Gliwice. "Średnicówka" w śródmieściu pod lupą badaczy. Budujące wnioski o jakości powietrza
Po wybudowaniu w Gliwicach Drogowej Trasy Średnicowej i przejęciu przez nią znaczącej części ruchu samochodowego w śródmieściu, zmniejszyła się ilość szkodliwego dwutlenku azotu w powietrzu. Tak wynika z pomiarów prowadzonych przez pracowników Politechniki Śląskiej.
Drogowa Trasa Średnicowa (DTŚ) z Katowic do Gliwic to największa inwestycja realizowana w ostatnim dwudziestoleciu przez śląskie samorządy i najważniejsza - obok odcinka autostrady A4 - arteria drogowa w Górnośląsko-Zagłębiowskiej-Metropolii; wytyczona w pobliżu centrów miast obsługuje ruch lokalny. Uzupełnia tym samym równoległą autostradę A4, przeznaczoną dla tranzytu.
Jak trasa poprowadzona przez centrum miasta może wpływać na otoczenie? Sprawą tą zajęli się dyplomanci Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Śląskiej pod opieką dr inż. Magdaleny Żak i dr inż. Anny Mainki z Katedry Ochrony Powietrza. Pod lupę wzięli Drogową Trasę Średnicową w Gliwicach, skupiając się na stężeniach dwutlenku azotu.
Gliwice. Średnicówka w śródmieściu pod lupą badaczy
Wyniki badań zostały opisane w artykule naukowym pt. Drogowa Trasa Średnicowa poprowadzona przez centrum miasta jako przykład zrównoważonego rozwoju transportu miejskiego.
Dwutlenek azotu to charakterystyczne, choć niejedyne, zanieczyszczenie powietrza związane z ruchem samochodowym. Pomiary NO2 wykonywano w Gliwicach w 11 punktach – przed budową DTŚ w 2012 roku oraz po oddaniu trasy do użytku w 2016 roku.
Wybrano miejsca na ulicach i skrzyżowaniach w bezpośrednim sąsiedztwie średnicówki, które w różnym stopniu zostały odciążone po przekierowaniu ruchu samochodowego na "średnicówce".
Gliwice. Budujące wnioski naukowców o jakości powietrza w śródmieściu
Planując budowę nowych dróg, trzeba pamiętać o minimalizowaniu ich negatywnego oddziaływania na środowisko. Zdaniem autorek, DTŚ w Gliwicach okazała się pod tym względem trafionym rozwiązaniem.
Stężenie dwutlenku azotu badano przy ul. Jagiellońskiej, Franciszkańskiej, Królewskiej Tamy, Zwycięstwa, Jana Śliwki, Fredry, św. Katarzyny, w okolicy GCH, w dwóch miejscach przy ul. Portowej. Wszędzie tam, po otwarciu trasy, stężenie dwutlenku azotu zmalało.
Gliwice. DTŚ w śródmieściu. Spadek stężenia dwutlenku azotu
Tylko w jednej lokalizacji średnie dobowe stężenie NO2 wzrosło – w punkcie zlokalizowanym na terenie wcześniej oddalonym od głównych dróg (w okolicy obecnych zjazdów z DTŚ na ul. Sienkiewicza i Dubois), jednak nawet tam nie przekroczyło dopuszczalnego poziomu.
W trakcie badań największy spadek stężenia dwutlenku azotu – o 18 procent – stwierdzono przy ul. Portowej, po wybudowaniu ronda turbinowego przy skrzyżowaniu Drogowej Trasy Średnicowej z DK 88.
Bardzo skutecznym rozwiązaniem okazała się także budowa tunelu DTŚ w ścisłym centrum Gliwic - pod ul. Zwycięstwa; pomimo wzrostu ruchu samochodowego stężenie dwutlenku azotu nad tunelem zmniejszyło się o 15 procent w porównaniu z sytuacją sprzed budowy trasy.
Wysokie, bo kilkunastoprocentowe zmniejszenie zanieczyszczenia NO2 odnotowano również na ul. Jagiellońskiej i Franciszkańskiej.
Jak wynika z naukowego opracowania, do miejscowego zmniejszenia stężenia NO2 w Gliwicach najprawdopodobniej przyczyniło się zastosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych i nowej organizacji ruchu, m.in. przejazd samochodów tunelem, budowa ekranów akustycznych, zastąpienie skrzyżowań rondami oraz ograniczenie prędkości.
"Zaprezentowane rozwiązanie może służyć jako przykład dla innych miast borykających się z problemami niskiej jakości powietrza związanymi z niewydolnymi systemami transportowymi" – zauważają pracownicy Politechniki Śląskiej.
