rocznica śmierci(strona 4/7)

Po śmierci Józefa Piłsudskiego Adolf Hitler ogłosił żałobę narodową w III Rzeszy, wziął również udział we mszy żałobnej, która odbyła się w Berlinie. Na pogrzeb marszałka przyjechał do Polski Hermann Göring. Piłsudskiego upamiętnili również Żydzi z Palestyny. - Ciekawym, choć ostatecznie niezrealizowanym pomysłem był plan zbudowania miasta o nazwie Tel Piłsudski, który pojawił się w czerwcu 1935 roku - pisze w artykule dla WP prof. Janusz Cisek, były dyrektor Instytutu Piłsudskiego w Nowym Jorku.

Inspiracją stały się "wpadki" z początków prezydentury Vaclava Havla, kiedy kilkakrotnie wystąpił w wyraźnie za krótkich spodniach

Zmarł Kazimierz Wielki, król Polski, syn Władysława Łokietka, ostatni król z dynastii Piastów. Doprowadził do konsolidacji państwa polskiego i reformy monetarnej. Był fundatorem Akademii Krakowskiej, drugiego po Pradze uniwersytetu w Europie Środkowej. Zyskał przydomek "Króla chłopów", zaś o jego panowaniu mówi się, że "zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną". Urodził się 30 kwietnia 1310 roku.

Zmarł Wincenty Witos, wójt gminy Wierzchosławice, przywódca polskiego ruchu ludowego, współzałożyciel Polskiego Stronnictwa Ludowego "Piast", premier w rządach Polski międzywojennej. Publicysta - "Wybór pism i artykułów", "Moje wspomnienia". Urodził się 21 stycznia 1874 roku.

Zginął podczas antyfrancuskiego powstania w Egipcie Józef Sułkowski, oficer, adiutant Napoleona Bonapartego. Był uczestnikiem wojny polsko-rosyjskiej i powstania kościuszkowskiego. U boku Napoleona uczestniczył w opanowaniu Wenecji i Malty. W 1798 roku wyruszył wraz z nim do Egiptu. Brał udział w kilku bitwach, między innymi w Aleksandrii i pod Piramidami. Zginął w walce z Arabami w Kairze. Aby uczcić jego pamięć Napoleon nazwał imieniem Sułkowskiego jeden z fortów pod Kairem. Jego nazwisko zostało też wpisane na kolumnie południowej Łuku Triumfalnego w Paryżu. Sułkowski był autorem "Historii rewolucji polskiej w roku 1794". Został także bohaterem dramatów Stefana Żeromskiego i Romana Brandstaettera. Urodził się 17 lub 18 stycznia 1773 roku.

W sowieckim więzieniu w Butyrkach zmarł Stanisław Jasiukowicz, zastępca Delegata Rządu na Kraj, jeden z oskarżonych w moskiewskim "procesie szesnastu", skazany 21 czerwca 1945 roku na 5 lat więzienia. W 2006 roku został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 8 grudnia 1882 roku.

Flota brytyjska, pod dowództwem admirała Horatio Nelsona, który zginął w końcowej fazie bitwy, odniosła zwycięstwo u przylądka Trafalgar, nad połączonymi flotami francuską i hiszpańską. Umocniła brytyjską przewagę na morzu i uniemożliwiła Napoleonowi inwazję na wyspy brytyjskie.

W nurtach Elstery, osłaniając odwrót armii napoleońskiej spod Lipska, zginął książę Józef Poniatowski. Pełnił funkcję ministra wojny, naczelnego wodza Księstwa Warszawskiego oraz marszałka napoleońskiego. Był uczestnikiem wojny 1792 roku, powstania 1794 roku oraz kampanii napoleońskich 1809 i 1812 roku. Urodził się 7 maja 1763 roku.

Zmarł Fryderyk Chopin, kompozytor i pianista, o indywidualnym stylu, łączącym narodowe i ludowe tradycje muzyki polskiej ze zdobyczami muzyki romantyzmu, autor dwóch koncertów fortepianowych, 58 mazurków, 17 polonezów, 21 nokturnów, preludiów, ballad, sonat i pieśni. Po śmierci jego serce wmurowano w warszawskim kościele Świętego Krzyża. Od 1927 roku w Warszawie odbywa się Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny imienia Fryderyka Chopina, najstarszy na świecie monograficzny konkurs muzyczny. Odbywają się także festiwale muzyki Chopina, między innymi w Valldemossie, Genewie, Dusznikach, Paryżu i Gandawie. Uważany za największego polskiego kompozytora. Urodził się 22 lutego lub 1 marca 1810 roku.

Mata Hari była holenderską tancerką, która pod takim pseudonimem zdobyła sławę w Europie Zachodniej początku XX wieku. Pierwsza w Europie występowała na scenie niemal całkowicie obnażona. Nazywała się Margaretha Geertruida McLeod. Zgodziła się szpiegować na rzecz Niemiec. Urodziła się 7 sierpnia 1876 roku.

