Zbadajmy Ścieżkę SMART

Pierwszy krok: podstawy

Ze Ścieżki SMART mogą korzystać firmy na różnych etapach rozwoju i różnej wielkości. Ich projekty powinny dotyczyć przede wszystkim działalności badawczo-rozwojowej i innowacyjnej. Konkursy dla mikro, małych i średnich firm ogłasza Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, a te dla dużych przedsiębiorców oraz konsorcjów - Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Ciekawostka: konkursy są ogłaszane równolegle w obu instytucjach, mają prawie identyczne kryteria, zasady dofinansowania oraz sposób oceny.

Drugi krok: moduły

Konkursy Ścieżki Smart mają moduły. Oznacza to, że w jednym wniosku o dofinansowanie przedsiębiorca może zaplanować bardzo różne działania. W tym celu wybiera elementy (moduły), które chce zrealizować. Niektóre z nich są obowiązkowe. Z innych można, ale nie trzeba skorzystać.

Dzięki modułom można zaplanować rozwój firmy w kluczowych obszarach i za jednym zamachem (czyli w jednym wniosku) uzyskać dofinansowanie na wiele lat i inwestycji. Jest to wygodne, ale też dość wymagające. Przedsiębiorca musi dokładnie zaplanować działania, skoordynować je i szczegółowo opisać we wniosku.

Każdy projekt musi zawierać co najmniej jeden obowiązkowy moduł:

• B+R (prace badawczo-rozwojowe) – np. opracowanie nowej technologii, testowanie nowych materiałów, przygotowanie prototypów

lub

• wdrożenie innowacji (wprowadzenie wyników prac B+R do działalności) – np. zakup maszyn potrzebnych do wdrożenia czy budowa nowoczesnej hali produkcyjnej.

Oprócz tego firma może uzyskać finansowanie na:

• infrastrukturę B+R (na przykład zakup wyposażenia laboratorium)

• cyfryzację (na przykład zakup oprogramowania do sterowania produkcją)

• zazielenienie (na przykład działania, które ograniczą zużycie surowców i energii)

• kompetencje (na przykład szkolenia związane z obsługą innowacyjnych technologii)

• internacjonalizację (na przykład wyjazd na targi i przygotowanie materiałów promocyjnych na rynek zagraniczny).

Ciekawostka: Duże firmy obowiązkowo muszą wybrać moduł B+R. Pozostali przedsiębiorcy mają prawo wyboru modułu obowiązkowego. Mogą zdecydować się albo na B+R, albo na wdrożenie innowacji, albo na obie opcje.

Trzeci krok: finanse

Budżet Ścieżki SMART to blisko 19 mld zł. Pieniędzy dla przedsiębiorców jest więc bardzo dużo. Przygotowanie finansowej części projektu wymaga jednak sporej wiedzy. Po pierwsze każdy musi dołączyć do wniosku tzw. model finansowy. Pokazuje on m.in. sytuację w przedsiębiorstwie oraz pozwala przeanalizować, czy firmę stać na realizację całego projektu. To bardzo ważne, bo przedsiębiorca musi sfinansować część kosztów z własnych pieniędzy.

Każdy moduł ma swoje koszty możliwe do sfinansowania oraz inny poziom dofinansowania. Na przykład mała firma na badania w module B+R może otrzymać nawet 80 proc. dofinansowania. Średnia firma ze Śląska w module wdrożenie innowacji dostanie 40 proc. A udział w targach zagranicznych firma może sfinansować z pieniędzy unijnych w połowie.

Ciekawostka: Poziom dofinansowania zależy od zaplanowanych prac i rodzaju wydatków, wielkości przedsiębiorstwa, województwa, w którym jest realizowany projekt.

Czwarty krok: warunki

Projekty muszą spełnić różne kryteria. Niektóre są obowiązkowe, a inne dają dodatkowe punkty. Część z nich dotyczy całego projektu, a część tylko poszczególnych modułów.

Najważniejszy jest element badawczo-rozwojowy. Czyli albo prowadzenie prac B+R, albo wdrożenie ich wyników do działalności. W praktyce B+R oznacza zdobywanie nowej wiedzy, opracowywanie nowych produktów i usług albo wykorzystywanie już istniejących technologii w nowy sposób.

Przedsiębiorca musi wykazać też, że ma wystarczające pieniądze na sfinansowanie projektu, i że posiada odpowiednią kadrę i sprzęt. Ważne jest również zapotrzebowanie rynkowe na wyniki projektu. Inaczej mówiąc: warunek spełniają projekty, które mają szansę osiągnąć sukces rynkowy i będą zarabiać.

Ciekawostka: Projekty w Ścieżce SMART muszą być nowatorskie w skali całej Polski. Oznacza to, że np. dofinansowany produkt czy opracowana technologia powinny być nowością dla wszystkich firm w Polsce.

Piąty krok: konkursy

Aktualne konkursy trwają do 24 października.

Mikro, małe i średnie firmy mogą składać wnioski do Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). Do wyboru jest konkurs ogólny oraz konkurs na działania związane z dostępnością (czyli innowacyjne rozwiązania, które odpowiadają na wymogi osób ze szczególnymi potrzebami).

Duże przedsiębiorstwa mogą wybrać konkurs na ogólne projekty badawcze lub konkurs na projekty w obszarze dostępności. Wnioski składają do Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR).

Następne nabory wniosków ruszą na początku 2025 r. Od 10 stycznia NCBR będzie przyjmował wnioski konsorcjów firm z jednostkami naukowymi i organizacjami pozarządowymi. A w maju będzie kolejny dla dużych firm. Konkursy w PARP dla mikro, małych i średnich firm startują w kwietniu i maju 2025 r.

Ciekawostka: Konkursy Ścieżki SMART cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem. Na przykład w jednym z naborów wniosków w 2023 r. do PARP wpłynęło ponad 2,7 tys. wniosków od firm.

Szósty krok: szczegóły

Zarówno PARP, jak i NCBR na swoich stronach internetowych umieszczają mnóstwo przydatnych informacji i poradników. Mają także swoje infolinie, gdzie można wyjaśnić wątpliwości (infolinia PARP i infolinia NCBR). Z pomocą przychodzą także Punkty Informacyjne Funduszy Europejskich oraz specjalne usługi informacyjne i doradcze w Programie FENG.

Materiał powstał we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków Funduszu Rozwoju Regionalnego