Spotkanie Polska-Chiny już w poniedziałek. "Mogą być tylko zakulisowe działania"

Rzecznik chińskiego resortu spraw zagranicznych podkreślił, że wizyta Wang Yi w Polsce ma na celu "opracowanie głównego planu wymiany i współpracy" oraz "wymianę poglądów na temat stosunków dwustronnych oraz kwestii międzynarodowych i regionalnych", będących przedmiotem wspólnego zainteresowania".

Do wizyty Wanga Yi dojdzie jednak w czasie podwyższonego napięcia na wschodniej flance NATO w związku z rosyjsko-białoruskimi manewrami Zapad-2025. Z powodu ćwiczeń polski rząd zdecydował o całkowitym zamknięciu przejść granicznych między Polską a Białorusią. Chiny deklarują, że sytuacja wywołała ich zaniepokojenie, bo Polska jest częścią ich szlaków handlowych do Europy Zachodniej. Obawy w naszym regionie potęguje również naruszenie polskiej przestrzeni powietrznej.

Od początku pełnoskalowej wojny w Ukrainie Chiny deklarują neutralność, równocześnie jednak pozostają w bardzo bliskich rekacjach z Rosją. Czy ostatnie wydarzenia i spotkanie z Radosławem Sikorskim może zachęcić mocarstwo do zmiany narracji?

Jak podkreśla w rozmowie z Wirtualną Polską Radosław Pyffel, ekspert Instytutu Sobieskiego ds. międzynarodowych i Azji, dla Chin większe znaczenie ma obecnie zamknięcie granic Polski i Białorusi.

- Zamknięcie granic z Białorusią jest bardzo nie na rękę Chinom. Szlak dostaw do Europy Zachodniej, połączenia kolejowe, połączenia lądowe wiodą głównie przez Polskę. Z punktu widzenia Chin ten obszar musi być stabilny. Pomimo wojny w Ukrainie, to właśnie przez Polskę wiedzie jeden z głównych szlaków handlowych i na pewno zamknięcie granic z Białorusią będzie przedmiotem poniedziałkowych rozmów - uważa ekspert.

Jak dodaje, ewentualna interwencja Chin zależy od tego, na ile opłaca im się udrożnienie polsko-białoruskich granic.

Przeczytaj także: Jest nagranie z granicy. "Żelazna kurtyna staje się rzeczywistością"

Rozmówca WP podkreśla też, jakie znaczenie dla sytuacji geopolitycznej ma postawa Donalda Trumpa. Prezydent USA wycofuje się z wywierania nacisków na Rosję, a w tym samym czasie odbudowuje relacje dyplomatyczne z Białorusią.

- Trump zachowuje się tak, jakby nie chciał wpływać na Rosję i bagatelizuje sprawę rosyjskich dronów nad Polską. Równocześnie jego delegacja robi duży krok w stronę normalizacji stosunków z Białorusią. Możemy się nawet zastanawiać, czy jego zachowanie podczas spotkania na Alasce i to, co robił w ostatnich miesiącach, nie zachęciło Putina do takiego ruchu (naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej - red.). Warunki stawiane przez Trumpa nie były spełniane, ale nie powodowało to żadnych reperkusji - wyjaśnia ekspert.

Przeczytaj także: "Nie wierzę w przypadek". Gawkowski mówi o zagrożeniu wojną

Zdaniem naszego rozmówcy, taka postawa Trumpa jest na rękę Chinom. I to z co najmniej dwóch powodów.

- Po pierwsze chodzi im o stworzenie nowego globalnego ładu, w którym Ameryka nie będzie hegemonem, a Trump, postępując w ten sposób, w zasadzie realizuje tę strategię - mówi Pyffel.

- I - tu po drugie - tak czyniąc, traci wiarygodność i powoduje, że w globalnym systemie wiarygodność tracą również USA. Trump zostaje bowiem przyłapany na tym, że nie ma siły, nie może lub nie chce nic zrobić. Chce albo musi się uśmiechać i mówić, że drony nad Polską to był przypadek. Jeszcze kilka takich ruchów i Chiny nie będą musiały nic mówić, by wykazać, że król jest nagi - uważa ekspert.

Przeczytaj także: Zacharowa o "dalszej eskalacji". Wezwała Polskę do zmiany decyzji

Pyffel przypomina też, że Chiny od lat manewrują: z jednej strony deklarują, że nie chcą upadku Rosji, z drugiej - podkreślają, że konflikt powinien zostać rozwiązany na drodze dyplomatycznych rozwiązań, a gdyby chciały jej zwycięstwa, już dawno by nastąpiło.

- Uzyskanie jakiejkolwiek innej deklaracji będzie dużym sukcesem polskiej dyplomacji i Sikorskiego - podkreśla analityk. Równocześnie zauważa, że chińska delegacja trafia w sam środek niezwykle intensywnej rozgrywki między USA, Rosją, Białorusią, Polską i Europą.

- Ciekawa będzie kwestia rozegrania sytuacji na granicy. Ciekawa jest też kwestia Białorusi, w której polityce ciężko się już zorientować. Z jednej strony biorą udział w agresywnych ćwiczeniach Zapad. Z drugiej strony odnawiają relacje z USA, wypuszczają 52 więźniów politycznych, co bardzo spodobało się Trumpowi, który walczy o utrzymanie wizerunku człowieka pokoju. Łukaszenka zapewnia że "jest po stronie Trumpa, stronie pokoju". Do tego Białorusini ostrzegli nas przed nadlatującymi dronami, co ja osobiście uznawałem za pewien rodzaj gry na zamglenie obrazu, ale nawet polscy generałowie - w tym tak prominentni jak generał Kukuła - podkreślają, że był to pomocny sygnał. Jest to zastanawiające - przyznaje Pyffel.

Ekspert w rozmowie z WP podkreśla, że w kulturze azjatyckiej duże znaczenie mogą mieć relacje osobiste. Jak przypomina, po zeszłorocznym spotkaniu ówczesnego prezydenta Andrzeja Dudy z Xi Jinpingiem odczuwalnie uspokoiła się sytuacja na polsko-białoruskiej granicy. Chociaż Chiny nie zabrały oficjalnie głosu w tej sprawie, zdaniem eksperta można przyjąć, że odegrały w niej znaczną rolę.

- Mamy do czynienia z zupełnie innym mocarstwem, inną kulturą. Jako że dawne cywilizacje takie jak Indie i Chiny odgrywają już bardzo istotną rolę w sprawach globalnych i coraz częściej polskich, musimy się ich uczyć, by rozumieć współczesny świat. Jestem przekonany, że po spotkaniu Sikorskiego z Wangiem nie będzie konferencji prasowej w amerykańskim stylu, w czasie której będzie dużo show, okrzyków i pompatycznych deklaracji. W chińskiej strategii politycznej działa się zakulisowo, z dużym szacunkiem, z zachowaniem twarzy. Nie będzie publicznej połajanki wobec Rosji czy Białorusi, mogą być tylko i wyłącznie zakulisowe działania. Na ile skuteczne, to się okaże - uważa Pyffel.

Zdaniem naszego rozmówcy, jest bardzo prawdopodobne, że jeżeli Chiny podejmą jakiekolwiek kroki w sprawie Polski, to dowiemy się o tym raczej nie w poniedziałek, a dopiero za jakiś czas, obserwując zmianę sytuacji na granicy.

Justyna Lasota-Krawczyk, dziennikarka Wirtualnej Polski