Był tam protest przeciw wycince Puszczy, będzie pomnik ministra Szyszki. Wiemy, kto i za ile go zbuduje

Czerlonka. Mała, cicha wieś w Puszczy Białowieskiej na terenie chronionym przez UNESCO. Latem 2017 r. zrobiło się o niej głośno w Polsce i na świecie. W proteście przeciwko gigantycznej wycince drzew w okolicznych lasach ekolodzy przypięli się łańcuchami do ciężkiego sprzętu drwali. Zostali wprawdzie spacyfikowani przez policję, ale ich akcja przyczyniła się do tego, że sprawą wycinki w przyspieszonym trybie zajął się Trybunał Sprawiedliwości UE. I nakazał polskiemu rządowi wstrzymanie wyrębu. A gdy to nie podziałało - zagroził karami finansowymi.

Jak dowiedziała się Wirtualna Polska, to właśnie w Czerlonce ma stanąć niebawem pomnik prof. Jana Szyszki.

To on, jako minister środowiska w rządzie PiS, zezwolił na wycinkę Puszczy Białowieskiej. Przekonywał przy tym, że Puszcza to właściwie dzieło ludzi i że tylko drwale mogą uratować ją przed ekspansją korników. Afera wokół wyrębu Puszczy zakończyła jego karierę polityczną. Po rekonstrukcji rządu w styczniu 2018 r. stracił fotel ministra. Zmarł w październiku 2019 r.

Pomnik na cześć byłego ministra postawi w Czerlonce Ekologiczne Forum Młodzieży, nazywane kiedyś "młodzieżówką Szyszki". Powstało ono z inicjatywy księdza Tomasza Duszkiewicza – towarzysza Szyszki z polowań i szarej eminencji Lasów Państwowych. Organizacja miała być początkowo "społeczną" przeciwwagą dla obrońców Puszczy Białowieskiej, dziś chce walczyć ze wszystkimi "ekoterrorystami" (jak ks. Duszkiewicz nazywa obrońców przyrody). Jej motto to: "Czyńcie sobie ziemię poddaną. Przyroda ma służyć człowiekowi".

Według ustaleń Wirtualnej Polski Ekologiczne Forum Młodzieży ma już pieniądze na budowę monumentu upamiętniającego Szyszkę. Jeszcze w lutym 2021 r. organizacja wystąpiła do fundacji kontrolowanego przez państwo koncernu KGHM Polska Miedź o "dofinansowanie budowy pomnika, którego częścią będą dwie postacie w osobie pierwszego Dyrektora lasów Adama Loreta oraz Prof. Jana Szyszko". Uzasadniała, że obaj działali "na rzecz ochrony środowiska i ochrony łowiectwa".

Dwa dni po otrzymaniu wniosku Fundacja KGHM przyznała Ekologicznemu Forum Młodzieży dotację - 163 695 zł. Dokładnie tyle, ile - według wyliczeń EFM - ma wynieść koszt budowy pomnika.

Miejsce kontemplacji ziemi poddanej

Monument upamiętniający Jana Szyszkę i Adama Loreta stanie przy kaplicy, którą od kilku lat buduje Ekologiczne Forum Młodzieży.

Jak deklarował ks. Duszkiewicz, ma to być miejsce, gdzie będzie można "kontemplować i głosić całemu światu ideę", że to człowiek jest najważniejszym ze wszystkich stworzeń i "przyroda powinna służyć właśnie człowiekowi". I gdzie leśnicy i myśliwi zostaną zawierzeni Matce Boskiej Fatimskiej. Uroczyste otwarcie kaplicy przewidywane jest na 2024 rok, w 100-lecie Lasów Państwowych. To głównie z pieniędzy Lasów finansowana jest budowa kaplicy. Jak ujawnili dziennikarze Onetu i "Gazety Wyborczej", Ekologiczne Forum Młodzieży kilkakrotnie zwracało się o finansowe wsparcie tej inwestycji do Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku.

Od 2016 r. szefem białostockiej RDLP jest Andrzej Nowak, kiedyś oddany współpracownik ministra Szyszki. Jedną z jego pierwszych decyzji kadrowych było zatrudnienie w RDLP ks. Duszkiewicza (jako odpowiedzialnego za "współpracę z otoczeniem regionalnym"). Pracę w nadleśnictwach podlegających RDLP dostała też Marcelina Puchalska, formalna szefowa Ekologicznego Forum Młodzieży.

