świątynia

Poruszenie w Białymstoku. Podczas demontażu krzyża i gałki na sygnaturce Archikatedry Białostockiej została znaleziona butelka z tajemniczym listem. Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków udostępnił fotografie tego znaleziska. Okazało się, że list zawierał listę kluczowych postaci spoza regionu, mających wkład w powstanie świątyni i pochodził z 1903 r. Butelka, w której znajdował się list, była umieszczona w konstrukcji mocującej krzyż. Gdyby nie prace naprawcze, być może dowiedzielibyśmy się o tym dopiero za kilkadziesiąt lat.

Archeolodzy prowadzący wykopaliska w strefie archeologicznej Tehuacán el Viejo w Puebla w Meksyku ogłosili odkrycie dwóch prehiszpańskich świątyń. Tehuacán el Viejo było starożytnym miastem chroniącym kulturę Nguiwa lub Popoloca, które stanowiło centrum kultu i przewodziło polityce regionu od 1000 do 1456 roku, gdy miasto zostało podbite przez Mexica-Tenochca, którzy wysiedlili ludność. Miasto wyróżniało się rozproszoną grupą budynków na zboczach płaskowyżu, na którą składają się ceremonialne place, siedziby elity miejskiej i władców oraz piramidy, w których pierwotnie znajdowały się świątynie. Archeolodzy odkryli piramidę świątynną i ołtarz poświęcony Xipe Totecowi. Xipe Totec, czyli „Nasz Pan Obdarty” w języku nahuatl, był mezoamerykańskim bogiem wiosny, nowej roślinności i patronem złotników. Archeolodzy odkryli także drugą świątynię poświęconą Ehecatlowi Quetzalcoatlowi, mezoamerykańskiemu bogowi powietrza i wiatru, uważanemu za manifestację wielkiego, pierzastego boga-węża Quetzalcoatla. Wykopaliska wciąż trwają i jak dotąd tylko 12 proc. całego obszaru zostało w pełni zbadane.

Niezwykłe odkrycie w północnym Pakistanie. Włoski zespół naukowców z Uniwersytetu Ca' Foscari w Wenecji odkrył starożytną świątynię pochodzącą z wczesnych wieków buddyzmu. To może jeden z najstarszych takich obiektów w regionie. Odkopane pozostałości budynków znaleziono w dolinie Swat, w pobliżu centrum miasta Barikot. Archeolodzy szacują, że fragmenty fundamentów pochodzą z II w. p.n.e., tj. z okresu gdy Gandhara, dawne państwo buddyjskie z terenów dzisiejszego Afganistanu i Pakistanu, było rządzone przez Królestwo Indo-Greckie. Odkryte fragmenty budowli są wysokie na 3 m i składają się z cylindrycznej struktury, która mieściła stupę (typ buddyjskiej świątyni). Wiadomo, że kompleks świątynny był przebudowywany. Datowanie radiowęglowe pozwoli ustalić dokładne daty odkopanych struktur. Już teraz Luca Maria Olivieri, archeolog z Uniwersytetu Ca' Foscari w Wenecji, twierdzi, że świątynia jest jednym z najstarszych zabytków buddyjskich znalezionych w starożytnym regionie Gandhara. Oprócz zabudowy odkryto tu blisko 2 tys. artefaktów. To m.in. monety, klejnoty, kawałki ceramiki, a także posągi ze starożytnymi napisami. Włoscy archeolodzy pracują w dolinie Swat od 1955 roku. Wykopaliska w samym Barikot rozpoczęto już w 1984 roku. Nowo odkryta świątynia została odnaleziona na ziemi nabytej w pobliżu centrum miasta. To umożliwiło zespołowi w 2019 r. rozpoczęcie prac archeologicznych. Doły wykopane przez lokalnych poszukiwaczy skarbów, sugerowały, że w tym miejscu pod ziemią może znajdować się coś cennego.

Włoscy archeolodzy odkryli w miejscowości Velia w południowych Włoszech wiele artefaktów, które pochodzą sprzed 2500 lat temu. Wśród znalezisk są m.in. hełmy wojowników, wazy oraz ruiny ściany z cegieł, która ozdobiona jest malowidłami. Przedmioty pochodzą z okresu tzw. Wielkiej Grecji, czyli z VII-VI w.p.n.e., gdy południowe Włochy były skolonizowane przez starożytnych Greków. Miejsce, w którym znajdują się artefakty to prawdopodobnie ruiny starożytnej greckiej świątyni poświęconej bogini Atenie. Massimo Osanna, który wcześniej długo kierował wykopaliskami w Pompejach, powiedział, że obszar zbadany w Velii, jest bogaty w ofiary złożone Atenie, mitologicznej greckiej bogini wojny i mądrości, po kluczowej dla Greków bitwie morskiej na pobliskim Morzu Tyrreńskim. W VI wieku p.n.e. miała miejsce bitwa morska pod Alalią. U wybrzeży Korsyki, greckie siły zwyciężyły nad flotą Etrusków i ich sojuszników Kartagińczyków. Velia w starożytności pełniła także ważną rolę dla greckiej szkoły filozoficznej. Była domem dla filozofów Parmenidesa i Zenona. Założenie Velii datuje się na około 540 r. p.n.e.