Duma przyjęła ustawę. Koniec porozumienia Rosji z USA ws. plutonu

• Duma Państwowa zatwierdziła wycofanie Rosji z porozumienia z USA o utylizacji plutonu.
• Porozumienie PMDA z 2000 r. miało na celu redukcję zapasów plutonu po zimnej wojnie.
• Rosja uzasadnia decyzję działaniami USA, które według niej naruszają strategiczną równowagę.

W środę niższa izba rosyjskiego parlamentu, czyli Duma Państwowa, oficjalnie poparła wycofanie się Rosji z porozumienia ze Stanami Zjednoczonymi, które miało na celu ograniczenie ogromnych zapasów plutonu pozostałych po tysiącach głowic nuklearnych z czasów zimnej wojny.

Porozumienie dotyczące zarządzania i utylizacji plutonu (PMDA), podpisane w 2000 r., zobowiązywało zarówno Rosję, jak i Stany Zjednoczone do utylizacji co najmniej 34 ton plutonu wykorzystywanego do celów wojskowych. Według amerykańskich urzędników taka ilość plutonu wystarczyłaby do produkcji nawet 17 tys. głowic nuklearnych. Porozumienie weszło w życie w 2011 r.

W rosyjskiej nocie dotyczącej ustawy o wycofaniu się z porozumienia podkreślono: "Stany Zjednoczone podjęły szereg nowych działań antyrosyjskich, które zasadniczo zmieniają równowagę strategiczną panującą w momencie podpisania porozumienia i stwarzają dodatkowe zagrożenia dla stabilności strategicznej" - jak wynika z dokumentu.

Po zakończeniu zimnej wojny zarówno Moskwa, jak i Waszyngton rozbroiły tysiące głowic nuklearnych, pozostając jednak z dużymi zapasami plutonu przeznaczonego do celów wojskowych. Przechowywanie tego materiału było kosztowne i wiązało się z ryzykiem proliferacji. Celem PMDA było unieszkodliwienie plutonu wojskowego poprzez przekształcenie go w bezpieczniejsze formy, takie jak paliwo mieszane (MOX), lub przez napromieniowanie plutonu w reaktorach na prędkich neutronach, co pozwalało na produkcję energii elektrycznej.

W 2016 r. Rosja zawiesiła realizację porozumienia, tłumacząc to wprowadzeniem przez USA sankcji oraz innymi działaniami uznanymi za nieprzyjazne, w tym rozszerzeniem NATO i zmianami w sposobie utylizacji plutonu przez Stany Zjednoczone. Rosja argumentowała wtedy, że USA nie przestrzegały ustaleń, ponieważ bez jej zgody zdecydowały się na rozcieńczanie plutonu i jego utylizację.

Obecnie Rosja i Stany Zjednoczone pozostają największymi mocarstwami nuklearnymi na świecie. Według danych Federacji Amerykańskich Naukowców (FAS), łącznie dysponują ok. 8 tys. głowic nuklearnych. To znacznie mniej niż w szczytowym okresie 1986 r., kiedy liczba głowic sięgała 73 tys.