Śladami walk w Warszawie
Miejsca, które pamiętają Powstanie
Śladami walk w Warszawie - zdjęcia
1 sierpnia w 1944 roku o godzinie "W" do walki stanęło od 23 do 25 tysięcy żołnierzy Armii Krajowej. W Warszawie do dziś istnieją miejsce, w których żywa jest pamięć o tamtych dniach.
Kamienica przy ul. Emilii Plater 4 jest naznaczona setkami śladów po kulach i eksplozjach.
Skrzyżowanie ulic: Długiej i Miodowej przy Placu Krasińskich
W pobliżu tego włazu znajduje się zbudowany w 1989 roku Pomnik Powstania Warszawskiego.
Skrzyżowanie ulic: Długiej i Miodowej przy Placu Krasińskich
To jeden z najbardziej znanych włazów do kanałów w Warszawie. Podczas powstania ewakuowali się nim obrońcy Starego Miasta.
Ulica Żelazna przy skrzyżowaniu z Alejami Jerozolimskimi
Kilka lat temu podczas remontu wiaduktu zakonserwowano balustradę, na której do dziś widać ślady po kulach. To miejsce było pod ostrzałem od początku wybuchu Powstania Warszawskiego.
Ulica Emilii Plater 15
W tym miejscu 1 sierpnia 1944 roku hitlerowcy rozstrzelali dziewięciu Polaków. W całej Warszawie jest niemal 400 tablic i pomników związanych z Powstaniem Warszawskim.
Ul. Bohaterów Getta (dawniej Nalewki)
Zapomniane tory tramwajowe z początku XX wieku przypominają, że przed wojną ulica Nalewki była główną ulicą handlową dzielnicy północnej. Jej znaczna część znalazła się w obrębie getta utworzonego w 1940 roku. Ślady po pociskach, które można jeszcze dostrzec na krawężnikach pochodzą z okresu Powstania Warszawskiego. To tu toczyły się walki o Arsenał i Pasaż Simonsa.
Ogród Krasińskich przy ulicy Bohaterów Getta (dawniej Nalewki)
Widoczne na pierwszym planie elementy to resztki konstrukcji gmachu Pasażu Simonsa, który podczas Powstania Warszawskiego stał się redutą batalionu "Chrobry". Na drugim planie widać pomnik upamiętniający ponad 200 osób: żołnierzy Armii Krajowej i cywilów, którzy 31 sierpnia 1944 roku zginęli w gruzach zbombardowanego obiektu. W 1947 roku ekshumowano 99 ciał, udało się zidentyfikować jedynie 23 z nich.
Ulica Długa
31 sierpnia 1944 roku w tym miejscu spadła bomba lotnicza. Zginęło 200 powstańców.
Pałac Rzeczypospolitej, Plac Krasińskich
Załatane ślady po kulach na jednej z kolumn przy wejściu do Pałacu Krasińskich. Pałac spłonął podczas Powstania. Odbudowano go po wojnie.
Ulica Freta 10, kościół św. Jacka
W gruzach zniszczonej podczas powstania świątyni zginęło ponad tysiąc chroniących się w niej osób. Kościół odbudowano po wojnie. Widoczna na zdjęciu figura Matki Boskiej miała zniszczoną przez pociski połowę twarzy. Brakującą część odtworzono również po wojnie.
Rynek Nowego Miasta 2, kościół Sakramentek pod wezwaniem św. Kazimierza
Podczas Powstania Warszawskiego w kościele Sakramentek mieścił się szpital. Pod gruzami zbombardowanej świątyni zginęło ponad tysiąc osób. Na zdjęciu widać fragment wizerunku zburzonej świątyni i opłakujące ją dwie figurki.
Długa 7
W tym budynku 64 lata temu działał Centralny Powstańczy Szpital Chirurgiczny. Gdy Niemcy zarządzili ewakuację szpitala, personel i ranni mieli tylko kilkanaście minut na jego opuszczenie. Ci, którzy nie zdążyli, zostali wymordowani. Zginęło kilkaset osób.
Ulica Zakroczymska, ogrodzenie Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych przy ulicy Sanguszki 1
O budynki PWPW walki toczyły się od 2 do 28 sierpnia 1944 roku. Ogrodzenie wytwórni pokryte jest setkami śladów po pociskach.
Okolice Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych przy ul. Sanguszki 1
2006 rok, inscenizacja bohaterskich walk powstańców z Niemcami o PWPW zaprezentowana w rocznicę powstania przez grupy rekonstrukcji historycznych.
