"Przywiązali mnie do łóżka i próbowali siłą nakarmić"

Były deputowany niższej izby parlamentu białoruskiego Siarhiej Skrabiec chciał kandydować w wyborach prezydenckich w 2006 roku. Nie zdążył tego zrobić, bowiem trafił do więzienia. Wtedy ogłosił głodówkę. - Po miesiącu zaczęli przywiązywać mnie kajdankami do łóżka i próbowali karmić siłą. W takim stanie spędzałem po kilka godzin - mówi w wywiadzie dla "Biełaruskiego Partyzana” Siarhiej Skrabiec. - W 38, 39 dniu głodówki byłem między życiem a śmiercią. Jednak postanowiono mnie w takim stanie przetransportować z Brześcia do Mińska. Jechałem pociągiem w ogólnym wagonie z innymi więźniami, choć nie mogłem nawet samodzielnie stać - wspomina polityk, który za kratami stracił ponad 30 kilogramów.

Skrabiec potwierdza praktyki tortur, opisane przez byłego kandydata na prezydenta w ostatnich wyborach Alesia Michalewicza, który przez dwa miesiące przebywał w areszcie KGB. - Prawdopodobnie praktykują na nas żołnierze jednostek specjalnych - mówi były deputowany. - Do celi wpadają ludzie w maskach i nieoznakowanych mundurach, wyprowadzają na zewnątrz i biją. Właśnie tak Łukaszenka rozprawia się ze swoimi politycznymi rywalami - dodaje Siarhiej Skrabiec. Opowiada też o nieludzkich warunkach, które panują w białoruskich więzieniach.

Tłok, smród i temperatura bliska zeru. To już opowieści więźniów, którzy trafili do aresztów po niedawnych wyborach prezydenckich na Białorusi. - Fatalnie sytuacja wygląda z higieną - mówi obrońca praw człowieka Volha Damarad, która zbierała relacje byłych skazanych. - Toaleta nieodgrodzona, w celach dla kobiet obserwują ją strażnicy-mężczyźni. W celach dla mężczyzn wychodka często nie ma w ogóle - dodaje.

Jednak głównym problemem jest przepełnienie więzień. - Często na jedną osobę przypada mniej niż dwa metry kwadratowe - mówi Volha Damarad. - Ludzie zmuszeni byli spać na podłodze, po kolei.

Jak wynika z badań Międzynarodowego Ośrodka Studiów nad Więziennictwem (International Centre for Prison Studies, London) na Białorusi na 100 tysięcy mieszkańców przypada 468 skazanych. Pod tym względem kraj zajmuje drugie miejsce w Europie (więcej jest tylko w Rosji) i czwarte na świecie. Według danych białoruskiego MSW co siódmy mieszkaniec Białorusi jest bezpośrednio lub pośrednio związany z więzieniem - siedział sam, lub ma kogoś skazanego w rodzinie.

Białoruski system karny od lat budzi zastrzeżenia międzynarodowych organizacji obrońców praw człowieka. W wielu więzieniach warunki nie zmieniły się od czasów radzieckich.

Białoruś jest też jedynym krajem Europy, w którym nadal stosuje się karę śmierci. Z tego powodu od 1996 roku nie należy do Rady Europy. Niedawno białoruski Sąd Najwyższy uchylił odwołania o zmianę wyroku dla dwóch skazanych, którzy wkrótce mają być straceni.

Po grudniowych wyborach prezydenckich Białoruś stała się co najmniej europejskim "liderem” co do ilości więźniów politycznych. W tej chwili na procesy za udział w protestach oczekuje kilkadziesiąt osób. Czworo z nich już otrzymało wyroki od 3 do 4 lat więzienia. Procesy odbywały się w trybie ekspresowym - trwały 1-2 dni.

Krewni wielu aresztowanych nie otrzymują informacji o stanie ich zdrowia oraz warunkach zatrzymywania. Skazany na cztery lata Alaksandr Atroszczankau - sekretarz prasowy byłego kandydata Andreja Sannikawa - w czasie procesu zdążył przekazać żonie, że jest poddawany torturom. Była to ich jedyna rozmowa od prawie trzech miesięcy.

Tych, którzy nie zostali jeszcze osądzeni, władze pozbawiają obrońców. W piątek licencję do wykonywania zawodu odebrano znanemu na Białorusi adwokatowi Pawłowi Sapiełce, który miał reprezentować w sądzie trzech uwięzionych liderów opozycji. Wcześniej z tych samych powodów pracę stracili mecenasi Uładzimir Touścik, Aleh Ahiejeu i Tamara Harajewa.

Wygląda na to, że władzom w Mińsku ze znanych tylko jej powodów bardzo zależy na tym, aby sprawa grudniowych zamieszek w Mińsku przyniosła więzieniom białoruskim jak największe żniwo.

Aleh Barcewicz dla Wirtualnej Polski