Niemiecka prasa o Polsce: Bez praworządności nie ma pieniędzy

Niemiecki dziennik pisze w poniedziałkowym (30.08) wydaniu o narastającej irytacji europosłów bezczynnością Komisji Europejskiej, która nie korzysta z nowego mechanizmu "pieniądze za praworządność" wobec Polski i Węgier, czekając na wyrok TSUE w tej sprawie.

Jak zauważa autor komentarza Bjoern Finke po niedawnym "ostrożnym ustępstwie" ze strony Polski w sporze o naruszanie zasad praworządności "grozi kolejna eskalacja". Jak dodaje, "we wtorek polski Trybunał Konstytucyjny ma orzec, czy polskie prawo stoi ponad prawem UE". "Rząd w Warszawie tak uważa, chociaż taki pogląd zagraża zdolnościom UE do działania"- pisze Finke.

Zbyt długie procedury

"Obojętnie, jaki wyrok we wtorek zapadnie, spór o praworządność będzie toczyć się dalej. Autorytarne rządy w Polsce i na Węgrzech chcą uciszyć przeciwników, a do tych, obok niewygodnych mediów i organizacji, należą także niezawiśli sędziowie. Tym samym rządy te automatycznie popadają w konflikt z prawem UE. Nie dziwi zatem, że polski premier Mateusz Morawiecki chce teraz zapisać prymat prawa polskiego" - ocenia dziennikarz "Sueddeutsche Zeitung".

I podkreśla, że "dla UE to afront". "Unia jest wspólnotą prawa. Jest zdana na to, że jej członkowie będą trzymać się wspólnych reguł i że niezawisłe sądy narodowe naprawdę wymierzają sprawiedliwość, zamiast być tubą rządów" - pisze Finke.

Przypomina, że przeciw Polsce i Węgrom toczą się postępowania o naruszenie zasad rządów prawa, jak również wiele postępowań dotyczących łamania traktatów UE, ale "niestety potrwa to zbyt długo, zanim naruszenia traktatów doprowadzą do kar".

"Na szczęście Komisja ma nową broń w ręku. Ten mechanizm pozwala jej obciąć unijne pieniądze, jeżeli deficyty w kwestii praworządności zagrażają właściwemu ich (środków UE) wydatkowaniu. To trafiłoby autokratów z Budapesztu i Warszawy szybciej i tam, gdzie najbardziej boli" - dodaje Finke, nawiązując do przyjętego pod koniec ubiegłego roku mechanizmu "pieniądze za praworządność".

"A jednak Komisja zwleka z otwarciem pierwszego postępowania. Parlament Europejski wywiera więc presję - całkowicie słusznie i miejmy nadzieję, że skutecznie" - konkluduje Finke.

Zobacz też: Jesienią kolejna rekonstrukcja w rządzie? Marek Belka: To nie ma żadnego znaczenia

Polska i Węgry czekają na pieniądze

Z kolei gospodarczy dziennik "Handelsblatt" zauważa w poniedziałek, że Polska i Węgry wciąż czekają na zatwierdzenie przez KE swoich Krajowych Planów Odbudowy, koniecznych do otrzymania środków z unijnego Funduszu Odbudowy po pandemii koronawirusa. Jak ocenia gazeta, dla szefowej KE Ursuli von der Leyen "wystawienie Warszawie i Budapesztowi pokaźnych czeków będzie niczym taniec na linie". "Bowiem powinna była już dawno wdrożyć procedury wobec obu tych krajów. Od 1 stycznia UE ma prawo, które umożliwia obcięcie środków krajom członkowskim, jeżeli te naruszają zasady praworządności. Dotyczyłoby to także środków z Funduszu Odbudowy" - pisze "Handelsblatt".

Według dziennika niedanie pieniędzy z tego funduszu Polsce i Węgrom "byłoby ryzykowne", bo oba kraje potrzebują ich na drogą transformację klimatyczną swoich gospodarek. Ekonomista Zsolt Darvas z think tanku Bruegel mówi gazecie, że gospodarcze efekty pieniędzy z Funduszu Odbudowy będą ogromne. W przypadku Polski, która ma otrzymać 36 mld euro, z tym 12,1 mld w formie kredytów, środki te odpowiadałyby za 1,2 procent wzrostu PKB rocznie.

Zdaniem eksperta ewentualne wstrzymanie środków miałoby jeszcze gorsze skutki pośrednie. "Zareagować mogłyby rynki, a oprocentowanie obligacji państwowych mogłoby wzrosnąć" - ocenia Darvas. Potem, dodaje, spór z Węgrami mógłby się zaostrzyć, a Polska mogłaby nawet dążyć do opuszczenia UE.

Jak pisze "Handelsblatt", Komisja nie chce być winna takiej sytuacji. "Dlatego Polska i Węgry muszą dostać pieniądze" - ocenia gazeta.

Przeczytaj też: Europrokuratorzy pilnują pieniędzy UE. Ale nie w Polsce

Sprawdź również: Niemiecka prasa o Polsce: "Finałowa rozgrywka Kaczyńskiego"

Źródło: Deutsche Welle

Autor: Anna Widzyk