Ulica Zakroczymska, ogrodzenie Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych przy ulicy Sanguszki 1
Niemcy atakowali powstańców z PWPW z dwóch stron. Po zdobyciu budynków wymordowali rannych i personel mieszczącego się tu szpitala polowego. Ogrodzenie wytwórni pokryte jest setkami śladów po pociskach.
Ulica Rybaki 35
W mieszczącym się tu domu mieszkali urzędnicy Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. Podczas Powstania miejsce to stało się polem zaciekłych walk powstańców z hitlerowcami. Do dziś na otaczającym budynek ogrodzeniu widać przestrzeliny.
Grób Nieznanego Żołnierza, Plac Piłsudskiego
Po upadku Powstania, Niemcy wysadzili Pałac Saski. Ocalał tylko jego niewielki fragment. Po wojnie nie zdecydowano się na odbudowę pałacu.
Zgodnie z informacją na pamiątkowej tablicy, tu znajdowała się ostatnia powstańcza barykada Starego Miasta. Bronili jej żołnierze batalionu "Bończa".
Ulica Dziekania
W tym miejscu 1 sierpnia 1944 powstańcy wznieśli barykadę.
Ulica Dziekania, Stare Miasto
Wylot na ulicę Kanonia. W tym miejscy 1 sierpnia 1944 powstańcy wznieśli barykadę.
Ulica Dziekania, Katedra św. Jana Chrzciciela
Tablica umieszczona w tym miejscu informuje, że w ścianę katedry wmurowana jest gąsienica niemieckiego czołgu-miny "Goliat", który w czasie Powstania Warszawskiego zburzył część murów świątyni. "Goliaty" faktycznie dwukrotnie atakowały katedrę, ale wbudowany w tym miejscu element w rzeczywistości pochodzi z innego pojazdu.
Ulica Piwna 9/11, kościół św. Marcina
Widoczny na zdjęciu krucyfiks składa się w połowie z figury Chrystusa wydobytej z gruzów po zakończeniu wojny. Górna jego część spłonęła podczas Powstania.
Plac Zamkowy, Stare Miasto
2 września, ostatniego dnia walk na Starym Mieście, runęła po niemieckim ostrzale Kolumna Zygmunta III Wazy. Na zdjęciu widać pierwszy trzon wykonany z różowego granitu włoskiego.
Krakowskie Przedmieście 11, róg Królewskiej
Ślady po kulach na elewacji "Domu bez Kantów".
Szpital Dziecięcy przy ulicy Kopernika 43
Na ogrodzeniu szpitala bez trudu można dostrzec ślady po pociskach. W czasie powstania działał tu szpital polowy Armii Krajowej.
Ulica Nowy Świat 53
Tym włazem 1 i 2 września 1944 roku ewakuowali się po ponad 30 dniach walki powstańcy – obrońcy Starego Miasta.
Plac Powstańców Warszawy
Przed wojną Prudential był najwyższym budynkiem w Polsce. 1 sierpnia 1944 roku wieżowiec zajęli powstańcy. Na dachu budynku zawisła biało-czerwona flaga. Pod koniec sierpnia Niemcy przeprowadzili ostrzał budynku. Solidna konstrukcja wytrzymała i po wojnie przywrócono jej świetność. Widoczny na zdjęciu znak Polski Walczącej to fragment Pomnika Powstańców Warszawy.
Pomnik Polegli Niepokonani, Cmentarz Powstańców Warszawy, ul. Wolska 174/176
W tym miejscu pochowanych jest, według niektórych danych, nawet 10 tysięcy osób - ofiar pierwszych chwil powstania na Woli. Na całym cmentarzu spoczywa łącznie ponad 100 tys. ofiar II wojny światowej.
Gmach PAST-y, Zielna 37
Walka o PAST-ę (gmach należący przed wojną do Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej) to jedna z najsłynniejszych bitew Powstania Warszawskiego. 20 sierpnia żołnierzom m.in. z Batalionu "Kiliński" zdobycie budynku zajęło kilkanaście godzin.
Na fasadzie widać załatane ślady po pociskach.
Gmach PAST-y, Zielna 37. Znak Polski Walczącej pojawił się na dachu pod koniec lat 90.
Nieocenioną pomocą w przygotowaniu fotoreportażu był "Przewodnik po powstańczej Warszawie" autorstwa Jerzego S. Majewskiego i Tomasza Urzykowskiego wydany przez Muzeum Powstania Warszawskiego.