalności i do 2007 roku przeprowadziła kilkanaście ataków w Irlandii Północnej.
W 2008 roku organizacja przeszła reorganizację i wydała komunikat, że jest „gotowa do wojny”. W tym samym roku aresztowano na Litwie członka RIRA, który próbował kupić broń.
Kontynuacja IRA (Continuity IRA – CRIA)
Frakcja została założona w 1986 roku, po tym jak Tymczasowa IRA zdecydowała się zacząć walczyć legalnymi metodami, a jej przedstawiciele zasiedli w irlandzkim parlamencie. Na czele Kontynuacja IRA stanęła siedmioosobowa rada wojskowa. Do podziału doszło również w politycznym skrzydle organizacji, partii Sinn Fein. Powstała republikańska Sinn Fein, której przewodził Ruairi O'Bradaigh, były szef sztabu IRA.
O organizacji zaczęło być głośno dopiero po 1994 roku. Wówczas Tymczasowa IRA ogłosiła zawieszenie broni, ale Kontynuacja nie miała zamiaru iść w ślady starszej siostry. Finansowana przez zwolenników ze Stanów Zjednoczonych zaczęła się dozbrajać. Część jej arsenału stanowił spadek po Tymczasowej IRA, organizacja kupowała też broń na Bałkanach.
Kontynuacja przeprowadziła kilka zamachów bombowych. Głównie na brytyjskie służby bezpieczeństwa i paramilitarne grupy ulsterskich unionistów.
Obie grupy są ze sobą ściśle powiązane. Kontynuacja m.in. rekrutowała i szkoliła niektórych członków Prawdziwej IRA. Obie organizacje są też oceniane przez brytyjski kontrwywiad jako: „aktywne, niebezpieczne i zdolne do użycia przemocy”.
Małgorzata Pantke, Wirtualna Polska
Na podstawie: "Polityka międzynarodowa 1945-2002" P. Calvocoressi, www.news.bbc.co.uk oraz Wikipedii.