Według dziennikarzy Onetu prośby EFM o dotacje Nowak również traktował przychylnie. Przesyłał je do podlegających mu nadleśnictw, rekomendując udzielenie wsparcia. Od 2018 roku do lata 2021 r. nadleśnictwa przelały na konto EFM co najmniej 217,5 tys. zł. Najwięcej (aż 50 tys. zł) wyłożyło nadleśnictwo Augustów, którego szef Wojciech Szostak zasiada we władzach Ekologicznego Forum Młodzieży.

Organizację wspierały jednak nie tylko nadleśnictwa podlegające RDLP w Białymstoku. Jak ustaliła Wirtualna Polska, kilka nadleśnictw z obszaru działania RDLP w Toruniu w latach 2018-19 przekazało jej 60 tys. zł. Nadleśnictwa podlegające RDLP w Szczecinie w latach 2021-22 wsparły EFL kwotą 18 tys. zł. Nadleśnictwa nadzorowane przez RDLP w Lublinie w 2019 i 2021 r. wyłożyły łącznie 16 tys. zł , a nadzorowane przez RDLP w Olsztynie – 9 tys. zł w 2021 r. Znaczna część z tych kwot miała zostać przeznaczona na budowę kaplicy w Czerlonce.

Dotacje na rzecz Ekologicznego Forum Młodzieży mogły przekazywać także nadleśnictwa z innych rejonów Polski (łącznie w całym kraju jest ich 429). W odpowiedzi na pytania Wirtualnej Polski pięć Regionalnych Dyrekcji lasów Państwowych (z Warszawy, Krosna, Radia, Zielonej Góry i Białegostoku) stwierdziło jednak, że nie ma możliwości sprawdzenia, czy podlegające im nadleśnictwa udzielały komuś wsparcia finansowego. Trzy RDLP (Gdańsk, Katowice, Kraków) w ogóle nie udzieliły nam odpowiedzi. Tylko pięć zadeklarowało, że nadleśnictwa z ich obszaru nie wspierały EFM.

Działka poddana EFM

W maju 2021 r., za pieniądze od darczyńców (czyli głównie Lasów Państwowych), Ekologiczne Forum Młodzieży kupiło działkę w miejscowości Mielnik, kilkadziesiąt kilometrów od Czerlonki.

I zaproponowało Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku zamianę nieruchomości: 3,2 hektara w Mielniku, wśród pól i lasów za 0,36 hektara we wsi, w Czerlonce.

Eksperci Lasów ocenili, że działki mają porównywalną wartość. W listopadzie 2021 roku dyrektor Andrzej Nowak wyraził zgodę na zamianę. Umowę zawarto w lutym 2022 r. Od pół roku Ekologiczne Forum Młodzieży jest więc właścicielem i działki i budowanej na niej kaplicy.

– To może być zaskoczenie dla moich kolegów leśników. Gdy rozmawialiśmy o kaplicy w ubiegłym roku, mówili o niej jak o swojej, leśniczej. Niektórzy tłumaczyli, że mają dobre kontakty z RDLP w Białymstoku – więc dla podtrzymania tych dobrych relacji wpłacą pieniądze na budowę w Czerlonce albo przekażą jakieś dary na wyposażenie kaplicy – tak jakby to była inwestycja białostockich Lasów. A teraz, gdy budowa kaplicy dobiega końca, okazuje się że w całości jest ona własnością fundacji ks. Duszkiewicza – mówi nam były leśnik, który wciąż się spotyka z ludźmi z Lasów na imprezach myśliwskich.

 Szara eminencja Lasów i "młodzieżówka Szyszki"

Nie wiadomo jednak, czy leśnikom, którzy chcą mieć dobre układy w Lasach, bardziej niż na relacjach z kierownictwem RDLP w Białymstoku nie zależy właśnie na relacjach z ks. Duszkiewiczem. Bo to on jest tam szarą eminencją i to on ma "przełożenie polityczne".

 Kiedyś jeździł na polowania z Janem Szyszką, ma dobre relacje z byłym szefem MSWiA Jarosławem Zielińskim, a wśród duchownych - z o. Tadeuszem Rydzykiem i biskupem seniorem diecezji drohiczyńskiej Antonim Dydyczem. Kilka miesięcy po wygranej PiS w wyborach 2015 roku został duszpasterzem Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, a potem kapelanem całych Lasów. W styczniu 2017 r. Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku zatrudniła go na "stanowisku ds. współpracy z otoczeniem regionalnym".

W czerwcu 2017 roku, w czasie sporu o wycinkę Puszczy Białowieskiej, z jego inicjatywy odbywa się w Hajnówce "I Ekologiczne Forum Młodzieży". Impreza ma pokazać, że nie wszyscy młodzi ludzie protestują przeciwko wyrębowi Puszczy – są też tacy, którzy popierają w tej sprawie ministra Szyszkę i dyrekcję Lasów Państwowych. Przyjeżdża kilkaset osób. Jak ujawni później OKO.press to głównie uczniowie szkół leśnych, a za ich przyjazd i noclegi płacą Lasy Państwowe. Prorządowe media przedstawiają jednak Forum jako obywatelską inicjatywę.

