Parlament Europejski. Czym jest? Jakie ma kompetencje?
Parlament Europejski to instytucja Unii Europejskiej, odpowiednik jednoizbowego parlamentu, do którego posłanki i posłowie wybierani są w wyborach bezpośrednich na 5-letnią kadencję. Sprawdź, jakie ma kompetencje i funkcje.
Parlament Europejski. Co to? Czym się zajmuje?
W dniach 6-9 czerwca Europejczycy wybiorą swoich przedstawicieli w parlamencie. W Polsce głosowanie będzie miało miejsce w niedzielę 9 czerwca 2024. O czym właściwie zdecydują wyborcy? Co to jest Parlament Europejski i jakie ma kompetencje?
Wybory do europarlamentu 2024. Najważniejsze informacje o PE
Parlament Europejski zajmuje ważne miejsce w grupie siedmiu instytucji Unii Europejskiej. Od kadencji 2024-2029 będzie zasiadało w nim 720 europarlamentarzystów, czyli reprezentantów obywateli poszczególnych państw członkowskich UE.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Tych obietnic rząd nie zrealizuje. Poseł koalicji mówi wprost
Liczba posłów do PE z każdego kraju jest ustalana proporcjonalnie do liczby jego ludności. Jednocześnie żadne państwo nie może mieć mniej niż 6 lub więcej niż 96 posłów do PE. Co ciekawe, posłowie zasiadają w PE nie według kraju pochodzenia, ale przynależności do partii. Skład parlamentu wybierany jest w wyborach organizowanych w krajach członkowskich. Ma siedziby w:
- Strasburgu we Francji,
- Brukseli w Belgii,
- Luksemburgu.
Początki PE sięgają 1952 roku, kiedy założono Wspólne Zgromadzenie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. W 1962 roku Parlament Europejski zastąpił tę instytucję. Pierwsze wybory bezpośrednie do PE odbyły się w 1979 roku.
Eurowybory 2024. Kompetencje i funkcje PE
Parlament Europejski jest unijnym organem ustawodawczym. Pełni trzy podstawowe funkcje: ustawodawczą, nadzorczą, budżetową.
W ramach funkcji ustawodawczej PE zajmuje się:
- uchwalaniem we współpracy z Radą Unii Europejskiej przepisów europejskiego prawa, na podstawie wniosków ustawodawczych składanych przez Komisję Europejską,
- podejmowaniem decyzji w sprawie ewentualnego dołączenia do UE kolejnych krajów,
- podejmowaniem decyzji dotyczących zawierania umów międzynarodowych,
- badaniem rocznych planów prac Komisji UE,
- występowaniem do Komisji o przedłożenie wniosków ustawodawczych.
Funkcja nadzorcza PE przejawia się w tym, że:
- Sprawuje nadzór demokratyczny nad pozostałymi instytucjami Unii Europejskiej.
- Udziela absolutorium z realizacji budżetu, czyli zatwierdza prawidłowe jego wykonanie.
- Rozpatruje petycje składane przez obywateli.
- Powołuje komisje śledcze.
- Wybiera przewodniczącego Komisji i zatwierdza skład Komisji – może przy tym uchwalić "wotum nieufności", co pozwala na zmuszenie Komisji do dymisji.
- Kieruje zapytania do Komisji i Rady UE.
- Monitoruje poprawność przeprowadzania wyborów.
Funkcja budżetowa PE polega na tym, że bierze on aktywny udział wraz z Radą UE w ustanawianiu budżetu unijnego. Zatwierdza długoterminowy budżet, czyli tzw. wieloletnie ramy finansowe.
Parlament jest współprawodawcą, czyli ma uprawnienia do przyjmowania aktów prawnych i wprowadzania w nich zmian oraz podejmowania decyzji w sprawie rocznego budżetu UE właściwie na równi z Radą UE. Parlament, podobnie jak Rada, mogą zobowiązać Komisję UE do wprowadzania pewnych uzupełnień lub zmian w aktach delegowanych czy aktach wykonawczych.
Parlament Europejski ma przewodniczącego, który jest jego reprezentantem w relacjach z pozostałymi instytucjami UE oraz w stosunkach na zewnątrz.