Zmarł Tadeusz Kościuszko, generał, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792 roku i wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, naczelnik insurekcji 1794 roku. Został ranny w bitwie pod Maciejowicami i dostał się do niewoli, z której w 1796 roku oswobodził go car Paweł I. Ostatnie lata życia spędził we Francji i Szwajcarii. Autor broszury "Czy Polacy mogą wybić się na niepodległość". Urodził się 4 lutego 1746 roku.

Zginął, w bitwie pod Savannah, Kazimierz Pułaski, jeden z najwybitniejszych dowódców konfederacji barskiej, generał amerykański, bohater wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Nazywany "ojcem amerykańskiej kawalerii". W 2009 roku amerykański kongres przyznał mu honorowe obywatelstwo USA. Od 1933 roku rocznica jego śmierci jest obchodzona w Stanach Zjednoczonych jako "Pulaski Day".

Zmarł Jacek Malczewski, malarz, jeden z głównych przedstawicieli Młodej Polski, symbolista, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Początkowo malował sceny rodzajowe i szkice inspirowane utworami Juliusza Słowackiego: "Mazepa", "Dwunastu harfiarzy z Lilli Wenedy", "Śmierć Ellenai". W dojrzałej twórczości dominowała refleksja nad życiem i śmiercią. Dał temu wyraz w obrazach: "Wiara, nadzieja, miłość", "Błędne koło", "Melancholia". Urodził się 15 lipca 1854 r.

Zmarła Maria Konopnicka, poetka i pisarka, krytyk literacki, publicystka, tłumaczka. Związana ze środowiskiem liberalnej inteligencji warszawskiej. Autorka poematu "Pan Balcer w Brazylii", wierszy: "A jak poszedł król na wojnę", "Wolny najmita", "Rota", nowel - "Na drodze", "Ludzie rzeczy", i opowieści dla dzieci - "O krasnoludkach i sierotce Marysi", "Na jagody". Urodziła się 23 maja 1842 roku.

Podczas obrony mostu na granicy polsko-rumuńskiej na Czeremoszu zginął Tadeusz Dołęga-Mostowicz, powieściopisarz, autor powieści obyczajowo-satyrycznych i sensacyjnych. Do najbardziej znanych należą: "Kariera Nikodema Dyzmy", "Znachor", "Profesor Wilczur". Urodził się 10 sierpnia 1989 roku.

Zmarł Nikita Siergiejewicz Chruszczow, były I sekretarz Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Wiadomość o jego śmierci ukazała się w "Prawdzie", w formie lakonicznej notatki, bez jakiegokolwiek komentarza czy zdjęcia. Nie został pochowany w murach Kremla, tak jak inni byli przywódcy ZSRR. Wśród osób uczestniczących w pogrzebie nie było oficjalnych przedstawicieli KPZR ani partii "bratnich krajów". Urodził się 17 kwietnia 1894 r.

Zmarł Ludwik I Wielki, w Polsce zwany Węgierskim, król Węgier w latach 1342 -1382 oraz Polski w latach 1370 -1382, uważany za jednego z najwybitniejszych władców Węgier: zhołdował Serbię i część Bułgarii, doprowadził do zrównania w prawach magnatów i szlachty węgierskiej, założył uniwersytet w Peczu.

Zmarł Mao Zedong, chiński działacz komunistyczny, od 1943 roku szef Biura Politycznego Chińskiej Partii Komunistycznej oraz przewodniczący Komitetu Politycznego Komunistycznej Partii Chin aż do swojej śmierci. Urodził się 26 grudnia 1893 r.

Zmarł Jan Kochanowski, poeta epoki renesansu, sekretarz królewski na dworze Zygmunta Augusta, przedstawiciel filozofii eklektycznej - stoicyzmu, epikureizmu, renesansowego neoplatonizmu, autor "Pieśni", "Fraszek", pierwszego w Polsce dramatu "Odprawa posłów greckich". Do najbardziej znanych utworów Kochanowskiego należą "Treny", napisane po śmierci ukochanej córki Urszulki w 1579 roku. Badacze języka podkreślają, że język i styl Kochanowskiego wywarły duży wpływ na rozwój polskiego języka literackiego. Urodził się w 1530 roku w Sycynie.

W obozie koncentracyjnym w Auschwitz zginął Stanisław Dubois - przywódca lewicowego nurtu PPS w okresie międzywojennym, dziennikarz, żołnierz wojny obronnej we wrześniu 1939 roku. Został aresztowany przez gestapo w sierpniu 1940 roku, osadzony na Pawiaku, a następnie przewieziony do Auschwitz. Urodził się 9 stycznia 1901 roku.