Po zjeździe w Hajnówce pod szyldem "Ekologicznego Forum Młodzieży" zaczyna działać niewielka grupka osób, na czele z 25-letnią wówczas Marceliną Puchalską.

Puchalska od lat zna się z księdzem Duszkiewiczem, często jeździ z nim na polowania, jej wypowiedzi to często "kopiuj-wklej" z wypowiedzi Duszkiewicza. Od 2017 r. pracuje w kolejnych jednostkach podlegających RDLP w Białymstoku (obecnie na stanowisku leśniczego w leśnictwie Turowo).

W grudniu 2017 r., gdy pojawiają się plotki, że minister Szyszko straci fotel w rządzie, a jego ministerstwo zostanie połączone z resortem rolnictwa, EFM zaczyna zbierać podpisy pod wnioskiem o referendum w sprawie wzmocnienia pozycji Ministerstwa Środowiska. Puchalska tłumaczy w mediach, że "trzeba bronić się przed zakamuflowanym działaniem grup liberalno-lewackich zmierzających do niszczenia polskiej tożsamości". I że tylko "Ministerstwo Środowiska jest gwarantem zasady czynienia sobie ziemi poddanej".

W styczniu 2018 r., gdy Szyszko jednak wypada z rządu, Puchalska pisze w liście do Jarosława Kaczyńskiego: "Pana tak otorbiło lewactwo, że Pan nie jest w stanie odróżnić, co jest normalnością, a co nienormalnością". Informuje prezesa PiS, że "Ekologiczne Forum Młodzieży – młodzież z całej Polski" zbiera podpisy w obronie ministra Szyszki i jego resortu, że wspiera ich "ośrodek toruński i inne media prawicowe", i że nikt ich nie zatrzyma.

To był ten list:

Od lutego 2018 r. Ekologiczne Forum Młodzieży działa już jako zarejestrowana formalnie fundacja. Jej prezesem jest Marcelina Puchalska, ks. Duszkiewicz zasiada w radzie.

Po śmierci Jana Szyszki fundacja ustanowiła nagrodę jego imienia. Pierwszym laureatem został o. Tadeusz Rydzyk. Później nagrodą uhonorowano także Andrzeja Nowaka – dyrektora RDLP w Białymstoku i Andrzeja Koniecznego, byłego dyrektora generalnego Lasów Państwowych (stracił stanowisko, gdy media ujawniły, że na bardzo korzystnych warunkach odkupił nieruchomość od Lasów).

Niechciany pomnik Szyszki

Pomnik, który EFM chce postawić w Czerlonce, nie będzie pierwszym pomnikiem Jana Szyszki w Polsce. Wcześniej na pomysł uhonorowania byłego ministra wpadli leśnicy z Małopolski.

Jak ujawnił Onet, kilka lat temu Jan Kosiorowski, kierujący wówczas Regionalną Dyrekcją Lasów Państwowych w Krakowie, wraz z grupą kolegów - leśników założył Fundację "Dla Niepodległej". Jej donatorami były… nadleśnictwa podlegające krakowskiej RDLP. Przekazały fundacji łącznie 720 tys. zł.

Fundacja miała wybudować kaplicę w Puszczy Niepołomickiej, ale ostatecznie tego celu nie udało jej się zrealizować. Ufundowała za to za pomnik Jana Szyszki.

Dwumetrowy monument z brązu pierwotnie miał stanąć przy deptaku w Krynicy. Gdy okazało się to niemożliwe, fundacja chciała postawić go w uzdrowisku Wysowa-Zdrój, ale wobec społecznego oporu porzuciła także ten plan.

Ostatecznie na postawienie figury zgodziły się władze Jarocina. Burmistrz miasta Adam Pawlicki, w rozmowie z Wirtualną Polską tłumaczył, że Szyszko był jednym z najwybitniejszych ministrów i bardzo przysłużył się Polsce, wprowadzając prawo ułatwiające wycinkę drzew (tzw. lex Szyszko). W rozmowie z PAP Pawlicki przekonywał z kolei, że były minister podjął bardzo odważną walkę ze szkodnikiem drzew w Puszczy Białowieskiej.

Pomnik Jana Szyszki w Jarocinie został odsłonięty 27 czerwca br. W nocy z 16 na 17 lipca ktoś oblał go czerwoną farbą.

Bianka Mikołajewska, dziennikarka Wirtualnej Polski