Aleksander Łukaszenka

Aleksander Łukaszenka jest prezydentem Białorusi od 1994 roku, dawniej należał do Komunistycznej Partii Białorusi. Jest on pierwszym prezydentem Białorusi – wcześniej najwyższą funkcję w państwie pełnił Przewodniczący Rady Najwyższej.

Aleksander Łukaszenka – życiorys

Aleksander Łukaszenka (właśc. Alaksandr Ryhorawicz Łukaszenka) urodził się 30 sierpnia 1954 roku w osiedlu typu miejskiego Kopyś na Białorusi. Nieznany jest ojciec Łukaszenki, wychowywała go matka, dość wcześnie przenieśli się do Aleksandrii i żyli w trudnych warunkach materialnych.

Aleksander Łukaszenka uczył się w szkole średniej i w szkole muzycznej, od 1969 roku zaczął działać politycznie, zajmował się propagandą w organizacji młodzieżowej Komsomoł. Łukaszenka studiował historię na Mohylewskim Uniwersytecie Państwowym im. Arkadzia Kuliaszowa w latach 1971–1975, a potem pracował jako nauczyciel i jednocześnie pełnił funkcję sekretarza komitetu Komsomołu.

Odbył obowiązkową służbę wojskową, a w 1979 roku został członkiem Komunistycznej Partii Białorusi. Między 1982 a 1983 rokiem Łukaszenka był zastępcą przewodniczącego w kołchozie „Udarnik”, a od 1985 do 1987 roku sekretarzem w kołchozie im. Lenina. Później został dyrektorem sowchozu „Haradziec”, gdzie jego pracę uznano za efektywną, ale też wszczęto śledztwo w sprawie stosowania przez niego przemocy wobec pracowników.

Aleksander Łukaszenka – działalność polityczna

Aleksander Łukaszenka został deputowanym Rady Najwyższej Białoruskiej SRR w 1990 roku, opowiadał się za prywatyzacją i określał się mianem opozycjonisty. Gdy w 1991 roku miał miejsce pucz moskiewski, Łukaszenka stanął po stronie pierestrojki i demokratyzacji. W 1993 roku dołączył do Komisji do Walki z Korupcją, stał się rozpoznawalny po wygłoszonym przez niego trzygodzinnym raporcie dotyczącym korupcji, którego transmisja odbyła się na żywo.

Aleksander Łukaszenka wystartował w wyborach prezydenckich w 1994 roku, odcinał się od prawicy i lewicy, mówił, że opowiada się za ludem. Wygrał w pierwszej turze wyborów, a całkowite zwycięstwo odniósł w drugiej turze, otrzymując 80 proc. głosów i pokonując Wiaczasława Kiebicza.

Aleksander Łukaszenka – działalność na stanowisku prezydenta

Aleksander Łukaszenka podpisał w 1997 roku umowę, zgodnie z którą rozpoczęto dążenia do powołania Związku Białorusi i Rosji (ZBiR), który ostatecznie powstał 26 stycznia 2000 roku. W 1998 roku wielu dyplomatów krajów zachodnich (również Polski), wyjechało z Białorusi, ponieważ Aleksander Łukaszenka oskarżył ich o spiskowanie przeciw niemu i przeniósł do innej siedziby. Zapanowało międzynarodowe oburzenie i Łukaszenka otrzymał zakaz podróżowania na obszarze Unii Europejskie i Stanów Zjednoczonych.

Łukaszenka w 1999 roku wypowiadał się nieprzychylnie o interwencji NATO w Bośni i Hercegowinie z lat 1992-1995 i stawał w obronie Slobodana Miloševića. Z pozytywnym osądem z jego strony spotkały się też takie postaci, jak Mu’ammar al-Kaddafi, przywódcy Korei Północnej i Saddam Husajn. Wyrażał sprzeciw wobec działań USA w Afganistanie i Iraku, a w 2003 roku rozpatrywana była opcja emigracji Hussajna do Mińska.

W 2000 roku Białoruś zaczęła prowadzić politykę wielowektorową i przystąpiła do Ruchu Państw Niezaangażowanych. W 2002 roku Aleksander Łukaszenka przeciwstawił się propozycji Władimira Putina o włączeniu Białorusi do Rosji. Unia Europejska zdjęła część sankcji wizowych w 2008 roku i w 2009 roku Łukaszenka po raz pierwszy od 14 lat odwiedził Zachód.

Aleksander Łukaszenka w mediach i kulturze

Aleksander Łukaszenka określany jest przez niektóre zachodnie media jako „ostatni dyktator Europy”. W mediach białoruskich jego osoba jest często idealizowana, powstają o nim piosenki, filmy i obrazy.

Media niezależne, podobnie jak media zagraniczne, przedstawiają go krytycznie. Powstał na przykład białoruski film dokumentalny „Zwyczajny prezydent” (1996), w 2005 roku kilka grup muzycznych (w tym Ascetoholix i Greenjolly) nagrało utwór „Jest nas wielu”, a w 2006 roku zespół Big Cyc wypuścił piosenkę „Dyktator” w języku polskim i białoruskim, w której wyraża sprzeciw wobec totalitarnych rządów Łukaszenki.

Aleksander Łukaszenka – odznaczenia

Aleksander Łukaszenka otrzymał w 2000 roku kubańskie odznaczenie Order José Martí, a w 2007 roku wenezuelski Wielki Łańcuch Orderu Wyzwoliciela. W 2013 roku dostał też Antynobla w dziedzinie pokoju za wprowadzenie zakazu publicznego klaskania.