Barbórka, czyli Dzień Górnika. Dlaczego wypada 4 grudnia?
Barbórka to święto górnicze, obchodzone rokrocznie 4 grudnia. W tym dniu przypada wspomnienie św. Barbary z Nikomedii, która jest patronką trudnej pracy i dobrej śmierci. Jakie tradycje są powiązane z tym dniem?
Chociaż Barbórka jest najczęściej kojarzona z górnikami, 4 grudnia swoje święto obchodzą także geolodzy oraz osoby związane z wydobyciem paliw kopalnych. Ten dzień jest hucznie obchodzony zwłaszcza w regionach, tradycyjnie powiązanych z górnictwem.
Barbórka. Dlaczego wypada 4 grudnia?
Tradycja obchodzenia Barbórki sięga w Polsce aż do średniowiecza. Początkowo uroczystość ta miała wyłącznie religijny charakter - wspominana na początku grudnia św. Barbara z Nikomedii jest postacią czczoną w Kościele katolickim i prawosławnym. Patronką górników została w XVII w. - już od kolejnego stulecia święto zaczęto celebrować regularnie w rocznicę urodzin św. Barbary, czyli 4 grudnia.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
51. Rajd Barbórka
Świecki charakter Barbórce nadano w czasach PRL - ówczesne władze, ze względu na religijne konotacje uroczystości, zdecydowały o nadaniu jej miana Dnia Górnika. W tym czasie zaczęto obchodzić go w bardziej huczny i świecki sposób.
Barbórka. Tradycje kiedyś i dziś
Do XX wieku Barbórka była uroczystością religijno-rodzinną. W tym dniu górnicy uczestniczyli w uroczystych mszach świętach. Po zakończeniu nabożeństw, często przy akompaniamencie górniczej orkiestry, udawano się do siedziby zakładu pracy, gdzie odbywała się akademia, podczas której zarządzający kopalnią, dziękowali osobom w niej zatrudnionym za ciężką pracę.
Dopiero pod koniec XX wieku w Polsce zaczęto organizować popularne obecnie karczmy piwne. Tradycja ta odbywa się według ściśle ustalonego rytuału. Uczestnicy biesiady, podzieleni na młode oraz stare strzechy, zasiadają przy długich stołach. Po rozdzieleniu na dwie grupy - tzw. tablicę lewą i tablicę prawą, rywalizują ze sobą na punkty. Karczma piwna, rozpoczyna się zawsze od uroczystego odśpiewania hymnu górniczego i przywitania gości. Potem wyłaniani są: Prezes, Prezydium, Skryba, Gospodarz Sali, Kontrapunkci i Herold - osoby, które pilnują przebiegu rywalizacji. Elementem obowiązkowym podczas każdej biesiady jest tzw. skok przez skórę, czyli symboliczne dołączenie do stanu górniczego. Zgodnie z tradycją, uczestnicy karczmy piją wyłącznie piwo.
Współczesne obchody Barbórki w wielu miastach nie mogą obyć się bez parady orkiestr górniczych, którym towarzyszą liczne uroczystości.
Dzień Górnika w innych krajach
Święto górników i osób powiązanych z wydobyciem jest obchodzone w wielu krajach na świecie. W Stanach Zjednoczonych uroczystości odbywają się 6 grudnia, w Australii 22 listopada a w Indiach - 4 maja. Uroczystości na cześć górników odbywają się także w Peru czy Meksyku.
Bądź na bieżąco z wydarzeniami w Polsce i na wojnie w Ukrainie klikając TUTAJ.